Zachowanie pand bez tajemnic: dlaczego pandy wielkie są tak czarująco dziwne?

Zdjęcie: Brad Josephs

Kiedy pandy wykonują swój trzydziesty fikołek beztrosko staczając się z pagórka, czy jak trzymają swoje młode z wyraźnym brakiem elegancji, a czasami do góry nogami (ale z oczywistą miłością matczyną), jakie inne zwierzę jest tak przyjemne do oglądania? 

Nic więc dziwnego, że ten uroczy gatunek jest oficjalna maskotką Światowego Funduszu na rzecz Przyrody i uniwersalnym symbolem ochrony. 

Wielu z nas zadowala się obserwowaniem tych stworzeń przy akompaniamencie chichotu, ale inni mogą chcieć wiedzieć, dlaczego u licha pandy są takie jakie są. Oto wyjaśnienie trochę dzikiego i chwiejnego zachowania pandy (czy, jak wolisz „pande-monium”):

Dlaczego pandy tak dużo się turlają?

Pandy wydają się uwielbiać turlanie w przód, w tył i nawet na boki. 

Naukowcy zaproponowali kilka powodów, dlaczego tak się dziej. Po pierwsze, pandy to całkiem leniwe zwierzęta.

Po co chodzić jak można wykorzystać siłę grawitacji i sturlać się z pagórka? 

Mają tendencję do siedzenia i wylegiwania się przez długi czas, a niektórzy uważają, że powoduje to drętwienie ich mięśni. 

Do czasu, kiedy zdecydują się wyjść poza swoją strefę komfortu, chodzenie może stać się utrudnione. 

Wyobraź sobie przez wiele godzin z rzędu siedzieć na krześle, może upłynąć sporo czasu zanim krążenie wróci do normy i poczujesz się pewnie na nogach.

Kształt ciała pand również wpływa na ich niezdarność. 

Dzieje się to przez ich okrągłe ciała i krótkie kończyny, co ułatwia im utratę równowagi i przewracanie. 

Naukowcy również zaobserwowali, że turlanie się to coś z czego pandy zdają się szczere czerpać przyjemność, tak jak koty uwielbiają ostrzyć pazury, a psy obwąchiwać przedmioty.

Kolejna możliwa przyczyna niezdarności poruszania się pand to ich oczy. 

Na wolności, w gęstych lasach bambusowych, widzą wyraźnie tylko pobliskie obiekty w porównaniu do tych, które są daleko. 

Z tej przyczyny niektórzy naukowcy uważają, że wzrok pand mógł stać się bardzo ograniczony. 

Niezależnie od ich siedliska, zarówno młode jak i starsze osobniki wydają się lubić potykać się i zataczać.

Dlaczego pandy są zafascynowane odchodami?

Skupienie pand na odchodach wykracza poza fakt wypróżniania się średnio około 40 razy dziennie. 

Wiadomo, że młode pandy zjadają odchody swoich matek, aby ułatwić sobie trawienie pokarmu. 

Trawienie bambusa, podstawowego składnika ich diety, sprawia im trudność, dlatego że nie posiadają jeszcze odpowiednich bakterii w swoim przewodzie pokarmowym. 

Jednak fekalia mam posiadają wszystkie bakterie potrzebne do przebiegu prawidłowego procesu trawienia, więc do momentu aż przewód pokarmowy młodych się dostatecznie rozwinie, polegają właśnie na nich.

Naukowcom zajęło dużo czasu aby dowiedzieć się, dlaczego pandy tarzają się w końskim oborniku. 

Wiele ssaków tarza się w odchodach, jednak większość unika fekaliów innych zwierząt ze względów zdrowotnych. 

Jednak pady ponad wszystko uwielbiają świeże końskie łajno. 

One nie tylko się w nim tarzają – za pomocą łap metodycznie wcierają je w swoje futro aż do momentu, kiedy ich całe ciało jest nim pokryte.

Dlaczego? 

Cóż, ostatnie badanie wykazało istnienie dwóch głównych chemikaliów (seskwiterpenów) u koni, które pomagają myszom laboratoryjnym utrzymać ciepłotę ciała. 

Te chemikalia to β-kariofilen (BCP) i tlenek β-kariofilenu (BCPO). 

Przez lata obserwacji naukowcy zauważyli, że niedźwiedzie zwykły to robić głównie kiedy temperatura otoczenia była rześka, między -5°C a 15°C. 

Pandy radzą sobie z zimnem inaczej niż inne niedźwiedzie. 

Nie zapadają w sen zimowy, ponieważ ich niskokaloryczna dieta składająca się z liści bambusa utrudnia im zgromadzenie wystarczających zapasów tłuszczu, Seskwiterpeny znajdujące się w świeżym końskim łajnie wykazują właściwości tłumiące uczucie zimna, co doprowadziło naukowców do wniosku, że pandy pokrywają się łajnem aby znieczulić się na niską temperaturę.

Pandy wyglądają przeuroczo, ale czy rzeczywiście są przyjazne?

Chociaż większość strażników pand wielkich łączy wielkie zamiłowanie do zwierząt, którymi się opiekują, to nie zawsze są pewni, że ich uczucia są odwzajemniane. 

Powszechnie przyjęło się uważać, że pandy potrafią rozwinąć tymczasową i wysoce warunkową więź z ludźmi – jednak te relacje polegają przede wszystkim na prostym utrzymaniu. 

Zasadniczo, osoba dostarczająca im jedzenie (lub dodatkowe smakołyki) może zyskać ich chwilową uwagę.

Żyjące samotnie na wolności, pandy nie tworzą trwałych, znaczących relacji między sobą. 

Po odstawieniu od piersi „jedyny czas, jaki spędzają z innymi osobnikami swojego gatunku, to czas, gdy są jeszcze niemowlętami, a później, gdy się rozmnażają”, mówi Rebecca Snyder, kurator ds. nauki i ochrony środowiska parku zoologicznego i ogrodu botanicznego w Oklahoma. 

Rodziny pand nie żyją wspólnie, każdy osobnik ma jasno określone terytorium. 

Kluczem do zachowania porządku w otoczeniu jest podział terytorium przez oznakowanie zapachem. 

Pandy wielkie zostawiają swoje wydzieliny gruczołowe na pniach drzew i na ziemi swoich siedlisk. 

Prawdopodobnie przez swoje niekomunikatywne i ekscentryczne usposobienie pandy wielkie preferują wolność oferowaną przez samotność i spędzanie ze swoim partnerem mniej niż miesiąca w okresie rozrodczym.

Pandy wielkie są ogólnie potulne i częstokroć obniżają głowy lub zakrywają pysk przednimi łapami kiedy po raz pierwszy napotkają człowieka na swoje drodze. 

Rzadko atakują ludzi czy inne zwierzęta, preferując najpierw próby uniknięcia konfliktu. 

Jednakże panda wielka uważa swoje bezbronne potomstwo za nietykalne od momentu narodzin i zdarzało się im wyburzać gniewem gdy poczuły, że ich młode są zbyć uważnie obserwowane przed odwiedzających.

Dlaczego pandy wielkie jedzą tak dużo bambusa, skoro mają żołądek typowo mięsożercy?

Pandy zostały wyróżnione za ich dietę wegetariańską zdecydowanie niepodobną do żadnej diety niedźwiedziowatych. 

Od dawna pozostaje zagadką, w jaki sposób pandy wielkie, które mają jelita podobne do tych od lwa, idealne do trawienia mięsa, mogą przetrwać, jedząc niemal wyłącznie włóknisty, ubogi w składniki odżywcze bambus.

Chociaż pandy w mają wiele przystosowań do jedzenia bambusa (jak powiększone policzki do żucia i dodatkowy „kciuk” do trzymania pędów), nie obejmują one długiego przewodu pokarmowego, jak u większości roślinożerców. 

W rzeczywistości jelita pandy są bardzo nieefektywne w trawieniu bambusa, więc muszą jeść go dużo, aby zaspokoić swoje potrzeby żywieniowe — od 10 do 20 kg dziennie (co stanowi około 40% ich własnej wagi).

Pandy szczególnie preferują młode pędy bambusa, które mają jeszcze mniej składników odżywczych; jeśli żywią się tylko nimi, muszą codziednnie zjadać połowę swojej masy ciała. 

Pandy wielkie mogą spędzać na jedzeniu nawet 14 godzin dziennie.

Niedawne badanie wykazało że potrafią radzić sobie z tak ubogą jakościowo dietą dzięki wolnej przemianie materii, co wyjaśnia dlaczego zawsze im zimno, dlaczego są na ogół mało aktywne i dlaczego ich organy są niewielkie w stosunku do wielkości ich ciała. 

Skorygowany względem ich masy ciała wynoszącej około 89 kg, metabolizm pand wielkich jest znacznie wolniejszy niż wszystkich innych ssaków. 

W rzeczywistości ich przemiana materii jest podobna do przewidywanej dla podobnej wielkości gada.

Jednak według Megan Owen, konserwator przyrody w zoo w San Diego, możliwa jest przełomowe wytłumaczenie pozornie nierozsądnym upodobaniu sobie bambusa: brak konkurencji. 

Gdy pandy oddzieliły się od linii niedźwiedzi około 3 milionów lat temu, smaczne i pożywne specjały takie jak mięso, owoce czy orzechy mogły być trudne do zdobycia, w czasie gdy bambus stanowił łatwe źródło pożywienia.

Tak więc powstały dwie opcje: wykonać niesamowity wysiłek aby dobrać się do smacznych kąsków (a, jak wcześniej ustalono, pandy są dość leniwe), lub skubać pozornie niewyczerpane źródło zdrewniałych traw. 

Na wolności, pandy poruszaja się ze średnią prędkością 26,91 m/sek. 

Z uwagi na swój wolny metabolizm, pandy muszą minimalizować wydatki energetyczne w każdym aspekcie swojego życia, więc jedząc coś łatwo dostępnego i co nie stawia oporu doskonale wpisuje się w ten plan.