Trump znosi limit zadłużenia – co to oznacza?

Przemówienie prezydenta elekta Donalda Trumpa na konferencji prasowej w ośrodku Mar-a-Lago 16 grudnia w Palm Beach na Florydzie. Zdjęcie: Andrew Harnik/GettyImages 

W piątek podwoił swoje wezwanie w poście na Truth Social, wzywając do przedłużenia „absurdalnego” pułapu do 2029 roku. Trump, w wywiadzie dla NBC News, poparł również całkowite zniesienie limitu zadłużenia federalnego - obecnie ponad 36 bilionów dolarów.

Są to stanowiska od dawna bronione przez liberałów i klątwa dla konserwatystów ze starej szkoły, choć niewielu z nich można znaleźć w dzisiejszej Partii Republikańskiej kontrolowanej przez Trumpa. Istnieją też ważne powody polityczne, dla których Demokraci mogą nie chcieć zgodzić się z planem Trumpa, aby porzucić pułap: zapewnia im to przewagę w przyszłych negocjacjach z Republikanami.

Dlaczego istnieje pułap zadłużenia?

W 1917 r., kiedy I wojna światowa była finansowana z obligacji wolnościowych, Kongres ustanowił limit pożyczek zaciąganych przez Stany Zjednoczone, a pułap zadłużenia ewoluował od tego czasu, gdy dług USA stale rósł. Ustawodawcy muszą co roku uchwalać ustawy o wydatkach, a wraz z obowiązkowymi wydatkami na Medicare i Social Security, prawie zawsze wydają więcej niż to, co Stany Zjednoczone otrzymują z wpływów podatkowych. Jest to tak zwany deficyt.

Deficyty te, finansujące wojny, autostrady i wiele innych, zsumowały się w ciągu ostatnich kilkuset lat do punktu, w którym rząd federalny sprzedał dług i odsetki o wartości ponad 36 bilionów dolarów sobie, innym instytucjom krajowym i zagranicznym rządom. Niespłacenie tego długu pozostawiłoby wierzycieli rządu, w tym fundusz powierniczy Social Security i być może dostawcę 401k, na lodzie i zagroziłoby amerykańskiej gospodarce. Nic dziwnego, że Trump nie chce mieć z tym do czynienia.

Najnowsze oświadczenie Trumpa

Post na platformie Truth Social został wysłany o 6:16 (CET) w piątek. „Kongres musi pozbyć się lub przedłużyć do 2029 r. absurdalny pułap zadłużenia. Bez tego nigdy nie powinniśmy dojść do porozumienia. Pamiętaj, że presja spoczywa na tym, kto jest prezydentem” - napisał Trump.

„Najmądrzejsza” rzecz, jaką mógł zrobić Kongres

Pozbycie się limitu zadłużenia byłoby „najmądrzejszą rzeczą, jaką [Kongres] mógłby zrobić. Poparłbym to całkowicie” - powiedział Trump, według NBC.

Republikanie wykorzystali dług jako dźwignię finansową

To szokujące i nieoczekiwane stanowisko dla republikańskiego prezydenta-elekta, ponieważ w najnowszej historii to zwykle Republikanie narzekali na głosowania nad autoryzacją coraz większego zadłużenia i organizowali bitwy o wysoką stawkę z demokratycznymi prezydentami o podniesienie limitu zadłużenia.

Cięcia podatkowe Trumpa spowodują eksplozję deficytów

Teraz, gdy ci sami republikańscy prawodawcy przewidują eksplodujący deficytem plan Trumpa dotyczący przedłużenia i rozszerzenia cięć podatkowych, wydają się skłonni odłożyć kwestie  pułapu zadłużenia na bok, „zawieszając” go do czasu po następnych wyborach. 

Republikanie będą chcieli wykorzystać pułap zadłużenia w przyszłości

Dwuletnie zawieszenie nie spotkałoby się z aplauzem Demokratów, którzy mają nadzieję na powrót do większości w Izbie Reprezentantów po wyborach w 2026 roku. Znamienne jest również to, że republikańscy ustawodawcy nie popierają porozumienia Trumpa w kwestii zniesienia pułapu zadłużenia. Można się założyć, że wykorzystają groźbę niewypłacalności w przyszłości, gdy prezydentem będzie Demokrata.

Dlaczego nie pozbyć się go całkowicie?

Ustawodawcy obu partii wykorzystują pułap zadłużenia na swoją korzyść, ale jest wielu ludzi, którzy uważają, że pułap zadłużenia jest tykającą bombą zegarową, która powinna zostać trwale rozbrojona.

Bankierzy uważają, że to „tylko polityka”

„Za każdym razem, gdy to się pojawia, zostaje naprawione, ale nigdy nie powinniśmy zbliżać się za blisko” - powiedział Reuterowi dyrektor generalny JPMorgan Jamie Dimon w 2021 roku podczas poprzedniej walki fiskalnej. „Po prostu uważam, że to wszystko jest błędem i pewnego dnia powinniśmy po prostu mieć dwupartyjną ustawę i pozbyć się pułapu zadłużenia. To wszystko polityka”.

Lewicowi ekonomiści uważają, że to głupie

„W systemie politycznym nękanym przez wiele głupich i destrukcyjnych instytucji, ustawowy limit długu federalnego może być najgorszy” - napisał Josh Bivens, główny ekonomista Economic Policy Institute, również w 2021 roku.

„Kiedy limit zostanie osiągnięty, zmusza Kongres do potwierdzenia chęci wydawania tego, do czego jest już prawnie zobowiązany” - napisała w 2023 r. postępowa ekonomistka Stephanie Kelton, profesor na Uniwersytecie Sony Brook. Popiera ona pogląd, że deficyty i zadłużenie nie powinny niepokoić Amerykanów.

„Mój pogląd na pułap zadłużenia nie jest w żaden sposób zależny od tego, która partia jest u władzy” - powiedziała mi Kelton w czwartkowym e-mailu, argumentując, że demokratycznym ustawodawcom, którzy nie zgodzili się, gdy powiedziała, że Trump ma rację co do pułapu zadłużenia, może spodobać się pomysł utrzymania pułapu zadłużenia jako własnej dźwigni w nadchodzącej debacie na temat obniżek podatków.

Prawnicy stwierdzili, że można to zignorować

Jest to pogląd mniejszości, ale profesor prawa Cornell Robert Hockett wyjaśnił mi swoją teorię w 2023 r., że ustawa z 1974 r. faktycznie unieważniła potrzebę limitu zadłużenia. Uważał on, że Biden powinien był zakwestionować limit zadłużenia w sądzie. Biden tego nie zrobił.

Postępowcy marzyli o jego zniesieniu

W tym miesiącu grupa 17 Demokratów pod przewodnictwem senatora Briana Schatza z Hawajów ponownie przedstawiła projekt ustawy mającej na celu trwałe uchylenie limitu zadłużenia.  Jeśli słyszałeś o pomyśle Departamentu Skarbu emitowania monet o wartości biliona dolarów, ma to na celu radzenie sobie z długiem. Inni argumentowali, że prezydent może sprawować władzę na mocy 14. poprawki, która mówi, że „ważność długu publicznego, zatwierdzonego przez prawo... nie może być kwestionowana”. Gdyby Trump rzeczywiście, chciał zlikwidować pułap zadłużenia, musiałby zmierzyć się z większym oporem ze strony Republikanów niż Demokratów.

Republikanie lubią dźwignię finansową

Największe konflikty dotyczące pułapu zadłużenia miały miejsce, gdy prezydenci z Partii Demokratycznej zmagali się z republikańską większością w Kongresie. W latach 90. spór toczył się między prezydentem Billem Clintonem a marszałkiem Izby Reprezentantów Newtem Gingrichem. W latach 2010. prezydent Barack Obama mierzył się z przewodniczącym Izby Johnem Boehnerem. W 2023 roku prezydent Joe Biden stanął naprzeciw marszałka Izby Kevina McCarthy’ego. Choć układ sił w Waszyngtonie pozostaje podobny, administracja Bidena unika aktywnego udziału w publicznej debacie na ten temat.