Temperatura globu przekroczyła normę o dwa stopnie.

© VICTOR DE SCHWANBERG/SCIENCE PHO / VSC / Science Photo Library via AFP

W piątek, 17 listopada, średnia temperatura światowa była o ponad 2 °C wyższa niż średnia sezonowa w erze przedindustrialnej, ogłosił Europejskie Obserwatorium Copernicus. Według wstępnych danych, światowe temperatury wyniosły 2,06 °C powyżej średniej z lat 1850-1900, podkreśliła Samantha Burgess, zastępczyni kierownika ds. zmian klimatycznych (C3S) w Copernicusie, na platformie X (dawniej Twitter). „To pierwszy dzień, gdy temperatura światowa przekroczyła o ponad 2 °C poziom sprzed epoki przemysłowej” – zaznaczyła.

Próg ten musiałby jednak być przekraczany średnio przez kilka lat, aby można było uznać, że próg określony w porozumieniu paryskim zostanie przekroczony. Podpisany w 2015 r. pod koniec COP21, ma na celu utrzymanie „wzrostu średniej temperatury na świecie znacznie poniżej 2°C powyżej poziomu przedindustrialnego” oraz kontynuację wysiłków „na rzecz ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5°C powyżej poziomu przedindustrialnego”.

Seria rekordów

W raporcie specjalnym IPCC z 2018 roku, eksperci ds. klimatu zebrani pod auspicjami ONZ przyjęli jako definicję ocieplenia średnią „z okresu trzydziestu lat” w porównaniu z „okresem referencyjnym 1850–1900”. Obecny klimat uważany jest za cieplejszy o około 1,2 °C w porównaniu do okresu referencyjnego 1850-1900.

Ten pierwszy dzień powyżej progu 2°C wpisuje się w serię rekordów. Według Copernicus, miesiące od czerwca do października były już najcieplejszymi zanotowanymi kiedykolwiek na świecie. Uważa się, że 2023 roku „niemal z pewnością” przekroczy roczny rekord z 2016 roku. Październik 2023 był „o 1,7 °C cieplejszy niż średnia dla miesiąca października w okresie 1850-1900”, wyjaśniło obserwatorium na początku listopada.

Rekordowe temperatury powodują susze równoznaczne z klęskami głodu, niszczycielskimi pożarami lub nasilonymi huraganami – ostrzegają naukowcy. Będą one tłem 28. konferencji klimatycznej Organizacji Narodów Zjednoczonych w Dubaju (30 listopada–12 grudnia).

Ocieplenie o prawie trzy stopnie do 2100 roku

W kwestii podejmowanych środków mających na celu ograniczenie zmian klimatycznych, raport Programu ONZ ds. Środowiska szacuje, że wdrożenie obecnych zobowiązań państw skutkowałoby ociepleniem o 2,9 °C w przypadku zobowiązań bezwarunkowych i o 2,5 °C, uwzględniając zobowiązania warunkowe. Tekst został opublikowany przed rozpoczęciem dużych międzynarodowych negocjacji klimatycznych w Dubaju w ramach COP28 (30 listopada - 12 grudnia).

W czasie, gdy planeta zmierza ku przekroczeniu norm o niemal 3 °C do 2100 roku, sekretarz generalny ONZ wezwał w poniedziałek do „podjęcia spektakularnych działań już teraz”. „Kanion” między zobowiązaniami państw a tym, co byłoby konieczne do osiągnięcia celów porozumienia paryskiego, to ”porażka przywódców, zdrada tych, którzy są bezbronni oraz ogromna stracona szansa” – skrytykował Antonio Guterres.