Zagrożenie grzybami dla ludzkiego zdrowia rośnie w cieplejszym, wilgotniejszym i bardziej chorym świecie

W prawdziwym życiu gatunek grzyba, który zainspirował tę historię, Ophiocordyceps, infekuje owady i nie sprawia problemów ludziom. HBO, podobnie jak CNN, jest jednostką Warner Bros. Discovery.

Jednak zagrożenie ze strony patogenów grzybowych rośnie, mówią eksperci, i może się znacznie pogorszyć w cieplejszym, bardziej wilgotnym i chorym świecie.

"Zawsze jesteśmy otoczeni zarodnikami grzybów. Żyjemy z nimi od czasu, kiedy zrobiliśmy sobie łóżka na sawannie 500 000 lat temu, zanim jeszcze wyewoluowaliśmy we współczesnych ludzi. I musieliśmy dostosować ten wyśmienity system odpornościowy, który mamy do obrony przed zarodnikami, ponieważ wiele z nich jest potencjalnie patogennych" – powiedział dr Matthew Fisher, profesor  medycyny w Szkole Zdrowia Publicznego w Imperial College London, którego badania koncentrują się na pojawiających się grzybach patogennych.

„Grzyby po prostu szukają źródeł pożywienia, a w oczach wielu grzybów saprotroficznych jesteśmy tylko pożywieniem” – dodał. (Saprotroficzny opisuje organizm, który żywi się martwą materią organiczną). Wiele milionów grzybów jest dobrych dla środowiska, ale kilkaset może powodować choroby u ludzi. 

Miliony zakażeń każdego roku
Naukowcy cały czas odkrywają nowe grzyby - tylko w zeszłym roku znaleźli cztery – ale nie wszystkie stanowią zagrożenie dla ludzi.

Spośród około 4 milionów różnych gatunków grzybów, naukowcy zidentyfikowali tylko 300 jako patogeny ludzkie, które mogą wywoływać choroby.

W każdym roku ponad miliard ludzi ma to, co Towarzystwo Mikrobiologiczne uważa za „powierzchowne” infekcje grzybicze.

Stopa atlety, łuszcząca się wysypka, która może powodować swędzenie lub kłucie; pleśniawki, białe zmiany, które rozwijają się na języku lub wewnętrznej stronie policzka; a nawet łupież są w dużej mierze spowodowane przez jedną z tych powierzchownych infekcji grzybiczych. Są one drażniące, ale na szczęście zabiegi wciąż na nie działają.

Niektóre infekcje mogą być znacznie poważniejsze, nawet zagrażające życiu.

W skali globalnej około 1,5 miliona ludzi umiera z ich powodu każdego roku, przy czym dostępnych jest niewiele działających metod leczenia, jeśli w ogóle, jak podaje Towarzystwo Mikrobiologiczne.

W zeszłym roku Światowa Organizacja Zdrowia powiedziała, że uważa patogeny grzybicze za „poważne zagrożenie" dla zdrowia publicznego i po raz pierwszy wydała swoją priorytetową listę 19 rodzajów, na które świat powinien uważać.

Jednym z czterech na liście WHO najbardziej krytycznych gatunków jest cryptococcus neoformans, patogenny drożdżak, który żyje w glebie. Ludzie mogą wdychać komórki grzyba i większość z nich nie choruje. Ale u osób ze stłumionym układem odpornościowym może on wpływać na płuca i rozprzestrzeniać się na układ nerwowy i krew. Z biegiem lat, ten grzyb stał się odporny na niektóre zabiegi.

Innym jest Candida auris, drożdżak, który może utrzymywać się na powierzchniach i sprzęcie medycznym i może szybko rozprzestrzeniać się z jednej osoby na drugą. Jest on przyczyną rosnącej liczby epidemii szpitalnych na całym świecie, a zagrożenie to wzrosło jeszcze bardziej podczas pandemii Covid-19. CDC mówi, że może to być częściowo spowodowane zmianami w rutynowych praktykach kontroli zakażeń. Zakażenie może wpływać na serce, centralny układ nerwowy, oczy, kości i narządy wewnętrzne. Jest odporny na wiele klas leczenia przeciwgrzybiczego, ale czasami może być leczony lekami przeciwgrzybiczymi zwanymi echinokandynami.

Apergillus fumigatus, pleśń, którą można znaleźć prawie wszędzie, może powodować choroby płuc u osób z osłabionym układem odpornościowym. Może również powodować reakcje alergiczne lub infekcje płuc, które mogą stać się poważne i przenieść się na inne narządy. Wykazał rosnącą odporność na grzyby, mówi WHO, dzięki powszechnemu stosowaniu fungicydów azolowych, aby zapobiec jego rozprzestrzenianiu się w uprawach.

Czwarty patogen, Candida albicans, to kolejny drożdżak, który zazwyczaj jest częścią zdrowego ludzkiego mikrobiomu. Żyje w jamie ustnej, jelitach i na skórze. Bakterie w twoim ciele utrzymują go w ryzach, ale jeśli system nie jest zrównoważony, drożdże przerosną i przekształcą się w infekcję drożdżową pochwy, pieluszkowe zapalenie skóry, pleśniawki lub inny stan. Może też stać się poważną infekcją, która atakuje krew, serce, centralny układ nerwowy, oczy, kości i narządy wewnętrzne.
Nie ma szczepionek dla żadnej z czterech infekcji grzybiczych na liście krytycznej.

Kto jest najbardziej zagrożony
Fisher powiedział, że nasze ciała są ogólnie całkiem dobre w ochronie przed infekcjami grzybiczymi, ale „szczeliny otwierają się w naszym systemie odpornościowym.”
„Wtedy możemy mieć śmiertelne konsekwencje”- powiedział.

Ludzie, którzy są najbardziej narażeni na poważne zakażenie grzybicze, to osoby z chorobami podstawowymi, takimi jak HIV, rak lub cukrzyca, a także osoby z osłabionym układem odpornościowym z powodu wieku, choroby lub leków, które przyjmują.

Inni są narażeni na poważniejsze konsekwencje infekcji grzybiczych, ponieważ nie mają dostępu do leków powszechnie dostępnych na Zachodzie. Na przykład, kryptokokowe zapalenie opon mózgowych jest główną przyczyną śmierci osób żyjących z HIV w Afryce Subsaharyjskiej, ponieważ nie mają one dostępu do leczenia, jak wykazały badania.

Dlaczego zagrożenia grzybowe są coraz większe
Liczba poważnych infekcji grzybiczych wzrosła częściowo z powodu rosnącej liczby osób z obniżoną odpornością, pokazują badania.

„To, co się zmienia, to fakt, że więcej osób, które są narażone, ma te wysokie czynniki ryzyka. Mamy starzejące się populacje, a my używaliśmy wielu chemikaliów w środowisku, które zmuszają grzyby do dostosowania się, a nasze kliniczne leki przeciwgrzybicze są degradowane przez oporność przeciwdrobnoustrojow” – powiedział Fisher.  

Podczas pandemii Covid-19 wystąpiło również więcej oportunistycznych infekcji grzybiczych, podobnie jak po epidemii grypy, powiedział dr Matthew Kasson, mikolog z West Virginia University.

„Wirusy mają ten sposób tłumienia odpowiedzi immunologicznej, a niektóre z leków, których używamy do zwalczania wirusów, mają również efekt, w którym ułatwiają grzybom inwazję” – powiedział. 

Czarny grzyb zabił tysiące ludzi w Indiach w 2021 roku, a 85% z nich było pacjentami Covid-19.

Fisher powiedział, że niektóre grzyby wydają się również „pojawiać znikąd” i „dość cicho rozprzestrzeniają się po świecie, powodując ciche pandemie”, takie jak Candida auris.
Dodatkowo, kryzys klimatyczny nasilił rozprzestrzenianie się infekcji grzybiczych.

„Świat staje się cieplejszy i bardziej wilgotny. To po prostu będzie oznaczać, że jest większe obciążenie zarodnikami pleśni” – powiedział Fisher. 

Co należy zrobić
WHO zachęca kraje do poprawy zdolności diagnostycznych w zakresie zakażeń grzybiczych oraz do zwiększenia nadzoru. Zaleca także przeznaczenie większej ilości pieniędzy na badania, leki i testy dla tych infekcji. Obecnie na infekcje grzybicze przeznacza się mniej niż 1,5% wszystkich funduszy na badania nad chorobami zakaźnymi, podała WHO.
Opracowanie leków przeciwgrzybicznych jest trudne, ponieważ, według słów dr Matta Nelsena, badacza z chicagowskiego Field Museum, zwierzęta i grzyby są dla siebie najbliższymi krewnymi".

"Dzielimy wiele biochemicznych podobieństw, a więc kiedy próbujemy zabić grzyba, musimy uważać, czy nie zabijamy również siebie" – powiedział.

Jednym z najlepszych sposobów obrony przed infekcjami grzybiczymi jest utrzymanie silnego układu odpornościowego. 

Fisher radzi rodzicom, aby pozwalali dzieciom dużo bawić się na zewnątrz, dzięki czemu będą one narażone na kontakt z wieloma gatunkami grzybów, co pomoże im rozwinąć zdrowy układ odpornościowy. Domy powinny być również dobrze wentylowane i pozbawione wilgoci.

Kasson powiedział, że myśli, iż uwaga z "The Last of Us" i innych programów oznacza, że "grzyby mają swój moment", jednak ma nadzieję, że nie będzie on przesadzony.
Kiedy wyszedł film "Szczęki", doprowadził do wzrostu polowań na rekiny. W rzeczywistości, rekiny zostały prawie upolowane do wyginięcia.

Miliony grzybów są dobre – podkreśla Kasson. Rozkładają drewno, i mogą być stosowane w żywności i w medycynie człowieka. 

"Infekcje grzybicze, tak, są poważnym problemem i myślę, że będzie coraz gorzej, chyba że zaczniemy naprawdę doceniać te połączenia między tym, jak zarządzamy uprawami, jak zarządzamy chorobami ludzkimi, jak zarządzamy chorobami dzikich zwierząt. Wszystkie one są ze sobą powiązane" – powiedział. "Im szybciej zdamy sobie z tego sprawę, tym szybciej będziemy mogli wymyślić rozwiązania, które pomogą wszystkim zainteresowanym".