Badania sugerują gwałtowny wzrost mikroplastików w ludzkich mózgach

Zdjęcie: Alamy

Gwałtowny wzrost skażenia mikroplastikiem w ciągu ostatnich 50 lat może być odzwierciedlony w rosnącym zanieczyszczeniu ludzkich mózgów, jak wynika z nowych badaniach.

Wykazały one rosnącą tendencję mikro- i nanoplastików w tkance mózgowej z dziesiątek sekcji zwłok przeprowadzonych w latach 1997-2024. Naukowcy znaleźli także te maleńkie cząsteczki w próbkach wątroby i nerek.

Ludzki organizm jest bardzo skażony mikroplastikami. Zostały one znalezione również we krwi, nasieniu, mleku matki, łożyskach i szpiku kostnym. Ich wpływ na zdrowie ludzkie jest w dużej mierze nieznany, ale powiązano je z udarami i zawałami serca.

Naukowcy odkryli również, że stężenie mikroplastików było około sześć razy wyższe w próbkach mózgów osób, które miały demencję. Jednakże uszkodzenia tego organu wywołane demencją mogłyby zwiększać stężenie mikroplastików, jak zauważyli badacze, co oznacza, że nie należy zakładać bezpośredniego związku przyczynowego.

„Biorąc pod uwagę gwałtownie rosnącą obecność mikro- i nanoplastików w środowisku, te dane zmuszają nas do podjęcia znacznie większych wysiłków, by zrozumieć, czy mają one wpływ na zaburzenia neurologiczne lub inne skutki zdrowotne dla ludzi” – powiedzieli naukowcy, którym przewodził profesor Matthew Campen z Uniwersytetu Nowego Meksyku w USA.

Mikroplastiki powstają z odpadów plastikowych i zanieczyściły całą planetę, od szczytu Mount Everest po najgłębsze oceany. Ludzie spożywają te maleńkie cząsteczki poprzez jedzenie, wodę i powietrze, którym oddychają.

Badanie opublikowane w czwartek wykazało, że zanieczyszczenie mikroplastikiem jest znacznie wyższe w łożyskach z przedwczesnych porodów. Inna niedawna analiza odkryła, że mikroplastiki mogą blokować naczynia krwionośne w mózgach myszy, powodując uszkodzenia neurologiczne, jednak zauważono, że ludzkie naczynia włośniczkowe są znacznie większe.

Nowe badania, opublikowane w czasopiśmie „Nature Medicine”, analizowały próbki tkanek mózgu, wątroby i nerek 28 osób, które zmarły w 2016 roku, oraz 24 osoby, które zmarły w 2024 roku w Nowym Meksyku. Stężenie mikroplastików było znacznie wyższe w tkance mózgowej. Było również wyższe w próbkach mózgu i wątroby z 2024 roku, w porównaniu z tymi z 2016 roku.

Naukowcy rozszerzyli analizę o próbki tkanki mózgowej osób, które zmarły w latach 1997-2013 na wschodnim wybrzeżu USA. Dane pokazały rosnący trend zanieczyszczenia mózgów mikroplastikami od 1997 do 2024 roku.

Najczęściej wykrywanym plastikiem był polietylen, który jest używany w torbach plastikowych oraz opakowaniach do żywności i napojów. Stanowił on średnio 75% całkowitej ilości plastiku. Cząsteczki plastiku w mózgu to głównie nanoskalowe kawałki i płatki. Stężenie plastiku w narządach nie było zależne od wieku osoby w chwili śmierci, przyczyny zgonu, płci czy pochodzenia.

Naukowcy zauważyli, że analizowano tylko jedną próbkę z każdego organu, co oznacza, że zmienność w obrębie narządów pozostaje nieznana, a pewne wahania w próbkach mózgu mogą wynikać z różnic geograficznych między Nowym Meksykiem a wschodnim wybrzeżem USA.

„Te wyniki podkreślają naglącą potrzebę lepszego zrozumienia dróg narażenia na plastik, jego wchłaniania i usuwania oraz potencjalnych konsekwencji zdrowotnych plastiku w ludzkich tkankach, szczególnie w mózgu” – powiedzieli badacze.

Profesor Tamara Galloway z Uniwersytetu w Exeter w Wielkiej Brytanii, która nie była częścią zespołu badawczego, powiedziała, że 50% wzrost poziomu mikroplastików w mózgu w ciągu ostatnich ośmiu lat odzwierciedla wzrastającą produkcję i użycie plastiku, co jest istotne. „Sugeruje to, że jeśli zmniejszylibyśmy zanieczyszczenie środowiska mikroplastikami, poziomy narażenia na niego ludzi również by spadły, co stanowi silny bodziec, aby skupić się na innowacjach, które zmniejszają to narażenie” – powiedziała Galloway.

Profesor Oliver Jones z Uniwersytetu RMIT w Australii powiedział, że nowe badania są interesujące, ale mała liczba próbek i trudność w analizowaniu maleńkich cząsteczek plastiku bez zanieczyszczenia oznaczają, że należy zachować ostrożność przy interpretowaniu wyników.