Pierwsze dowody na gromadzenie się mikroplastiku w płucach ptaków – wykazało nowe badanie

Marabut afrykański poszukujący jedzenia na wysypisku Dandora w Nairobi, Kenia.
Zdjęcie: Sipa US/Alamy

Nowe badanie dostarczyło pierwszych dowodów na to, że mikroplastik gromadzi się w płucach ptaków.

Ptaki od dawna pełnią rolę wczesnego ostrzeżenia przed zagrożeniami środowiskowymi. Brak ptasiego śpiewu zainspirował sugestywnego tytuł książki Rachel Carson z 1962 roku „Silent Spring”, co więcej przez ponad sto lat górnicy zabierali do kopalń kanarki w klatkach, aby ostrzegały przed tlenkiem węgla – w Wielkiej Brytanii praktykę tę zakończono w kopalniach dopiero w 1996 roku.

Prof. Yongjie Wu z Uniwersytetu Syczuańskiego, który kierował badaniem, powiedział: „Ptaki są bardzo mobilne, ekologicznie zróżnicowane i mają unikalne układy oddechowe, co czyni je podatnymi na zanieczyszczenia powietrza. Naszym celem było zbadanie zanieczyszczenia mikroplastykiem i nanoplastikiem w płucach ptaków i ocena ich przydatności jako bioindykatorów zanieczyszczeń powietrza plastykiem”.

Naukowcy przeanalizowali płuca ptaków z 51 gatunków. Wszystkie zostały zabite w ramach programu zapobiegania kolizjom ptaków z samolotami na międzynarodowym lotnisku Chengdu Tianfu w Chinach. Mikroplastik wykryto w płucach każdego ptaka.

Shane DuBay z Uniwersytetu Teksańskiego w Arlington, członek zespołu badaczy powiedział: „Najbardziej zaskoczyła mnie powszechność zanieczyszczenia we wszystkich gatunkach, które badaliśmy, niezależnie od wielkości ciała, preferencji siedliskowych czy nawyków żywieniowych”.

Mikroplastik znaleziono we wszystkich badanych gatunkach, średnio 416 cząsteczek na każdy gram tkanki płucnej. U ptaków lądowych stwierdzono większe nagromadzenie mikroplastiku niż u ptaków wodnych, a u dużych ptaków – większe obciążenie niż u mniejszych ptaków. Najwyższe poziomy występowały u ptaków mięsożernych i wszystkożernych, co sugeruje, że środowisko i dieta to istotne drogi narażenia – na przykład poszukiwanie jedzenia w zanieczyszczonych miejscach.

Naukowcy zidentyfikowali włókna, folie i granulki pochodzące z 32 różnych rodzajów tworzyw sztucznych, w tym polietylenu, poliuretanu, polichlorku winylu oraz kauczuku butadienowego, który – jak wyjaśnił Wu – jest powszechnie stosowany w produkcji opon. „Zużycie opon przez samoloty, pojazdy naziemne i ruch na pobliskich drogach może uwalniać cząsteczki kauczuku butadienowego do powietrza, ale konieczne są dalsze badania nad identyfikacją źródeł, by to potwierdzić".

Chociaż zużycie opon jest często pomijane jako źródło mikroplastiku, uważa się, że odpowiada za od 5 do 28% plastiku trafiającego do oceanów.

DuBay dodał: „To powszechne zanieczyszczenie podkreśla wszechobecność zanieczyszczeń plastikiem powietrza. To problem globalny, tak samo jak plastiki w oceanach”.

Wcześniejsze badania wykazały obecność mikroplastików w powietrzu nawet w odległych rejonach Alp oraz w megamiastach w Chinach, w Paryżu i Londynie.

W 2018 roku dr Stephanie Wright z Imperial College London zbudowała próbnik powietrza na dachu w pobliżu Somerset House w Londynie. Po czterech tygodniach zidentyfikowała 15 rodzajów polimerów produkowanych z ropy naftowej.

Wright, która nie brała udziału w badaniach ptaków, powiedziała: "To nowe badanie dotyczące płuc ptaków podkreśla wszechobecność zanieczyszczenia mikroplastikiem, które – jak już wiemy – zanieczyszcza atmosferę i wyraźnie stanowi zagrożenie zarówno dla zdrowia zwierząt, jak i ludzi.”

„Zaobserwowaliśmy cząsteczki mikroplastiku w opadach atmosferycznych w Londynie – zarówno w środowiskach zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Nie da się ich po prostu „posprzątać", więc kluczowe jest zatrzymanie ich u źródła. Fakt, że są to materiały trwałe, budzi szczególny niepokój – zwłaszcza jeśli odkładają się w organizmach”.