W Caen pierwsze na świecie badanie naukowe mierzy wpływ sztuki na mózg

Źródło grafiki: Openclipart

Nie ulega wątpliwości, że sztuka ma korzystny wpływ na nasze zdrowie, co potwierdzają liczne badania, między innymi raport Światowej Organizacji Zdrowia opublikowany w 2019 roku. – Istnieje wiele publikacji na ten temat – mówi Denis Vivien, koordynator projektu ABC (Art, Bien-être, Cerveau – Sztuka, Dobrostan, Mózg) uruchomionego pod koniec lutego w ramach obchodów tysiąclecia miasta Caen. – Żadna z nich nie wykazała konkretnych korzyści sztuki dla mózgu. Jej efektów nie zmierzono nigdy w sposób naukowy. Chcemy dowodów – tłumaczy lekarz z Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego (CHU) w Caen. 

Aby przedstawić konkretne liczby, Muzeum Sztuk Pięknych w Caen połączyło siły z zespołami badaczy z instytutu Blood and Brain oraz pięciu laboratoriów Uniwersytetu Caen Normandie i Szpitala Uniwersyteckiego Caen Normandie. Przeprowadzany w warunkach naturalnych - czyli bezpośrednio w muzeum - projekt ABC jest pierwszym tego typu przedsięwzięciem na świecie. Czy pewnego dnia otrzymamy receptę na wizytę w muzeum jako formę leczenia depresji (jak ma to już miejsce w Montrealu i Montpellier)?

Jak to wszystko działa? 

"Opaska NIS (Near Infrared Signal) mierzy przepływ krwi, który jest powiązany z aktywnością mózgu. Gdy emocje są pozytywne, przepływ krwi przyspiesza."

Denis Vivien

Eksperyment wykorzystuje rygorystyczną metodologię badań klinicznych przestrzegając ścisłego protokołu, podobnie jak w przypadku testowania leków. Obejmuje on pomiary fizjologiczne oraz śledzi aktywność mózgu za pomocą przenośnych technologii. – Opaska NIS (Near Infrared Signal) mierzy przepływ krwi, który jest skorelowany z aktywnością mózgu. Kiedy emocje są pozytywne, przepływ krwi przyspiesza – tłumaczy Denis Vivien, koordynator zespołów badawczych. Naukowcy korzystają także z dwóch innych technologii: urządzenia, które mierzy tętno wzrastające pod wpływem emocji, oraz systemu okulograficznego, pozwalającego zidentyfikować które części obrazu obserwuje uczestnik i jakie wywołuje to u niego reakcje. 

Kto bierze udział w badaniu? 

W eksperymencie uczestniczy 200 ochotników, którzy spędzają 2,5 godziny w Muzeum Sztuk Pięknych w Caen, podziwiając dziewięć obrazów z kolekcji. Uczestnicy, w wieku od 18 do 65 lat, pochodzą z różnych grup społeczno-zawodowych i cieszą się dobrym zdrowiem. Kolejnym kryterium wyboru jest fakt, że nie odwiedzili tego muzeum przez ostatnie 10 lat.

- Uczestnicy zostali podzieleni na trzy grupy – wyjaśnia Denis Vivien. – Grupa kontrolna, licząca 40 osób, nie ogląda początkowo wybranych obrazów, a dwie pozostałe grupy po 80 osób każda zwiedzają muzeum – z przewodnikiem lub samodzielnie – kontemplując w opaskach na głowie sceny rodzajowe, portrety i pejzaże.

Co jest mierzone? 

Wyniki zbierane na żywo będą analizowane przez kilka miesięcy w laboratoriach, aby zwizualizować wpływ sztuki na nasze samopoczucie, poziom stresu, zmęczenia czy koncentracji, biorąc pod uwagę również wpływ mediacji kulturowej. Niektóre obrazy są oglądane samotnie, lub w parze z nieznajomym. – Ta faza projektu ABC będzie szczególnie interesująca, pozwoli bowiem sprawdzić, czy emocje uczestników synchronizują się - mówi koordynator eksperymentu. – Jeśli tak, otworzy to nowe możliwości rehabilitacji pacjentów po udarze, w duecie z osobą zdrową.

Trzecia faza projektu, pod kierownictwem Hervé Platel'a – neuropsychologa i badacza z Uniwersytetu w Caen – angażuje część uczestników w dogłębną eksplorację mózgu, wykorzystując platformę neuroobrazowania Cyceron, wyposażoną w najnowocześniejszy sprzęt badawczy. – Przyjrzyjmy się pojęciu ekspertyzy, czyli porównamy osoby niewyspecjalizowane w malarstwie, sztuce i muzyce z ekspertami w tych dziedzinach. Jak nasz mózg zmienia się z wiekiem, w zależności od tego, czy praktykujemy malarstwo lub muzykę? 

Jak śledzić projekt? 

Powstająca strona internetowa, podcasty i filmy umożliwią szerszej publiczności zapoznanie się z projektem ABC i pozwolą na śledzenie współpracy między laboratoriami i instytucjami artystycznymi. Pierwszych wyników można spodziewać się jesienią 2025 roku.