Kryzys na Bliskim Wschodzie przyćmiewa szczyt UE poświęcony gospodarce

Spotkanie może również stanowić dodatkowy bodziec dla planów wykorzystania nadzwyczajnych dochodów z rosyjskich aktywów zamrożonych w UE, aby pomóc w uzbrojeniu oraz odbudowie Ukrainy. Zdjęcie: Copyright European Union, 2024.

Niestety, temat szczytu ma zostać przyćmiony przez trwający kryzys na Bliskim Wschodzie, który, jak obawia się Zachód, może wkrótce wymknąć się spod kontroli i przerodzić się w szerszy konflikt.

 Obawy te narastają od początku wojny między Izraelem a Hamasem. Obawy nasiliły się dramatycznie po tym, jak izraelskie lotnictwo uderzyło w irański konsulat w Damaszku, zabijając siedmiu członków Islamskiej Gwardii Rewolucyjnej. W odwecie Teheran przeprowadził swój pierwszy w historii atak na izraelską ziemię za pomocą 300 dronów, pocisków balistycznych oraz manewrujących, z których zdecydowana większość została przechwycona przez Izrael.

 Atak ten otworzył nowy rozdział w trwającej od dłuższego czasu wojnie cieni między dwoma narodami, podczas gdy UE wraz ze Stanami Zjednoczonymi obiecały zaostrzyć sankcje wobec Iranu, wzywając jednocześnie Izrael do unikania nowych ataków, które jeszcze bardziej podsyciłyby konflikt.

 Atmosfera niepewności i napięcia będzie towarzyszyć na spotkaniu w Brukseli, które początkowo miało być poświęcone gospodarce Unii Europejskiej, ale od niedawna zmodyfikowano je tak, aby umożliwić dyskusję na temat polityki zagranicznej.

 Pierwszy dzień spotkania, który rozpocznie się w środę wieczorem po przyjęciu z udziałem króla Belgii, będzie poświęcony bieżącej sytuacji w Izraelu, Iranie, Strefie Gazy oraz Libanie, a ponadto wojnie na Ukrainie i stosunkom z Turcją.

 „Rada Europejska wzywa Iran i jego sojuszników do zaprzestania wszelkich ataków i wzywa wszystkie strony do zachowania jak największej ostrożności i powstrzymania się od wszelkich działań, które mogą zwiększyć napięcia w regionie” - czytamy w wersji roboczej konkluzji, z którą zapoznał się Euronews.

 Liban jest szczególnym źródłem niepokoju, biorąc pod uwagę jego niestabilny rząd, kłopoty finansowe oraz podziały religijne, które sprawiły, że kraj ten stał się pożywką dla irańskich wpływów. Hezbollah, wspierany przez Teherański rząd wraz z ruchem islamistycznym z potężnymi siłami paramilitarnymi, wziął udział w ataku na Izrael, wystrzeliwując rakiety przez granicę.

 Dyplomaci obawiają się, że Liban, w którym przebywa 1,5 miliona syryjskich uchodźców, może zostać wciągnięty w konflikt i wywołać falę migracyjną w kierunku europejskich wybrzeży, co jest już widoczne na pobliskim Cyprze.

 Państwo położone na wyspie odnotowało ponad 2000 przybyszów w pierwszych trzech miesiącach tego roku, co stanowi ogromny wzrost w porównaniu z 78 uchodźcami odnotowanymi w tym samym okresie w 2023 roku.

 Projekt konkluzji podkreśla zaangażowanie UE w stabilizację Libanu oraz „determinację we wspieraniu osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji” w tym kraju. Nie odnosi się jednak jednoznacznie do presji migracyjnej wywieranej na Cypr. Treść dokumentu może jednak ulec zmianie w trakcie dyskusji w środę wieczorem.

 Ponadto oczekuje się, że przywódcy powtórzą niedawną rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ i wezwą do „natychmiastowego zawieszenia broni” w Strefie Gazy, gdzie od początku izraelskiej ofensywy zginęło ponad 33 000 osób. Rada Europejska zażąda „bezwarunkowego uwolnienia wszystkich zakładników” przetrzymywanych przez Hamas oraz „pełnego, szybkiego, bezpiecznego oraz niezakłóconego” dostarczenia pomocy humanitarnej dla Palestyńczyków.

 Rozmowy dotyczące polityki zagranicznej będą również dotyczyły obecnego stanu stosunków między Unią Europejską a Turcją, które dla wszystkich przywódców pozostają strategicznym priorytetem, pomimo napięć spowodowanych oskarżeniami ze strony Turcji o nieprzestrzeganie sankcji, regresu demokratycznego oraz trwającego od dziesięcioleci sporu z Cyprem.

 Dyplomata wyższego szczebla, wypowiadając się pod warunkiem zachowania anonimowości, przyznał, że Turcja jest „istotną kwestią” dla Cypru, ale ostrzegł, że stosunki z Unią Europejską nie powinny być postrzegane wyłącznie przez ten pryzmat. „To coś więcej” - podkreślił dyplomata.

 W środę odbędzie się wirtualne przemówienie prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego, który niedawno skrytykował Zachód za brak zabezpieczenia ukraińskiego nieba przed rosyjskimi atakami, tak jak zrobiono to w Izraelu w odpowiedzi na atak Iranu.

 W pierwszych tygodniach inwazji Kijów błagał NATO o nałożenie „strefy zakazu lotów” nad zniszczonym krajem, ale prośba ta była wielokrotnie ignorowana, ponieważ sojusznicy argumentowali, że interwencja wojskowa grozi uruchomieniem art. 5 obrony zbiorowej i otwartą konfrontacją z Rosją.

 „Europejskie niebo już dawno mogłoby otrzymać taki sam poziom ochrony, gdyby Ukraina otrzymała podobne pełne wsparcie od swoich partnerów w przechwytywaniu dronów i pocisków rakietowych. Terror musi zostać pokonany całkowicie i wszędzie, a nie bardziej w niektórych miejscach, a mniej w innych” - poinformował Zełenski w mediach społecznościowych.

 Spotkanie może również stanowić dodatkowy bodziec dla planów wykorzystania nadzwyczajnych dochodów z rosyjskich aktywów zamrożonych w UE, aby pomóc w uzbrojeniu oraz odbudowie Ukrainy.

 Ponieważ sprawy międzynarodowe pochłonęły całą uwagę w środę, kwestia konkurencyjności gospodarczej zostanie przeniesiona na czwartek. Debata będzie oparta na kompleksowym raporcie przygotowanym przez Enrico Lettę, byłego premiera Włoch, który przedstawia zalecenia dotyczące pogłębienia i wzmocnienia jednolitego rynku, z uwzględnieniem konkurencji ze strony Stanów Zjednoczonych i Chin.