Japońskie Indy 200: Wspomnienie pierwszego wyścigu Indycar na Fuji Speedway

Źródło: archiwum prywatne Joe Hondy

Na kolejnym zdjęciu samochody są ustawione jak domino na nowo wybudowanym torze, z górą Fuji – symbolem Japonii który jest czczony za swoje piękno – piętrzącą się w tle. Te zdjęcia, zrobione przez Japońskiego fotografa Joe Honda i znajdujące się w muzeum motorsportu Jima Clarka w Szkocji, wyróżniają zapomniany, lecz wyznaczający nową drogę moment w historii motorsportu.

Nowa era

Jest październik 1966 roku. Po raz pierwszy międzynarodowa, amerykańska seria IndyCar, w której uczestniczyło wiele Brytyjskich legend, zawitała do Azji. W tamtym czasie, profesjonalne wyścigi w Japonii dopiero raczkowały. Jednakże Akira Jin – promotor Indianapolis International Championship, tudzież Indy 200 – powiedział, że chciał zorganizować międzynarodowy wyścig Indycar w Japonii, aby „zachęcić innowacje technologiczne w krajowej branży motoryzacyjnej,” według Shigo Shiozawy, współorganizatora wyścigu. Jednakże realizacja wyścigu na torze Fuji International Speedway nie była łatwa. Jako że zespoły Indycar nie mogły zabrać ze sobą części zapasowych do Japonii, 11 z 33 samochodów doświadczyło problemów mechanicznych w treningu i nie mogło wystartować w wyścigu. Tylko 11 przekroczyło linię mety. Choć wyścig zakończył się "dosyć szybko", widok samochodów IndyCar ścigających się po raz pierwszy był nowością" - powiedział Riki Ohkubo, dziennikarz i były kierowca zespołu fabrycznego. „Widzowie byli zaskoczeni, tym jak dużo bardziej rozwinięte były względem rodzinnych sedanów przystosowanych do wyścigów w krajowych Grand Prix Japonii” - powiedział. Dzisiaj niewielu pamięta przełomowy wyścig IndyCar, choć eksperci twierdzą, że wydarzenie to miało miejsce w znaczącym punkcie zwrotnym w historii kraju. 

Możliwość reklamy

W latach 60 dwudziestego wieku. Japonia wyrastała na zaawansowaną i wykorzystującąco nowoczesne technologie nację. W tej dekadzie narodziła się pierwsza na świecie kolej dużych prędkości, oraz w 1964 roku, odbyły się letnie Igrzyska Olimpijskie w Tokio. Te 2 ważne wydarzenia dały Japonii szansę, aby zostawić w tyle swoją wojskową przeszłość i zaszczepiły w ludziach dumę oraz nadzieję na przyszłość. Branża motoryzacyjna również rozkwitała i pomagała w zmianie postrzegania Japonii po złych wspomnieniach z drugiej wojny światowej. Dla przykładu, w Ameryce, sprzedaż małych motocykli Japońskiego producenta samochodowego Honda wzrosła z 500 tysięcy dolarów w 1960, do 77 milionów dolarów w 1965, napędzana przez kampanie reklamową z roku 1963, ze sloganem „Spotykasz najmilszych ludzi na Hondzie,” która zainspirowała hit Beach Boys „Little Honda.” W Japonii fascynacja motocyklami przenosiła się w stronę samochodów, gdy Honda wprowadzała na rynek nowe modele, a Nissan Sunny stał się ulubionym, niedrogim samochodem wśród japońskiej klasy średniej. Ten zwrot zobaczył również entuzjazm przenoszący się z wyścigów dwukołowych na czterokołowe, gdy kraj zaczął budować stałe, profesjonalne tory wyścigowe. W 1963 roku odbyło się pierwsze Grand Prix Japonii dla samochodów sportowych na pierwszym pełnowymiarowym torze drogowym kraju, Suzuka Circuit w prefekturze Mie, przyciągając dziesiątki tysięcy widzów - powiedział Shiozawa. W następnym roku Honda ogłosiła swój start w Formule 1, co stanowiło kolejny kamień milowy. Dwa lata później, trzecie Grand Prix Japonii odbyło się na torze Fuji International Speedway w maju 1966 roku. Według Jacka K. Yamaguchiego, który relacjonował wyścig Indy 200 z 1966 roku dla magazynu Road & Track, Jin – promotor znany z organizacji prestiżowych zagranicznych wydarzeń, takich jak Balet Bolszoj czy Filharmonia Petersburska w Japonii – dostrzegł komercyjną okazję. „Fundamenty pod Indy 200 zostały już wtedy położone, a Japończycy byli gotowi i chętni płacić za ściagnie” powiedział. 

Technologiczna rewolucja

Indianapolis 500 jest znane także jako „najlepsze widowisko w wyścigach” oraz jest jednym z 3 wyścigów potrzebnych do zdobycia potrójnej korony w motorsporcie, wraz z Grand Prix Monaco oraz 24 godzinnym wyścigiem Le Mans. Według współorganizatora Indy 200 Shiozawy, niebezpieczeństwo, kierowcy i prędkość przyciągało Japońskich widzów, chętnych aby płacić za bilety kosztujących prawie tyle ile wynosiła wtedy średnia miesięczna wypłata. W trakcie lat 60, wyścig Indianapolis który został zapoczątkowany w roku 1911 ewoluował. Tradycyjne samochody IndyCar z silnikiem z przodu przeszły technologiczną rewolucję, kiedy to Australijski kierowca Jack Brabham, ponownie wprowadził koncept samochodu wyścigowego z silnikiem położonym z tyłu w 1961. Takie samochody pojawiły się już wcześniej, jednak nie odnosiły wielu sukcesów. Ten przełomowy moment otworzył drogę dla Clarka, do pierwszej wygranej wyścigu Indy w samochodzie z silnikiem umieszczonym z tyłu w 1965 roku. Brytyjski kierowca Graham Hill powtórzył ten wyczyn rok później. Shiozowa stwierdził, że Japońscy fani motorsportu byli bardziej zainteresowani w kierowcach F1 i wyścigach, tóre odbywały się głównie na ulicznych i drogowych torach, podczas gdy wyścigi IndyCar odbywały się głównie na torach owalnych. Dodał również, że fani rozpoznawali kierowców F1 z Wielkiej Brytanii z materiałów wideo i plakatów w lokalnych salonach samochodowych. Na przykład dziennikarz Yamaguchi, powiedział, że przybył obejrzeć wyścig, ponieważ brał w nim udział Clark, a nowo wybudowany tor Fuji był bliżej Tokio niż tor Suzuka.

Rzadka bliskość

Pięć miesięcy przed wyścigiem Indy 200, Clark został zaproszony aby przetestować tor Fuji. Jednak dla większości kierowców IndyCar to był pierwszy raz, kiedy byli w Japonii. To także pierwszy raz, kiedy widzowie doświadczyli bliskiego spotkania z hałasem silników samochodowych, prędkością pojazdów i kierowcami - powiedział dziennikarz sportowy Ohkubo. Ta ciekawość przejawia się w zdjęciach zza kulis wykonanych przez fotografa Honda. Kierowcy IndyCar z całego świata zbierają się w pomieszczeniu przypominającym salę lekcyjną na odprawę przed wyścigiem. Inna fotografia ukazuje ulubieńca kibiców Clarka przed wyścigiem, relaksującego się wraz z właścicielem zespołu i projektantem Colinem Chapmanem, podczas gdy w tle obserwują ich ciekawscy członkowie klubu Nippon Auto Club - obrazy rzadkiej bliskości, które dzisiaj byłyby niemal niemożliwe do uchwycenia ze względu na bardziej restrykcyjne przepisy w padoku wyścigowym. Problemy mechaniczne Clarka w treningu uniemożliwiły mu start w wyścigu, co prawdopodobnie było „dużym rozczarowaniem” dla tych którzy zapłacili za bilety na Indy 200, powiedział Shiozawa. Jednak wspomniał jak zrelaksowani byli Clark oraz inni kierowcy w obliczu tych wyzwań. „Pamiętam rozmowę o tym z Clarkiem a on powiedział, «bez żalu»,” wspominał Shiozawa, dodając że młodsi kierowcy, tacy jak Jackie Stewart, który wygrał Indy 200, wydawali się bardziej skupieni na zwycięstwie niż doświadczeni zawodnicy, tacy jak Clark.

Zmiany kulturowe

W 1966 roku, w Indy 200 udziału nie wziął żaden Japoński samochód ani kierowca. Trybuny na Fuji International Speedway nie były wypełnione, jako że bilety były potwornie drogie i wiele żółtych flag zostało wzniesionych podczas wydarzenia które bardziej przypominało „show” niż wyścig, powiedział Ohkubo. Dodał, że większe wrażenie niż sam wyścig wywarło na nim to, jak dobrze zagraniczne zespoły radziły sobie w trakcie pit stopów, oraz jak kierowcy miło wymachiwali do kibiców. Inni twierdzą, że wyścig przyniósł zmiany kulturowe, które lepiej rozumiane są w perspektywie czasu. Donald Capps, członek Automotive Society of Historians in America, przypomniał, że chociaż wydarzenie może nie było takim spektaklem, na jaki mogli liczyć organizatorzy, to jednak otworzyło drogę do głównych rozwojów w Japonii i światowym przemyśle samochodowym. "Ironią jest to, że lata później Honda napędza zwycięzców Indianapolis 500."