„Allyson Felix: Bezpieczeństwo kobiet sportowców „jest prawdziwym problemem”

Zdjęcie: BBC

I nie zadowala się jedynie torowymi osiągnięciami, w ostatnich latach stała się gorącą orędowniczką praw kobiet, szczególnie w obszarze praw do opieki nad matkami. W obliczu przemocy wobec kobiet sportowców, która w tym roku przyćmiła ten sport, Felix mówi BBC 100 Women, że jest głęboko zaniepokojona bezpieczeństwem kobiet sportowców w niektórych częściach świata.

„Musi zajść zmiana w kulturze. Coś jest nie tak, i martwi mnie to”, powiedziała.

Felix mówi, że była zdruzgotana słysząc wiadomości o śmierci swojej koleżanki po fachu, olimpijki Rebeccy Cheptegei, która została podpalona przez swojego chłopaka w Kenii na początku tego roku. Matka dwójki dzieci była trzecią kobietą sportowcem, która została zabita w Kenii w ciągu trzech lat.

Felix mówi, że to „prawdziwy problem”, którym będzie się zajmować jako niedawno wybrana członkini Komisji Sportowców Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (MKOl), organu, który reprezentuje sportowców w ruchu olimpijskim. „Konsekwencje muszą być surowe, ale myślę, że musi być coś więcej niż to” – mówi. „Myślę, że musimy zjednoczyć się wokół społeczności sportowej i działać razem”.

„Nie powinniśmy być traktowani jako drugorzędni”

Amerykańska biegaczka, która zakończyła karierę w 2022 roku, jest jedną z kobiet wyróżnionych na liście BBC 100 Women, która co roku wymienia 100 inspirujących i wpływowych kobiet na całym świecie. W tym roku lista koncentruje się na temacie „odporności”, co jest szczególnie trafne w przypadku Felix.

W 2018 roku, będąc w 32 tygodniu ciąży, zostało zdiagnozowane u niej ciężkie nadciśnienie ciążowe i wykonano cesarskie cięcie. Jej córka, Camryn, spędziła czas na oddziale intensywnej terapii noworodków.

Rok później, w mocnym artykule opublikowanym w The New York Times, Felix skrytykowała swojego ówczesnego sponsora, firmę Nike, za brak płatności macierzyńskich, ujawniając, że Nike groziło jej obniżeniem wynagrodzenia o 70% w przypadku, gdyby macierzyństwo wpłynęło na jej przyszłe wyniki sportowe.

Trzy miesiące później, Nike zmieniło swoje stanowisko, a nowe umowy gwarantowały sportowcom wynagrodzenie i premie przez 18 miesięcy wokół okresu ciąży. Trzy inne firmy odzieżowe również wprowadziły ochronę macierzyńską dla sponsorowanych sportowców. W swoim artykule Felix napisała, że ciąża była „wyrokiem śmierci” w jej branży.

„Bałam się, jakie będą tego konsekwencje. Bałam się, jak zostanie to przyjęte. To po prostu nie było w mojej naturze. Dlatego było naprawdę trudno być po prostu wrażliwą” - mówi. Decyzja o publicznym wystąpieniu mogła zakończyć jej karierę, ale mniej niż rok po urodzeniu dziecka, Felix weszła do historii, zdobywając swój 12-ty złoty medal Mistrzostw Świata w sztafecie mieszanej 4x400 m w Dosze, przerywając rekord Usaina Bolta. Od tego czasu Felix wytyczyła sobie nową drogę.

Dwa lata po rozstaniu z Nike, w 2021 roku, założyła firmę obuwniczą razem z bratem Wesem, sprzedając obuwie inspirowane sportem, zaprojektowane z myślą o kobiecych stopach.

• BBC 100 Women co roku wymienia 100 inspirujących i wpływowych kobiet na całym świecie - Allyson Felix znalazła się na liście na rok 2024. Poznaj tegoroczne 100 kobiet tutaj.

W tym roku, matka dwójki dzieci, odegrała kluczową rolę w zapewnieniu istnienia żłobka w wiosce olimpijskiej - pierwszego, który był dostępny dla sportowców biorących udział w Igrzyskach. Uważa to za ogromne osiągnięcie, ale mówi, że trzeba zrobić więcej.

„Kiedy powracasz, to ogromna bariera, aby ponownie wejść w sport i poradzić sobie z podróżowaniem po świecie i tym, kto opiekuje się twoim dzieckiem” - mówi.

„Móc zdjąć to z talerza, to właśnie chcę robić”.

Patrząc w przyszłość, chce, aby sponsorzy zmienili sposób, w jaki przedstawiają kobiety sportowców. Jej najnowsze przedsięwzięcie, Always Alpha, to firma zarządzająca, która jest w pełni dedykowana sportom kobiecym, co, jak mówi, jest częścią jej dziedzictwa.

„Tradycyjnie kobiety były stawiane w tym samym pudełku [co mężczyźni]. Uważam, że kobiety nie powinny być traktowane jak drugorzędne, zwłaszcza gdy myślimy o biznesie i strategii tworzonej w tym kontekście. „We wszystkich negocjacjach z Nike miałam do czynienia z zespołem samych mężczyzn, którzy zasadniczo mówili mi, jak wrócę po porodzie. Teraz jest więcej kobiet, które mają miejsce przy stole i władzę, ale wciąż mamy przed sobą długą drogę”.

Częścią jej roli w Komisji Sportowców będzie słuchanie innych sportowców i reprezentowanie ich interesów.

„Jeśli to twoja decyzja, by mieć dziecko w trakcie kariery, to zrób to” - mówi. „Ciężko pracujemy, aby wspierać kobiety, które podejmują tę decyzję”.

„Ukryta stronniczość”

Felix, która w tym roku urodziła swoje drugie dziecko - syna Treya - była również bardzo głośna w kwestii wskazywania na disproporcjonalnie wysokei ryzyko śmiertelności matek wśród czarnoskórych kobiet w USA.

W tym roku otrzymała dotację w wysokości 20 milionów dolarów od Melindy Gates, aby poprawić wyniki zdrowotne matek. Nie wyklucza wykorzystania tych pieniędzy na wsparcie globalnych projektów.

„Większość mojego doświadczenia mam w USA i w swoich własnych społecznościach, ale aktywnie rozmawiam z organizacjami na całym świecie” - mówi.

Według Centers for Disease Control and Prevention (CDC), czarnoskóre kobiety w USA są trzykrotnie bardziej narażone na śmierć z powodu powikłań związanych z ciążą niż białe kobiety.

„W naszym systemie opieki zdrowotnej wciąż istnieje ukryta stronniczość, a liczby nie zmieniają się wystarczająco szybko” - mówi. Felix uważa, że kobiety zbyt często są ignorowane, gdy zgłaszają swoje obawy lekarzom. „To, co słyszę, to że nie są słuchane” - mówi. „To się nie zmieni, jeśli nie będziemy edukować naszych profesjonalistów medycznych”.

Felix mówi, że posiadanie córki sprawia, że temat zdrowia kobiet staje się „bardzo osobisty”.

W obliczu ponownego zwrócenia uwagi na prawa do aborcji po wyborach prezydenckich w USA, uważa, że kobiety powinny mieć prawo do wyboru. „Wiesz, jako rodzic, widzieliśmy, jak wiele rzeczy zmienia się na świecie, to przerażający czas” - mówi. „Myślę o niej i jej pokoleniu oraz o rzeczach, których mogą nie mieć”.

Jednak ma nadzieję, że jej działalność na rzecz kobiet zainspiruje jej dzieci w nadchodzących latach. „Chcę, żeby zawsze wiedziały, że powinny mieć wpływ, że powinny pomagać innym, że powinny bronić tego, w co wierzą”.

BBC 100 Women co roku wymienia 100 inspirujących i wpływowych kobiet na całym świecie. Śledź BBC 100 Women na Instagramie i Facebooku. Dołącz do rozmowy, używając hashtagu #BBC100Women.