Najstarsza partia pro- demokratyczna z Hong Kongu zostaje rozwiązana przez Pekin, nie pozostawiając miejsca na sprzeciw

Źródło zdjęcia: Picryl

Przez ostatnie trzy dekady Partia Demokratyczna, czyli jedna z wiodących głosów opozycji w półautonomicznym mieście, rozpoczęła proces zamknięcia po ostatnich ostrzeżeniach ze strony chińskich urzędników państwowych, powiedział CNN dwóch jej doświadczonych członków.

"Przesłanie było takie, że partia musi zostać rozwiązana lub będą konsekwencje" - powiedział jeden z nich, Yeung Sum, były przewodniczący Partii Demokratycznej. Fred Li, były prawodawca, powiedział, że chiński urzędnik powiedział mu, że partia nie powinna się ostać do końca tego roku, kiedy to odbędą się wybory.bZałożona przez liberalnych prawników i naukowców trzy lata przed przekazaniem byłej brytyjskiej kolonii Chinom w 1997 r. Partia Demokratyczna prowadziła kampanię na rzecz powszechnych wyborów oraz w kwestiach od praw pracowniczych po ochronę przyrody w okresie, gdy takie kwestie były otwarcie dyskutowane w mieście.
Powszechnie postrzegani jako umiarkowani, chętni do współpracy z Pekinem, przywódcy Partii Demokratycznej przewodzili znaczącemu blokowi wyborczemu w miejskiej legislaturze i regularnie otrzymywali przestrzeń do krytyki polityki władz lokalnych, dopóki masowe pro-demokratyczne protesty w 2019 r. nie zapoczątkowały nowej i bardziej restrykcyjnej ery politycznej. Od tego czasu Pekin rozprawił się z opozycją, w tym ścigał i więził przywódców pro- demokratycznych, przez co niegdyś wpływowa partia pozostała bez steru, zmagając się z szeroko zakrojonym ustawodawstwem dotyczącym bezpieczeństwa narodowego i reformami wyborczymi "tylko dla patriotów" uchwalonymi w 2021 r., które prawie uniemożliwiają kandydatom opozycji kandydowanie do miejskiej legislatury.

Przewodniczący Partii Demokratycznej Lo Kin-hei powiedział na konferencji prasowej w zeszłą niedzielę, że 90% z około 110 członków partii głosowało za przekazaniem władzy komitetowi w celu rozpoczęcia procesu rozwiązania, dodając, że ma nadzieję, że ostateczne głosowanie odbędzie się w nadchodzących miesiącach.
"Mam nadzieję, że partie polityczne Hongkongu... będą nadal pracować dla ludzi" - powiedział Lo. "Zawsze mieliśmy nadzieję służyć mieszkańcom Hongkongu i robić rzeczy, które są dobre dla społeczeństwa".

Zdaniem analityków, decyzja Demokratów o rozwiązaniu partii pokazuje niechęć Pekinu do tego, by nawet najłagodniejsza opozycyjne głosy były propagowane w Hongkongu.

John Burns, emerytowany profesor Uniwersytetu w Hongkongu (HKU), powiedział, że partia "symbolizowała obietnicę pewnego rodzaju demokratycznego rozwoju w Hongkongu, prowadzącego do powszechnych wyborów, zgodnie z obietnicą zawartą w Ustawie Zasadniczej", odnosząc się do mini-konstytucji miasta. "Rozwiązanie partii odzwierciedla oficjalny zwrot Hongkongu od powszechnego uczestnictwa, lokalnie odpowiedzialnego rządu i zwiększonej przejrzystości w kierunku bardziej autorytarnych rządów" - powiedział Burns.

Eric Lai, pracownik naukowy Centrum Prawa Azjatyckiego w Georgetown, powiedział, że posunięcie Demokratów "pokazuje, że nie ma już realnych sposobów na istnienie grup jako partii opozycyjnej". "Sugerowanie przez rząd, że nic się nie zmieniło, jest sprzeczne z samym sobą" - powiedział.

W oświadczeniu dla CNN rzecznik władz miasta powiedział, że decyzje poszczególnych grup 

"o rozwiązaniu lub zawieszeniu działalności są całkowicie niezwiązane z wolnością lub prawami zapisanymi w prawie Hongkongu".
Krytyka rządu pozostaje dozwolona w Hongkongu, "niezależnie od tego, jak silna, energiczna lub krytyczna" może być, o ile jest "oparta na faktach", powiedział rzecznik. Rząd Hongkongu "nadal będzie zdecydowanie wywiązywał się z obowiązku ochrony bezpieczeństwa narodowego" – dodał.

Nie ma miejsca na konsensus

Po powrocie władz chińskich do Hong Kongu, demokraci cieszyli się względną wolnością polityczną , posiadając nawet więcej mandatów niż jakakolwiek inna partia w przeważnie pro-pekinowskiej legislaturze do 2004 roku.

Przywódcy partii byli często głównymi postaciami głównych demonstracji, w tym corocznego czuwania 4 czerwca upamiętniającego masakrę na placu Tiananmen i dobrze uczęszczanego marszu pro-demokratycznego odbywającego się co roku w lipcu. (Żadne z tych wydarzeń nie byłoby dozwolone na kontynencie chińskim, a oba są obecnie skutecznie zakazane w Hongkongu).

Poparcie dla Demokratów spadło jednak w 2010 r. po tym, jak ich przywódcy negocjowali bezpośrednio z urzędnikami z biura łącznikowego Pekinu w Hongkongu w sprawie powszechnych wyborów - posunięcie to było postrzegane jako zdrada ze strony innych grup pro-demokratycznych. Partia została następnie zepchnięta na margines przez pojawienie się nowego pokolenia pro-demokratycznych przywódców i działaczy studenckich podczas wielomiesięcznych protestów na rzecz powszechnych wyborów w 2014 roku.
Tym czasem, kiedy anty- rządowi demonstranci powrócili masowo na ulice Hongkongu w 2019 r., popularność Demokratów wzrosła, ponieważ wielu ich przywódców stanęło na pierwszej linii frontu masowych - a czasem gwałtownych - protestów, które wstrząsnęły centrum finansowym. Jeszcze w tym samym roku Partia Demokratyczna odniosła największe zwycięstwo w wyborach do lokalnych rad dzielnic. Udział parti w protestach rozgniewał władze Hongkongu i Pekinu, co było gwoździem do ich trumny.

"Partia popełniła błędy, gdy nie udało jej się wyznaczyć wyraźnej granicy między sobą a radykalnymi separatystami wzywającymi do niepodległości Hongkongu w latach 2014-2020, powiedział Burns z HKU. "Władze ukarały partię, więżąc i wypędzając przywódców Partii Demokratycznej".

W ciągu ostatnich pięciu lat pole manewru Demokratów było coraz bardziej ograniczane przez chińskie władze.
W 2020 r. Pekin nałożył na Hongkong szeroko zakrojone prawo bezpieczeństwa narodowego, wprowadzając maksymalną karę dożywotniego więzienia za cztery główne przestępstwa: secesję, działalność wywrotową, terroryzm i zmowę z obcymi siłami.

Rok później chiński rząd zmienił zasady wyborcze w Hongkongu, aby wymagać od kandydatów ubiegania się o nominację od pro-pekińskich grup, zasadniczo wykluczając opozycję z wyborów. Ustawodawca wypełniony lojalistami Pekinu w zeszłym roku jednogłośnie przyjął ustawę rozszerzającą zakres przestępstw przeciwko bezpieczeństwu narodowemu.

Pekin i rząd Hongkongu argumentowały, że zmiany wyborcze wzmocniły demokrację i wielokrotnie broniły przepisów bezpieczeństwa jako przywracających porządek i dobrobyt w mieście. Krytycy twierdzą jednak, że ograniczyły one swobody i wywarły "mrożący krew w żyłach" wpływ na społeczeństwo obywatelskie, w tym niezależne instytucje i media.

Steve Tsang, dyrektor China Institute na SOAS University of London, powiedział, że protesty polityczne i społeczne postrzegane jako wyzwanie dla bezpieczeństwa państwa "stają się coraz bardziej, jeśli nie prawie, niemożliwe".  "Wiele innych elementów praw obywatelskich, w tym prawo do wypowiedzi i organizowania partii politycznych, również zostało poważnie ograniczone" - dodał.

W ubiegłym roku pięciu byłych prawodawców Partii Demokratycznej znalazło się wśród 45 opozycjonistów skazanych na karę pozbawienia wolności do 10 lat po tym, jak zostali uznani za winnych działalności sabotażowej, biorąc udział w prawyborach w 2020 roku. Policja bezpieczeństwa narodowego wyznaczyła również nagrody w wysokości 1 miliona HK$ (129 000 USD) za działaczy pro-demokratycznych, którzy uciekli za granicę, w tym byłego działacza Partii Demokratycznej z Australii oskarżonego o secesję, działalność sabotażową i zmowę z obcym krajem. W międzyczasie trwa proces potentata medialnego i otwartego zwolennika demokracji Jimmy'ego Lai, ponad cztery lata po tym, jak został zatrzymany pod zarzutem zmowy z obcymi siłami, czemu sam zaprzecza.

Ogłoszenie Partii Demokratycznej w ubiegły weekend nastąpiło po rozwiązaniu prawie 100 organizacji obywatelskich i pro-demokratycznych w Hongkongu w następstwie represji ze strony Pekinu.

W ostatnich latach partia próbowała przetrwać jako grupa obywatelska, ale walczyła o zebranie funduszy, ponieważ wiele prywatnych lokali odwoływało swoje wydarzenia, często w ostatniej chwili.
Była członkini Partii Demokratycznej Emily Lau powiedziała, że decyzja o rozwiązaniu partii jest "bardzo smutna". "Istniejemy od ponad 30 lat i mamy poparcie wielu mieszkańców Hongkongu" - powiedziała CNN przed sądem w lutym, zanim inny były członek partii został uwięziony pod zarzutem zamieszek podczas protestów w 2019 roku.

"Nie wiem, co myślą w Pekinie. Pokazaliśmy, nie tylko słowami, ale i czynami, że jesteśmy rozsądni. Jesteśmy gotowi do rozmów, negocjacji, kompromisu, osiągnięcia porozumienia i pójścia naprzód".