Zakaz TikTok w USA: Kiedy i dlaczego aplikacja mogłaby być zakazana?

Zdjęcie: Getty Images

TikTok poniósł porażkę w walce z prawem, które zakaże jego używania w USA, chyba że zostanie on sprzedany przez ByteDance - chińską spółkę-matkę. W grudniu sąd w USA odrzucił jego próbę odwołania się od uchwalonej w kwietniu ustawy, tym samym przychylając się do potencjalnego wycofania programu. Z aplikacji do udostępniania wideo korzystają miliony użytkowników na całym świecie, ale pojawiają się pytania dotyczące bezpieczeństwa danych, a także potencjalnej dostępności do informacji przez rząd w Pekinie.

Kto chce wprowadzić zakaz używania TikToka w USA i dlaczego?

Ustawodawcy z obu głównych amerykańskich partii politycznych poparli ustawę zakazującą TikTok, chyba że ByteDance zgodzi się sprzedać go firmie spoza Chin. Obawiają się, że chiński rząd może zmusić ByteDance do przekazania danych o 170 milionach użytkowników TikTok w USA. TikTok upiera się, że nie będzie udostępniał chińskiemu rządowi danych użytkowników zagranicznych. W kwietniu, po zatwierdzeniu przez Kongres, prezydent Joe Biden podpisał ustawę, która wymusza sprzedaż aplikacji.

Poprzednie próby zablokowania aplikacji w USA ze względów bezpieczeństwa narodowego nie powiodły się. Donald Trump próbował wprowadzić zakaz użytkowania aplikacji podczas pobytu w Białym Domu w 2020 r. Skrytykował jednak nowe przepisy podczas udanej próby powrotu na fotel prezydenta USA w 2024 r., argumentując że ograniczenie używania TikToka przyniosłoby niezasłużone korzyści Facebookowi.

Zobacz także:

            - Czy Tiktok jest naprawdę zagrożeniem dla Wschodu?

            - Czy właściciele TikToka są gotowi na utratę swojej najlepszej aplikacji?

Kiedy TikTok może zostać zablokowany?

Podpisanie przez Bidena ustawy nie oznaczało natychmiastowego zakazu korzystania z TikToka w USA, ale rozpoczęło odliczanie czasu, jaki pozostał aplikacji do końca działania. Ustawodawstwo daje ByteDance dziewięć miesięcy na sprzedaż produktu nowemu nabywcy, z dodatkowym trzymiesięcznym okresem karencji, zanim jakikolwiek zakaz zacznie obowiązywać. TikTok stwierdził, że może to oznaczać konieczność sprzedaży lub zamknięcie serwisu w USA do 19 stycznia 2025 r.

Jednak walka ByteDance o zmianę ustawy, która rozpoczęła się w maju złożeniem pozwu o zablokowanie ustawy, może zająć lata. Zwycięstwo Trumpa w wyborach w 2024 r. może również uratować TikTok. W okresie poprzedzającym listopadowe wybory prezydent-elekt oświadczył, że nie dopuści, aby zakaz wszedł w życie.

Jak mógłby działać zakaz użytkowania TikToka?

Najprostszym sposobem dla Stanów Zjednoczonych byłoby usunięcie TikToka ze sklepów z aplikacjami dla urządzeń z systemem iOS i Android, które są obsługiwane przez Apple i Google. Takie platformy to miejsca, z których większość ludzi pobiera aplikacje na swoje smartfony i tablety, więc zakaz uniemożliwiłby nowym użytkownikom korzystanie z produktu ByteDance. Oznaczałoby to również, że osoby, które już posiadały aplikację, nie będą mogły uzyskać przyszłych aktualizacji mających na celu poprawę bezpieczeństwa lub naprawienie błędów. Ustawa zabrania aktualizowania i utrzymywania aplikacji kontrolowanych przez wrogie kraje USA na terenie Stanów Zjednoczonych. Daje także prezydentowi szerokie uprawnienia w zakresie ograniczania dostępu do programów powiązanych z Rosją, Chinami, Iranem i Koreą Północną.

Co zrobi TikTok w obliczu wprowadzenia zakazu?

TikTok wcześniej nazwał to prawo „niekonstytucyjnym” i stwierdził, że stanowi ono obrazę amerykańskiego prawa do wolności słowa. Ich argumenty zostały rozpatrzone we wrześniu przez składający się z trzech sędziów skład federalnego sądu apelacyjnego w Waszyngtonie. Prawnicy TikToka powiedzieli przed sądem, że zakaz będzie miał „oszałamiający” wpływ na wolność słowa użytkowników w USA, a twórcy sprzeciwiający się temu prawu również wyrazili obawy dotyczące jego wpływu na ich pracę. Jednak apelacja obrońców aplikacji została odrzucona przez sąd DC w orzeczeniu wydanym w piątek 6 grudnia, który wydał decyzję na korzyść prawa. Platforma oświadczyła, że podejmie walkę prawną przed najwyższym organem prawnym Stanów Zjednoczonych, czyli Sądem Najwyższym. „Sąd Najwyższy ma ugruntowaną historię ochrony prawa Amerykanów do wolności słowa i spodziewamy się, że zrobi to samo w tej ważnej kwestii konstytucyjnej” – powiedział rzecznik TikTok. Dodali, że prawo opiera się na „niedokładnych, błędnych i hipotetycznych informacjach” oraz że zakaz wprowadza nadmierną cenzurę dla obywateli USA. Szef TikToka, Shou Zi Chew, na początku swojej walki prawnej powiedział użytkownikom w krótkim filmie, że „nigdzie się nie wybieramy”. ByteDance musiałoby również uzyskać zgodę chińskich urzędników na sprzedaż TikTok, ale Pekin zapowiedział, że sprzeciwi się takiemu posunięciu.

Jak zareagowali użytkownicy TikTok w USA?

Wielu amerykańskich twórców i użytkowników skrytykowało potencjalny zakaz. Tiffany Yu, młoda działaczka na rzecz osób niepełnosprawnych z Los Angeles, powiedziała BBC podczas protestu przed Białym Domem, że platforma jest niezbędna w jej pracy. 

W marcu 2024 r. TikTok zwrócił się z prośbą do 170 milionów użytkowników aplikacji w USA o skontaktowanie się z przedstawicielami politycznymi i poproszenie ich o nie popieranie ustawy. Jednak zalew „zdesperowanych” telefonów użytkowników programu do kongresmanów i senatorów najwyraźniej przyniósł odwrotny skutek. Kilku polityków stwierdziło, że kampania zwiększyła ich obawy dotyczące aplikacji i wzmocniła ich determinację do przyjęcia przepisów, które zakazują jej użytkowania.

Zobacz także:

• Co mógłby oznaczać zakaz TikToka dla twórców?
• Wycofanie TikToka mogłoby być "katastrofalne w skutkach", ostrzegają firmy z UK

Czy TikTok jest zakazany w innych krajach?

Uważa się, że amerykańska ustawa o TikTok może zainspirować podobne posunięcia gdzie indziej. Aplikacja jest już zakazana w Indiach, które były jednym z największych rynków dla produktu zanim został został on wycofany w czerwcu 2020 r. Jest również blokowany w Iranie, Nepalu, Afganistanie i Somalii. Rząd i parlament Wielkiej Brytanii zakazały korzystania z TikToka w 2023 r. na urządzeniach przeznaczonych do pracy, podobnie jak zrobiła to Komisja Europejska. BBC poradziło również pracownikom, aby usunęli program z telefonów firmowych ze względów bezpieczeństwa.

Jak działa TikTok i jak wiele danych zbiera?

Sercem TikToka jest algorytm – zestaw instrukcji, który określa, jakie treści będą prezentowane użytkownikom, na podstawie danych o tym, jak zareagowali oni na poprzednie materiały. Osoby korzystające z programu mają do dyspozycji trzy główne kanały w swojej aplikacji – „Obserwowani”, „Przyjaciele” i „Dla Ciebie”. Sekcje „Obserwowani” i „Przyjaciele” przedstawiają użytkownikom treści od osób, które wybrali do obserwowania i które śledzą ich z powrotem, ale zakładka „Dla Ciebie” zawiera treści generowane automatycznie przez aplikację. Ten wyselekcjonowany kanał stał się głównym miejscem docelowym dla użytkowników poszukujących nowych materiałów i twórców, którzy mogą liczyć na wysoką oglądalność swoich materiałów jeśli te staną się popularne. Krytycy twierdzą, że aplikacja gromadzi więcej danych niż inne platformy mediów społecznościowych, aby zasilać swój wysoce spersonalizowany system. Może to obejmować dane dotyczące lokalizacji użytkownika oraz urządzenia z którego korzystamy, a także wykorzystanych przez nas treści oraz rytmu naciskania klawiszy podczas pisania. Jednak dotyczy to także Facebooka lub Instagrama, które zbierają podobne informacje.