Dziesięć lat od rosyjskiej aneksji: - Pamiętamy zamieszanie, które rozprzestrzeniło się na Zachodzie

Prezydent Rosji Vladimir Putin podczas parady w Sewastopolu na Półwyspie Krymskim w maju 2014. Zdjęcie: AP / NTB

Aktualnie mija prawie dziesięć lat odkąd Rosja zaanektowała ukraiński Półwysep Krymski. 

W 2013 ówczesny prezydent Ukrainy Wiktor Janukowycz powiedział "nie" planowanej umowie o handlu i współpracy z Unią Europejską. Decyzja wywołała demonstracje przeciwko prorosyjskiemu prezydentowi. W lutym 2014 Janukowycz został obalony i ustanowiono rząd tymczasowy. Wkrótce potem uzbrojone, prorosyjskie siły przejęły kontrolę nad Półwyspem Krymskim w południowej Ukrainie. Półwysep położony jest na północnym wybrzeżu Morza Czarnego. W marcu 2014 r. ludność Krymu głosowała za secesją, a Półwysep zaanektowała Rosja. Mniej więcej w tym samym czasie prorosyjscy separatyści przejęli kontrolę nad kilkoma obszarami we wschodniej Ukrainie. Po zorganizowaniu referendum rebelianci ogłosili niepodległość obwodów donieckiego i ługańskiego w maju 2014 roku.

Tormod Heier, profesor strategii wojskowej i operacji w Norweskiej Szkole Sztabowej, podkreśla dwie rzeczy, które najlepiej pamięta z rosyjskiej aneksji. “To, co najlepiej pamiętam, to zamieszanie i niepewność, które panowały na Zachodzie w kilka dni po aneksji tylko dlatego, że aneksja przebiegła tak szybko i bez użycia przemocy” mówi Heier w rozmowie z ABC Nyheter. Ponadto Heier wspomina o tym, co jego zdaniem stanowi podział i brak porozumienia w NATO co do konieczności wysłania posiłków sojuszniczych do Polski i krajów bałtyckich. “Byli to bliscy sojusznicy, którzy obawiali się, że na ich terytoriach może dojść do tej samej formy rosyjskiej wojny hybrydowej. Jednak 28 członków NATO nie byłoby w stanie zgodzić się na szybką i dwustronną kontrreakcję, ponieważ nie wybuchła jeszcze dobra, staromodna wojna”- twierdzi.

Aneksja spotkała się z potępieniem i sankcjami ze strony Zachodu.

 Od 2014 r. regularnie dochodzi do starć zbrojnych między Ukrainą a wspieranymi przez Rosję obszarami separatystycznymi na wschodzie. W okresie od wybuchu konfliktu zbrojnego w 2014 r. do inwazji 24 lutego 2022 r. w konflikcie życie straciło 14 tys. osób – pisze "Store Norske Leksikon". W czerwcu 2014 roku nowym prezydentem Ukrainy został prozachodni Petro Poroszenko. Jesienią 2014 roku zadeklarował, że będzie działać na rzecz członkostwa Ukrainy w NATO. “Z punktu widzenia Rosji mogłoby to doprowadzić do zniesienia umowy dzierżawy gwarantującej Rosji dostęp do kompleksu wojskowego w Sewastopolu do 2042 roku. Sytuacja, w której Półwysep Krymski wraz z kompleksem bazowym prawdopodobnie zamieniłyby się w przyszłą bazę NATO, byłaby trudna do przełknięcia dla Putina, prezydenta, który w ten sposób zapisze się w historii jako najsłabszy przywódca Rosji” - mówi Heier. “Nie tylko pozwolił na cztery rozszerzenia NATO na swojej służbie. W takim przypadku otwierałby się także na presję Zachodu w pobliżu własnych granic na południu za każdym razem, gdy USA i Rosja dojdą do porozumienia w sprawie rozwiązania kryzysu” – dodaje profesor Heier.

 Bardzo niewielu nazywało to powstanie wojną

24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła inwazję na Ukrainę na pełną skalę. Prezydent Rosji Władimir Putin uzasadnił inwazję faktem, że USA i NATO stopniowo pogłębiają współpracę wojskową z tym krajem. Heier twierdzi, że za początek wojny na Ukrainie uważa aneksję Krymu. “Ale to nie to samo, co stwierdzenie, że Ukraina przez cały czas była w stanie wojny z Rosją. Zaledwie dwa miesiące po aneksji, w kwietniu 2014 roku, rosyjscy komandosi zajęli Słowiańsk. Ale czy ci żołnierze byli pod dowództwem rosyjskim, czy też byli to po prostu rosyjscy nacjonaliści?”– pyta Heier. Mówi dalej, że bardzo niewielu na Zachodzie nazywało powstanie w Donbasie wojną, zanim sama Rosja najechała ten kraj w 2022 roku. “Potem nagle wszyscy zaczęli nazywać konflikt zbrojny wojną”– zauważa Heier.