Z kamerą wśród łosi – jak wygląda ich życie?

Zdjęcie pokazuje, czym łoś się częstuje (Zdjęcie: SLU/ NINA).

Naukowcy z Norweskiego Instytutu Badań Przyrody (NINA) założyli obroże 
z kamerami kilku łosiom w Norwegii. Dzięki temu możemy zobaczyć, co jedzą i robią łosie – z ich własnej perspektywy.

Trzy samce łosia filmowały się przez pięć dni w lipcu 2022 roku na wyspie Vega. Nagrania pokazują, minuta po minucie, z czego składa się ich dieta.

Nowa jakość danych z obroży z kamerą

Choć nadajniki z kamerami istnieją już od kilku lat, początkowo służyły głównie celom testowym. „Dopiero w ostatnich latach zaczęliśmy wykorzystywać je na większą skalę” – mówi Christer Moe Rolandsen, starszy badacz w NINA.

Od 2017 roku ponad 20 łosi zarejestrowało materiały wideo dzięki obrożom 
z kamerami. Pozwala to badaczom dokładnie prześledzić ich dzienne zachowania 
w różnych porach roku.

„Widzimy, że takie podejście dostarcza niezwykle cennych danych. Nawet obserwacja z dystansu nie daje takiego poziomu szczegółowości i jakości informacji” – dodaje Rolandsen.

Obecnie naukowcy pracują nad nowym projektem. Rejestrują materiały wideo od łosi w trzech różnych regionach Norwegii, licząc na odpowiedzi dotyczące m.in. spadku masy ciała u łosi na południu kraju.

LINK DO FILMIKU: https://youtu.be/EU0TLqTsJe4

Filmy z nowego projektu pokazują łosie i jelenie oznakowane za pomocą obroży z kamerą w różnych częściach Norwegii (Wideo: Christer Moe Rolandsen/NINA).

Ujawnienie diety

Łosie na wyspie Vega miały założone obroże nagrywające 30-sekundowe filmy co trzy minuty przez pięć dni. Urządzenia zostały następnie automatycznie zrzucane, co umożliwiło analizę zebranych danych.

Badacze określili, które rośliny były zjadane, i poddali je analizie chemicznej. Rośliny te zbierano, podążając dokładnie tymi samymi trasami co łosie.

Trzy samce zjadły łącznie 25 gatunków roślin. Najczęściej spożywaną była wierzba, stanowiąca około połowę ich diety. Dziewięć roślin odpowiadało za 95% ich pożywienia: wierzba, liście brzozy i gałązki brzozy z liśćmi, wiązówka błotna (meadowsweet), jarzębina, osika, krwawnik, kozieradka i trawa łąkowa.

Rozsądne wybory żywieniowe

Badania na Vega pokazały, że łosie wybierają rośliny odpowiadające profilowi odżywczemu wierzby. Podobną tendencję zaobserwowano u łosi zimujących 
w Szwecji – wybierają one pokarm w sposób umożliwiający zrównoważenie ilości białek, tłuszczów i węglowodanów.

„Wydają się rozsądne i mają wrodzoną zdolność do wybierania pożywienia, które im służy” – mówi Rolandsen. „To wyglądało niemal tak, jakby dostosowywały swój wybór z posiłku na posiłek. Gdy zjadły coś ubogiego w białko, następnym razem wybierały roślinę bogatszą w ten składnik.”

Samica łosia spotkała tego młodego samca w Selbu w Trøndelag (Zdjęcie: Screenshot/NINA).

Dzień z życia łosia: dużo jedzenia i odpoczynku

Z danych wynika, że łosie na Vega poświęcały:

• 25% dnia na jedzenie,
• 7% na chodzenie,
• 10% na stanie,
• 40% na przeżuwanie,
• 20% na sen i odpoczynek,
• 1% na picie, pielęgnację i kontakty społeczne.

„To dużo jedzenia i odpoczynku. Można powiedzieć, że prowadzą dość nudne życie – jedzą, przeżuwają i odpoczywają” – komentuje Rolandsen.

Czasem udaje się jednak zaobserwować nietypowe zachowania: ucieczki, zjadanie odchodów, lizanie słonych skał czy sięganie po nietypowe rośliny.

LINK DO FILMIKU: https://youtu.be/Zok2KA3g7mg

Filmy z nowego projektu pokazują łosie i jelenie oznakowane za pomocą obroży z kamerą w różnych częściach Norwegii (Wideo: Christer Moe Rolandsen/NINA).

Życie towarzyskie łosi – więcej niż się wydaje?

Na niektórych nagraniach łosie uchwyciły inne osobniki znajdujące się w pobliżu. „Możliwe, że łosie na Vega są bardziej towarzyskie niż zazwyczaj” – zauważa Rolandsen. „Kilku samców wędrowało razem i filmowało siebie nawzajem.”

Łosie są ogólnie najmniej towarzyskie spośród jeleniowatych w Norwegii. Najczęściej samotne, z wyjątkiem samic z młodymi. Zimą częściej tworzą większe grupy – prawdopodobnie dlatego, że ograniczona dostępność terenu i głęboki śnieg wymuszają bliskość.

Nagrania pozwalają lepiej zrozumieć, jak często łosie rzeczywiście wchodzą 
w interakcje społeczne.

Nowe projekty i konkurencja z jeleniami

W ramach kolejnych badań obroże z kamerami założono łosiom w trzech regionach:

• w rejonie granicznym Vestfold, Telemark i Buskerud,
• w Trøndelag,
• oraz w Troms.

Oznaczono także jelenie w dwóch najbardziej wysuniętych na południe obszarach.

„W południowej Norwegii jelenie stają się coraz liczniejsze i zaczynają dominować 
w regionach, gdzie wcześniej dominowały łosie” – mówi Rolandsen.

To rodzi pytania o skalę konkurencji o pożywienie między tymi dwoma gatunkami. ”Być może jelenie lepiej radzą sobie z cieplejszymi latami i krótszymi zimami.”

Naukowcy badają także wpływ różnych typów gospodarki leśnej na dostępność pożywienia dla łosi i jeleni.

Sarna sfilmowała siebie podczas pielęgnacji swojego młodego w Larvik (Screenshot/NINA).

Różnice regionalne w diecie

Wstępne dane wskazują, że łosie z nowych obszarów jedzą inaczej niż te z Vega. „Najczęstsze w ich diecie są brzoza i borówka” – mówi Rolandsen. „Wierzba zajmuje trzecie miejsce.”

W diecie pojawiają się również jarzębina, niektóre zioła, jałowiec, sosna, duże paprocie, maliny, ruta kozia, rośliny wodne i porosty papierowe (widoczne na świerkach).

„Podaż pokarmu i dieta różnią się między regionami, ale do pełnych wniosków potrzebne są dalsze analizy.”

Dlaczego łosie na południu chudną?

Jednym z kluczowych pytań badawczych jest spadek masy ciała i pogorszenie kondycji łosi na południu kraju. W trzech badanych obszarach łosie reprezentują różne poziomy kondycji – od dobrej po słabą.

Naukowcy już teraz zauważają pewne zależności – np. ciepły czerwiec wiąże się 
z niższą wagą. Może to wynikać z pogorszenia jakości pokarmu, stresu cieplnego lub większej liczby pasożytów. Zwierzęta mogą też zużywać więcej energii na chłodzenie organizmu, przez co mniej jedzą.

Obroże jako nowe narzędzie monitoringu

Kamery rejestrują 30-sekundowe klipy kilka razy dziennie przez cały rok. Obroże wyposażone są również w mierniki aktywności, co pozwala powiązać ruch łosi 
z materiałem filmowym.

„Obraz z kamery służy do kalibracji danych z czujników aktywności” – tłumaczy Rolandsen. „Jeśli uda się dobrze opisać zależność między tymi danymi, możliwe będzie oszacowanie czasu poświęcanego na jedzenie, odpoczynek i inne aktywności.”