Zdrowsza odmiana ryżu może przeciwdziałać wzrostowi zachorowań na cukrzycę, twierdzą filipińscy naukowcy

Źródło: Ted Aljibe/AFP/Getty.

Naukowcy z Filipin opracowali nową odmianę ryżu, która może pomóc zmniejszyć rosnący problem cukrzycy.

Na całym świecie z tą przewlekłą chorobą zmaga się ponad 537 milionów dorosłych, a liczba ta może wzrosnąć do 783 milionów do 2045 roku. Do rozwoju cukrzycy typu 2 – najczęściej występującej formy – przyczyniają się nadwaga, genetyka i brak aktywności fizycznej. Cukrzyca typu 2 pojawia się, gdy trzustka nie produkuje wystarczającej ilości insuliny, co prowadzi do nadmiaru glukozy we krwi, a komórki stają się oporne na jej działanie.

Dr Lindsey Smith Taillie, epidemiolog zajmująca się żywieniem oraz profesor na Uniwersytecie Karoliny Północnej, powiedziała: „Cukrzyca staje się coraz większym problemem na całym świecie. Od kilku dekad jej wysoki poziom notowany jest w krajach rozwiniętych, ale coraz częściej obserwujemy gwałtowny wzrost zachorowań w krajach o średnich i niskich dochodach”.

Ponad 60% osób z cukrzycą mieszka w Azji, a ponad 90% światowej produkcji i konsumpcji ryżu odbywa się w regionie Azji i Pacyfiku. Biały ryż ma wysoki indeks glikemiczny, co może powodować gwałtowne wzrosty poziomu cukru we krwi. Badania wskazują na związek między dużym spożyciem ryżu a chorobami niezakaźnymi, takimi jak cukrzyca typu 2 i choroby serca.

Przełomowe odkrycie naukowców z Międzynarodowego Instytutu Badań nad Ryżem (IRRI) w filipińskim mieście Los Baños – którzy współpracowali z Uniwersytetem Kalifornijskim, Instytutem Maxa Plancka ds. Molekularnej Fizjologii Roślin w Niemczech oraz Bułgarskim Centrum Biologii Systemów Roślin – może pomóc w rozwiązaniu tego problemu.

Wykorzystując największy na świecie bank genów ryżu, naukowcy przez 10 lat badali 380 próbek nasion, aby wytypować geny i markery charakteryzujące się niższym indeksem glikemicznym i wyższą zawartością białka. Następnie połączyli je, tworząc tzw. „linie wsobne”, uzyskując – jak określa to IRRI – zdrowszą odmianę ryżu, korzystniejszą dla osób z cukrzycą.

Źródło: Ted Aljibe/AFP/Getty.

Dr. Nese Sreenivasulu, główny naukowiec w Centrum Jakości Ziarna i Żywienia IRRI, powiedział: „Pomyśleliśmy, że jeśli uda nam się opracować dietę o niskim indeksie glikemicznym, którą można by uznać za zdrowszą, nie tylko dla osób z cukrzycą i stanem przedcukrzycowym, to mogłaby to być skuteczna interwencja w walce z rosnącą liczbą zachorowań na cukrzycę”.

„To mogłoby mieć ogromny wpływ zarówno w Azji, jak i w Afryce, w krajach, gdzie ryż jest podstawowym składnikiem diety” – dodał. 

Chociaż nowa odmiana ryżu nie była jeszcze uprawiana poza laboratoriami IRRI, Sreenivasulu zapowiedział, że planowane jest rozpoczęcie upraw w Indiach i na Filipinach. Ma to być część misji IRRI, która dąży do walki z ubóstwem i głodem w krajach, gdzie ryż stanowi podstawę diety. W 2021 roku instytut pomógł także opracować tzw. złoty ryż, zmodyfikowany w celu zwalczania niedoborów witaminy A.

Jednak, Dr. Taillie przestrzega, że prawdziwym zagrożeniem dla zdrowia w kontekście cukrzycy są słodzone napoje i przetworzona żywność, a nie ryż. 

„Generalnie, ryż nie jest głównym powodem do niepokoju, jeśli myślimy o takich problemach jak cukrzyca typu 2” – stwierdziła.

„Dla osób, które już żyją z cukrzycą i chcą włączyć ryż do swojej diety, kontrolując jednocześnie spożycie węglowodanów, może to być istotne, ale nie pomoże to w rozwiązaniu globalnego kryzysu cukrzycy typu 2” – dodała Taillie.

Jej zdaniem, kraje powinny skupić się na wprowadzeniu podatków na słodzone napoje i ultra-przetworzoną żywność oraz egzekwowaniu lepszych ostrzeżeń na opakowaniach.

„Potrzebujemy kompleksowych polityk, które zapewnią wszystkim dostęp do zdrowej żywności i ograniczą nieustanną reklamę, promocję i sprzedaż cukru” – wezwała.