Nowy teatr działań wojennych NATO – sztuczna inteligencja

Dron zwiadowczy UJ-22 Airborne (UkrJet) przygotowuje się do lądowania podczas lotu testowego w obwodzie Kijowskim drugiego sierpnia 2022 roku, przed wysłaniem na linię frontu. Zdjęcie: Sergei Supinsky/AFP via Getty Images

Sztuczna inteligencja (AI) stała się nowym narzędziem, który można wykorzystać w kontekście militarnym, dlatego kraje członkowskie NATO szukają nowych sposobów, aby wzmocnić ochronę dzięki AI. Podczas najbliższego szczytu NATO w Waszyngtonie będzie obchodzona nie tylko 75. rocznica zawarcia NATO, ale również poruszony będzie temat bezpieczeństwa innych krajów członkowskich w kontekście coraz większego zagrożenia w sferze geopolitycznej. Konsekwencje wojny w Ukrainie wpływają na wiele krajów a zwiększający się podział pomiędzy zachodem a wiodącymi autorytarnymi przeciwnikami wpłynął na wszystkie aspekty życia od ochrony aż po handel. NATO w obecnych czasach pełnych wyzwań skupia się na poszukiwaniu rozwiązań na różne problemy w rozwijającej się technologii AI.

Użycie dronów podczas konfliktów zbrojnych drastycznie zostało zwiększone wraz z wybuchem konfliktu w Ukrainie co zapoczątkowało wyścig w rozwoju sztucznej inteligencji i potrzebę na zmiany w zakresie strategii defensywnych jak i ofensywnych.

„Powinniśmy mieć na uwadze temat przeciwdziałania możliwościom chińskiej i rosyjskiej sztucznej inteligencji w wojsku, ale nie powinniśmy mylić tego z desperacją. Pomimo iż są powody ku obawom przed chińską i rosyjską bronią kinetyczną na przykład hipersoniczne pociski manewrujące. Stany Zjednoczone dysponują odpowiednimi systemami ofensywnymi i defensywnymi które są w stanie powstrzymać lub kiedy zajdzie taka potrzeba unieszkodliwić je” - powiedział w wywiadzie emerytowany kontradmirał Mark Montgomery, który pracuje w Foundation for Defense of Democracies.

W marcu NATO zwiększyło ponad dwukrotnie ilość obszarów zajmujących się innowacjami technologicznymi jako część programu Defense Innovation Accelerator for the North Atlantic (DIANA), który dzięki współpracy prywatnych i publicznych firm opracowuje tzw. „deep technologies”, dzięki którym sojusznicy mogą sprostać najnowszym wyzwaniom związanym z ochroną państwa. Z 32 krajów NATO w 28 zostanie wdrożony program DIANA, którego celem jest wsparcie rozwoju innowacji w zakresie systemów sztucznej inteligencji, cybernetycznych, 5G, hipersonicznych i autonomicznych. Rozwój umiejętności AI oznacza również nowe wytyczne dotyczące użycia sztucznej inteligencji podczas konfliktów zbrojnych.

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski (po lewej) otrzymuje oklaski od członków NATO od między innymi brytyjskiego premiera Rishi Sunak (w środku) i amerykańskiego prezydenta Bidena (po prawej) przed spotkaniem rady NATO-Ukraina podczas szczytu NATO w Wilnie 12 lipca 2023 roku. Zdjęcie: Doug Mills/Pool/AFP via Getty Images

„W NATO będziemy dyskutować na temat doktryny, dzięki której będziemy mieć pewność, że „SKYNET” nie przejmie kontroli i nie będzie wydawać rozkazów bez pozwolenia człowieka” - były asystent sekretarza generalnego w zakresie inwestycji obronnych NATO Marshall Billingslea w wywiadzie dla Fox News Digital.

„Dzięki temu, że drony stają się coraz bardziej zaawansowane, a ich cena pozostaje dalej niska i dodatkowo coraz częściej sztuczna inteligencja jest wprowadzana do dronów w celach bojowych, pojawiła się potrzeba na stworzenie adekwatnej sztucznej inteligencji, której zadaniem byłaby ochrona przeciwko UAS (bezzałogowym statkom powietrznym), jak i pełnienie roli w teatrze ochrony przeciwrakietowej”, kontynuował Marshall

Według Marshalla AI było i jest sprawnie używane przez Stany Zjednoczone w roli wywiadowczej, obserwacyjnej i zwiadowczej. Rolę jaką pełni AI w amerykańskiej armii ma zostać rozpowszechniona w innych wojskach krajów NATO. W trakcie, kiedy sojusznicy szukają zastosowania sztucznej inteligencji w rolach ochronnych w szerokim kontekście, zadaniem AI będzie nie tylko zbieranie informacji na temat wszystkich krajów partnerskich jak i danych dotyczących ich ochrony, ale zadaniem sztucznej inteligencji będzie również analizowanie danych – zadanie, które wcześniej było wykonywane przez człowieka.

Akcja ratownicza strażaków po ataku dronu na budynek w Kijowie, w Ukrainie, 17 października 2022 roku Zdjęcie: AP Photo/Roman Hrytsyna, File

Wykorzystywanie AI w różnych broniach nie jest jedynym obszarem, który przykuł szczególną uwagę NATO.

Propaganda od dawna odgrywa rolę w konfliktach zbrojnych, jednak kampanie dezinformacyjne i złośliwe oprogramowania dzięki możliwości zaimplementowania do nich AI stały się kluczowymi narzędziami w tzw. „miękkiej wojnie” dzięki temu, że są bardzo trudne w zwalczaniu.

„To co jest największym zmartwieniem jest użycie AI w działaniach mających na celu oczernienie armii w czasie pokoju lub podczas zwiększającego się ryzyka kryzysu. Rosja i Chiny pokazały, że są gotowe na to, aby prowadzić działania w szarej strefie na znacznie większą skalę niż Stany Zjednoczone i nasi sojusznicy. Efektem tego jest ryzyko większych negatywnych skutków chińskich i rosyjskich operacji wykorzystujących AI mającej na celu oczernianie wizerunku naszego i naszych sojuszników” - Montgomery w wywiadzie.

Temat wykorzystywania systemów wyprodukowanych przez Chiny od dawna jest omawiany w kręgu Stanów Zjednoczonych a także ich sojuszników. Jednak powiązania między Pekinem a Moskwą spowodowało pojawienie się pomysłu, aby odciąć się od handlu z Chińskimi firmami zajmującymi się infrastrukturą elektroniczną. Wojna w Ukrainie pokazała NATO jak ważna jest ochrona członków NATO, krajów partnerskich a zwłaszcza tych spoza NATO w Europie i w obszarze Indo-Pacyfiku przed zagrożeniami jakie stwarza użycie technologii AI.

Prezydent Rosji Władimir Putin wznoszący toast z prezydentem Chin Xi Jinping podczas obiadu w Granowitej Pałacie w Moskwie w Rosji 21 marca 2023 roku. Zdjęcie: Pavel Byrkin/Sputnik/Kremlin Pool Photo/AP

„Istnieje koalicja autorytarnych polityków, z którymi NATO się zmaga, do tej grupy należą Chiny, Rosja, Korea Północna i Iran. Z mojej perspektywy Ukraina walczy bezpośrednio ze wszystkimi autorytarnymi reżimami. Byłoby lepiej, gdyby NATO zaczęło ich lepiej wspierać w tej walce” - Montgomery w wywiadzie, w którym pokazywał, jak te wszystkie państwa usytuowały swoją pozycję przeciwko zachodowi przez między innymi wspieranie Moskwy militarnie i finansowo podczas wojny w Ukrainie.