Wylesianie w Ugandzie zmusza zwierzęta do zjadania zakażonych wirusami odchodów nietoperzy

Szympansy, antylopy i małpy są jednymi ze zwierząt, które zjadają wydaliny nietoperzy. Zdjęcie: Getty Images

Naukowcy twierdzą, że odkrycie to rzuca światło na sposób, w jaki nowe wirusy mogą rozprzestrzeniać się z dzikich zwierząt na ludzi. Zwierzęta były monitorowane w ramach badania przeprowadzonego przez University of Stirling i University of Wisconsin-Madison.

Sześcioletni projekt został zainicjowany, gdy dr Paweł Fedurek z Wydziału Nauk Przyrodniczych na Uniwersytecie w Stirling zaobserwował szympansy w lesie Budongo zjadające guano, czyli nagromadzone odchody nietoperzy, z dziupli drzewa.

W lipcu 2017 r. ustawił kamery, które uchwyciły inne gatunki również jedzące ekskrementy. Według recenzowanego badania, które ukazało się w czasopiśmie Communications Biology, guano jest „alternatywnym źródłem kluczowych minerałów” dla zwierząt po tym, jak palmy, które kiedyś spożywały, zostały „całkowicie zgładzone”.

Drzewa te były wykorzystywane przez mieszkańców Budongo do suszenia liści tytoniu, które następnie sprzedawano międzynarodowym firmom. Przez nieco ponad sześć miesięcy naukowcy zbierali próbki z dziupli drzew, z których spożywały zwierzęta.

Analiza laboratoryjna zidentyfikowała kilka wirusów, w tym jeden związany z SARS-CoV-2, który spowodował pandemię Covid-19. „Nadal nie wiadomo, czy znaleziony betakoronawirus jest przenoszony na ludzi, ale stanowi przykład tego, jak nowe infekcje mogą przeskakiwać bariery gatunkowe” – czytamy w komunikacie prasowym Uniwersytetu w Stirling.

„Około jedna czwarta z 27 zidentyfikowanych wirusów może przenosić się między ssakami – reszta dotyczy owadów i innych bezkręgowców. Wszystkie to nowe odkrycia naukowe, więc nie wiemy, jaki wpływ mogą mieć na ludzi lub inne zwierzęta. Ale jeden szczególnie się wyróżniał, ponieważ był krewnym koronawirusa SARS 2, którego wszyscy znają” – powiedział BBC prof. Tony Goldberg z Uniwersytetu Wisconsin-Madison w USA.

Dr Paweł Fedurek, ekspert w dziedzinie zachowań zwierząt na Uniwersytecie w Stirling, powiedział: „Nasze badania ilustrują, w jaki sposób subtelna forma selektywnego wylesiania, napędzana globalnym popytem na tytoń, może narazić dziką przyrodę, a tym samym ludzi, na wirusy rezydujące w guanie nietoperzy, zwiększając ryzyko ich rozprzestrzeniania. Dzięki tej pracy poznajemy czynniki wyzwalające i ścieżki przenoszenia wirusa zarówno między dzikimi zwierzętami, jak i ludźmi, co ostatecznie poprawia nasze możliwości zapobiegania epidemiom i pandemiom w przyszłości”.

Badacze mają nadzieję, że ich odkrycia umożliwią interwencję w przenoszeniu wirusów między gatunkami i ostatecznie pomogą zapobiec przyszłym pandemiom.