Wpływ palenia tytoniu na układ odpornościowy może utrzymywać się przez lata - wynika z badania

Zdjęcie: Falls Commercial/Moment RF/Getty Images

Badanie pokazuje, w jaki sposób palenie może zmniejszyć zdolność organizmu do natychmiastowego i długotrwałego zwalczania infekcji, a także może zwiększać ryzyko przewlekłych chorób związanych ze stanem zapalnym m.in. reumatoidalne zapalenie stawów i toczeń rumieniowaty. „Rzuć palenie tak szybko, jak to możliwe” - ostrzega współautorka dr Violaine Saint-André, ekspert w dziedzinie biologii obliczeniowej w Instytucie Pasteura w Paryżu. Ważnym przesłaniem naszego badania jest to, iż istnieje duże zainteresowanie długoterminową odpornością, szczególnie wśród młodych ludzi, aby nigdy nie zaczęli palić. Naukowcy zbadali próbki krwi pobrane w czasie od grupy 1000 zdrowych osób w wieku 20-69 lat. Grupa ta była równo podzielona między mężczyzn i kobiety. Oprócz wieku, płci i genetyki, naukowcy chcieli sprawdzić, w jaki sposób 136 zmiennych, w tym styl życia, kwestie społeczno-ekonomiczne i nawyki żywieniowe, wpłynęły na odpowiedź immunologiczną. Eksponowali próbki krwi na powszechnie występujące bakterie, takie jak E. coli i wirusy grypy, i mierzyli odpowiedzi immunologiczne. 

Największy wpływ miało palenie tytoniu, wskaźnik masy ciała i utajone zakażenie wirusem opryszczki. Miało ono prawie taki sam wpływ na odpowiedź immunologiczną, jak inne ważne czynniki, takie jak wiek i płeć. „To ważne" - powiedział Saint-André. Współautor badania, dr Darragh Duffy, który kieruje jednostką immunologii translacyjnej w Instytucie Pasteura, powiedział, że kiedy palacze biorący udział w badaniu rzucili palenie, ich odpowiedź immunologiczna poprawiła się na pewnym poziomie, ale nie odzyskała pełnej sprawności przez lata. „Dobrą wiadomością jest to, że odpowiedź immunologiczna zaczyna się resetować” - mówi. „Nigdy nie ma dobrego czasu na rozpoczęcie palenia, ale jeśli jesteś palaczem, najlepszy czas na rzucenie palenia jest teraz”. „Badanie wykazało również, że im więcej palisz, tym bardziej zmienia się twoja odpowiedź immunologiczna. Jeśli chodzi o ten efekt, zmniejszenie każdej ilości jest korzystne” - dodał Duffy. Wydaje się, że palenie ma długoterminowy epigenetyczny wpływ na dwie główne formy obrony immunologicznej: wrodzoną odpowiedź immunologiczną i adaptacyjną odpowiedź immunologiczną. Wpływ na immunologiczną znika natychmiast po zaprzestaniu palenia, podczas gdy wpływ na adaptacyjną utrzymuje się po zaprzestaniu palenia.

Wrodzona odpowiedź immunologiczna to ogólny sposób, w jaki skóra, błony śluzowe, komórki odpornościowe i białka zwalczają bakterie. Poruszają się szybko, ale są tępymi narzędziami. Gdy zostanie stwierdzone, że wrodzona odpowiedź immunologiczna nie zapewnia odpowiedniej ochrony, włącza się adaptacyjny układ odpornościowy. Adaptacyjny układ odpornościowy składa się z przeciwciał, limfocytów B i T we krwi i innych płynach ustrojowych, które „pamiętają” zagrożenia i mogą dokładniej atakować wcześniej napotkane zagrożenia. „Najważniejszym odkryciem naszych badań jest to, że palenie ma zarówno krótko-, jak i długoterminowy wpływ na odporność adaptacyjną związaną z limfocytami B, regulatorowymi limfocytami T i zmianami epigenetycznymi” - powiedział Saint-André.

Nowe badanie ma kilka ograniczeń. Eksperymenty przeprowadzono w laboratorium na próbkach krwi, ale w prawdziwym życiu układ odpornościowy może reagować inaczej. Jednak badania prowokacyjne u ludzi są nadal stosunkowo ograniczone pod względem wielkości w porównaniu z tymi przeprowadzanymi na dużej liczbie próbek krwi, mówi Duffy. Dr Yasmin Tanavalli, profesor onkologii w Departamencie Immunologii w Roswell Park Cancer Institute, której praca nad odpowiedzią immunologiczną u palaczy jest cytowana w nowym badaniu, powiedziała, że badanie było „doskonałym potwierdzeniem” tego, co wykazały jej wieloletnie badania. W badaniu Tanavalli, myszy były wystawione na działanie dymu zamiast ludzkiej krwi. Myszy miały niską skuteczność infekcji bakteryjnej i niewielką, słabo rozwiniętą odpowiedź immunologiczną. Zmiany w płucach ustąpiły, ale „nie zniknęły”- powiedziała. Zauważyła, iż ma nadzieję, że naukowcy zajmą się ograniczeniami tego nowego badania w przyszłości. „Wiemy, że oprócz palenia na odpowiedź immunologiczną wpływa wiele innych czynników. Tło genetyczne również wpływa na odpowiedź immunologiczną. Istnieje również coraz więcej dowodów na to, że waga oraz otyłość wpływają na odpowiedź immunologiczną” - powiedział Tanavala.

Dr Albert Rizzo, dyrektor medyczny Amerykańskiego Stowarzyszenia Medycznego, powiedział, że chociaż od dawna wiadomo, iż palenie powoduje zapalenie płuc, samo w sobie nie wyjaśnia wszystkich problemów z układem odpornościowym. Może również wyjaśniać rozwój przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) nawet u palaczy, którzy rzucili palenie. „To badanie mówi nam to, co zawsze myśleliśmy i zaczyna wyjaśniać dlaczego” - powiedział Rizzo.