Wszystko, co musisz wiedzieć o zegarkach z komplikacją faz księżyca

Fot. Monochrome watches

Zegarki z fazami księżyca to wyraz stylu poprzez subtelną i anachronistyczną więź z przeszłością i naszym miejscem we wszechświecie. Pod tarczami, wyrafinowane mechanizmy odmierzają księżycowe cykle.

Istnieją różne rodzaje księżycowych miesięcy. Zegarmistrzów interesuje miesiąc synodyczny, czyli cykl widocznych faz księżyca - to, jak Księżyc wygląda na niebie. Jego średnia długość cyklu wynosi 29,530587981 dnia (29 d 12 h 44 min 2,80 s). Aby odtworzyć ruch naszego satelity, zegarki z fazami księżyca zazwyczaj posiadają koło z 59 zębami (2 x 29,5 dnia). Przesuwa się ono o jeden ząb dziennie, a w okienku po kolei pojawiają się dwie tarcze księżyca.

Fot. Monochrome watches

Niezwykle elegancki Jaeger-LeCoultre Master Ultra Thin Moon 39 posiada tradycyjny wskaźnik faz księżyca w okienku na godzinie 6

Ponieważ dokładny czas trwania miesiąca księżycowego wynosi 29,530587981 dnia, takie mechanizmy wymagają korekty o jeden dzień co dwa i pół roku. Im dokładniej obliczenia faz księżyca odzwierciedlają średni miesiąc księżycowy, tym większą precyzję uzyskuje się w zegarku. W bardziej wyrafinowanych mechanizmach odpowiedni dobór przełożeń pozwala na zwiększenie precyzji pomiaru faz księżyca nawet do jednego dnia na ponad sto lat, a nawet tysiąclecie (lub dłużej).

Fot. Monochrome watches

Mówiąc o precyzji, wielu zegarmistrzów starało się udoskonalić wskazywanie faz księżyca. Na przykład Christiaan Van Der Klaauw w swoim zegarku Real Moon zastosował trójwymiarowy wskaźnik księżyca, którego błąd odchylenia wynosi zaledwie jeden dzień w ciągu 11 000 lat. Jest to również najdokładniejsza faza księżyca 3D na świecie, jaką kiedykolwiek wbudowano w zegarek mechaniczny.

Fot. Monochrome watches

Niezależna i wyróżniająca się marka Ochs und Junior stworzyła zegarek z fazami księżyca, który byłby precyzyjny przez następne 3478,27 lat. To z pewnością nie jest rekord świata, ale warto zwrócić uwagę, że funkcja faz księżyca została wykonana z pomocą 5-elementowego układu przekładni epicyklicznych (tylko 5 elementów!).

Fot. Monochrome watches

W 2015 roku niezależny zegarmistrz Andreas Strehler zaprezentował zegarek Sauterelle à Lune Perpétuelle 2M, który do dziś pozostaje najbardziej precyzyjnym zegarkiem naręcznym z fazami księżyca. Wymaga on korekty wskazań faz księżyca tylko o jeden dzień co około 2,060 miliona lat. Opierając się na obliczeniach profesora Roberta Baggenstosa, Andreas Strehler opracował zupełnie nowy układ przekładni dla modelu 2M. Profesor Baggenstos obliczył odpowiedni stosunek przełożeń, a następnie Andreas Strehler przekształcił te dane w działający mechanizm.

Andreas Strehler jednak niedawno wypuścił nowy zegarek, Lune Exacte, który co prawda nie jest uważany za bardziej precyzyjny mechanicznie, ale oferuje nowatorski sposób ustawiania fazy księżyca. Bez względu na precyzję samego zegarka, odczytanie dokładnej fazy bywa kłopotliwe. Poza nowiem i pełnią, użytkownik musi w pewnym stopniu „zgadywać” aktualną fazę Księżyca. W tym miejscu Lune Exacte wyróżnia się dzięki specjalnej skali na tarczy, która pozwala na ustawienie fazy księżyca z dokładnością do 3 godzin.

Fot. Monochrome watches

Półkula północna i południowa 

Ludzie na innych półkulach widzą Księżyc inaczej. Na półkuli południowej oświetlona przez Słońce strona Księżyca jest widoczna jakby „do góry nogami”. Na przykład, pierwsza kwadra widoczna jest na półkuli północnej jako rosnący księżyc w kształcie litery D, na półkuli południowej będzie miała kształt litery C. Tylko pełnia i nów wyglądają tak samo po obu stronach równika.

Większość zegarków z fazami księżyca pokazuje Księżyc tak, jak widoczny jest on z półkuli północnej. Mimo to niektórzy zegarmistrzowie oferują modele uwzględniające obserwację z półkuli południowej. Istnieją również zegarki z podwójnymi fazami księżyca, które jednocześnie pokazują Księżyc widziany z obu półkul. Takie rozwiązanie można znaleźć w niektórych wiecznych kalendarzach marki IWC, a ostatnio także w modelu HM Double Hemisphere Perpetual Moon od Arnold and Son.