Były szef pakistańskiego wywiadu, sojusznik Imrana Khana, zostaje aresztowany

Generał broni Faiz Hameed, na zdjęciu z 2022 r., jest oskarżony o korupcję i wtrącanie się w politykę. Źródło: Hussain Ali/Pacific Press/Alamy

Pakistańskie wojsko ogłosiło w poniedziałek, że aresztowało byłego szefa swojej najwyższej agencji wywiadowczej, generała broni Faiza Hameeda, i wszczęło postępowanie przed sądem wojskowym przeciwko emerytowanemu żołnierzowi pod zarzutem korupcji i wtrącania się w sprawy polityczne – podali urzędnicy.

Jego aresztowanie to pierwszy przypadek w historii Pakistanu, gdy obecny lub były szef potężnego wywiadu międzysłużbowego (ISI) stanął przed sądem wojskowym. Powszechnie postrzega się to wydarzenie, jako część niedawnych represji wobec sojuszników uwięzionego byłego premiera Imrana Khana, który osobiście wybrał generała Hameeda na szefa wywiadu podczas swojej kadencji.

W komunikacie prasowym Inter-Services Public Relations, czyli I.S.P.R., wojskowego skrzydła medialnego, podano w poniedziałek, że wobec generała Hameeda wszczęto postępowanie dyscyplinarne na mocy ustawy o armii pakistańskiej i że ma ono związek ze skandalem z 2017 r. dotyczącym prywatnego osiedla mieszkaniowego w Islamabadzie. Jak wynika z postępowania sądowego, urzędnicy oskarżyli generała Hameeda i jego brata o próbę przejęcia własności osiedla poprzez aresztowanie i szantażowanie jego właściciela.

Z komunikatu prasowego wynika, że ​​urzędnicy oskarżyli także generała Hameeda o naruszenie ustawy o armii pakistańskiej po przejściu na emeryturę w 2022 r., choć nie podano dokładnych zarzutów. Ustawa zabrania urzędnikom angażowania się w działalność polityczną przez dwa lata po przejściu na emeryturę.

Wywiad międzysłużbowy to jedna z najpotężniejszych i najbardziej wpływowych instytucji w Pakistanie, generał Hameed był niegdyś symbolem nieugiętej, zniechęcającej władzy, a jego publiczne ambicje pomogły wywołać kryzys polityczny, który nękał Pakistan przez ostatnie dwa lata.

W trakcie pracy w agencji szpiegowskiej generał Hameed manewrował u boku Khana, aby zostać szefem armii – jest to prawdopodobnie najpotężniejsze stanowisko w Pakistanie, gdzie wojsko pełni rolę niewidzialnej ręki kierującej polityką kraju. Wysiłki Khana mające na celu awansowanie go na to stanowisko po tym, jak został premierem w 2018 r., przekształciły się w główny punkt tarcia między nim a wojskiem, co ostatecznie doprowadziło do obalenia Khana w 2022 r.

Funkcję szefa armii w Pakistanie pełni od listopada 2022 r. gen. broni Syed Asim Munir.

Zwolennicy Imrana Khana, widocznego na środku plakatu, protestujący na początku tego miesiąca w mieście Swabi w dniu upamiętniającym uwięzienie Khana. Źródło: Bilawal Arbab/EPA/Shutterstock

Zarzuty o korupcję i wtrącanie się w politykę stawiane generałowi Hameedowi brzmią znajomo w Pakistanie, gdzie potężni przywódcy wojskowi wpływają na politykę zagraniczną i wewnętrzną, wspierają swoich ulubionych polityków i miażdżą każdą opozycję na swojej drodze.

Zwykle jednak sami generałowie umykali odpowiedzialności za swoje przewinienia lub otrzymywali jedynie łagodną naganę. Aresztowanie generała Hameeda jest czymś wyjątkowym i ma potencjalnie dalekosiężne konsekwencje w kraju i za granicą, twierdzą analitycy.

„Aresztowanie i możliwy proces byłego szefa wywiadu jest czymś niezwykłym w Pakistanie” – powiedział Husain Haqqani, były ambasador Pakistanu w USA, a obecnie starszy pracownik Instytutu Hudsona w Waszyngtonie.

„Gen. Faiz Hameed świętował zwycięstwo talibów w Afganistanie i był utożsamiany z operacjami bojowników dżihadu. Może to być początek oderwania się pakistańskiej armii od polityki z nim związanej” – powiedział Haqqani.

W pierwszych latach po atakach z 11 września pakistańska agencja wywiadowcza współpracowała z Waszyngtonem, ale w 2007 roku amerykańscy urzędnicy oskarżali tę agencję o wspieranie powstania talibów w Afganistanie.

Aresztowanie uwydatnia także zamieszanie polityczne, które ogarnia Pakistan przez ostatnie dwa lata, odkąd Khan został usunięty ze stanowiska przez parlament w wyniku wotum nieufności.

Od tego czasu establishment wojskowy przeprowadził ogólnokrajowe represje wobec Khana i jego zwolenników, którzy masowo wyszli na ulice, aby okazać mu swoje wsparcie. Khan został aresztowany pod koniec ubiegłego roku na podstawie, jak to nazywa, zarzutów politycznych. Pozostaje w więzieniu.

Generał Hameed był powszechnie uważany za najbliższego sojusznika Khana w wojsku, który po przejściu na emeryturę w dalszym ciągu zapewniał Khanowi wsparcie i rady w nadziei, że pomoże mu pogodzić się z dowódcami wojskowymi i wrócić na stanowisko – twierdzą analitycy.

Urzędnicy rządowi twierdzą, że aresztowanie ma dwojaki komunikat: jest sygnałem ostrzegawczym dla wyższych oficerów wojskowych, a także ostrzeżeniem dla pana Khana.

„Jest on oczywiście skierowany do Imrana Khana i jego partii politycznej, którzy odnieśli ogromne korzyści z obecności generała Hameeda przed jego przejściem na emeryturę i po jego przejściu na emeryturę” – powiedział Murtaza Solangi, były minister informacji i analityk polityczny.

„Co więcej, jest to jasny i mocny przekaz od ośmielonego i wzmocnionego szefa armii, generała Syeda Asima Munira, skierowany zarówno do personelu pełniącego służbę, jak i do emerytowanego, że wszelkie próby osłabienia i podzielenia armii nie będą tolerowane” – dodał Solangi.

Generał broni Syed Asim Munir z armii pakistańskiej na zdjęciu z 2022 r. Źródło: W.K. Yousufzai/Associated Press

Podczas urzędowania generała Hameeda jako szefa wywiadu, wielu polityków oskarżyło go o stosowanie brutalnej siły, aby zadowolić swoich szefów politycznych i wojskowych oraz realizować własne ambicje. Były premier Nawaz Sharif publicznie stwierdził, że za jego odsunięciem od władzy w 2017 r. stał generał Hameed wraz z grupą sędziów Sądu Najwyższego i innym generałem wojskowym.

W 2017 roku Hameed stał na czele skrzydła agencji szpiegowskiej zajmującej się sprawami wewnętrznymi, oddziału często krytykowanego za rzekomą ingerencję w politykę. Był postrzegany jako egzekutor poleceń ówczesnego szefa armii, generała Qamara Javeda Bajwy, a wojsko oskarżano o odegranie roli w zmanipulowaniu wyborów w 2018 roku na korzyść pana Khana.

W 2019 r. szefem agencji szpiegowskiej został mianowany generał Hameed, zastępując generała Munira, który został nagle usunięty ze stanowiska przez pana Khana. Pod wieloma względami obecne zamieszanie polityczne w kraju jest również wynikiem sporu między tymi trzema postaciami.

Jako szef agencji szpiegowskiej generał Hameed wkrótce stał się bliskim sojusznikiem Khana i wykorzystał swoją pozycję do zastraszania i aresztowania politycznych przeciwników premiera przy użyciu, ich zdaniem, sfabrykowanych zarzutów. Politycy opozycji postrzegali go jako osobę kierującą sprawami rządowymi zza kulis, pełniąc jednocześnie funkcję szefa wywiadu. (Khan stawia teraz podobne oskarżenia pod adresem obecnego dowództwa wojskowego).

Generał Hameed był również postrzegany jako zwolennik afgańskich talibów, ponieważ poparł ich przejęcie Kabulu po wycofaniu się Stanów Zjednoczonych w sierpniu 2021 r., a on i Khan zatwierdzili politykę repatriacji pakistańskich bojowników talibskich z Afganistanu, co według krytyków doprowadziło do powrotu działalności zbrojnej w kraju.

W październiku 2021 r. generał Bajwa usunął generała Hameeda ze stanowiska szefa wywiadu w miarę narastania różnic między nimi i mianował go dowódcą korpusu w Peszawarze.

Khan na początku sprzeciwił się temu posunięciu, lecz ostatecznie się na nie zgodził. Ówczesny premier publicznie przyznał, że ze względu na sytuację w Afganistanie chciał zatrzymać generała Hameeda na stanowisku szefa agencji szpiegowskiej.