Rozwiązano zagadkę: część Stonehenge pochodzi ze Szkocji

Zdjęcie: Dziedzictwo Angielskie/REUTERS

Umieszczenie gigantycznych kamieni na równinie w Anglii doprowadziło do powstania szalonych teorii o tym, że mieli w tym udział kosmici. Jednocześnie doktorant ujawnił, że ważny kamień ołtarzowy nie pochodzi z Walii, ale z Orkadów w Szkocji, oddalonych o aż 700 (!) kilometrów. Jednak ludzie z epoki kamienia nie potrzebowali pomocy kosmosu. Udało im się przenieść to wszystko samemu.

Cofnięto się

„Nie sądzę, że otrzymam przebaczenie w domu, mówi żartobliwie Walijczyk Anthony Clarke dla BBC. To on znalazł dowody, że to, co nazywano kamieniem ołtarzowym w Stonehenge, jest szkockie. To ostateczny śmiertelny cios dla starej teorii, która mówi, że kamień pochodzi z Walii. „Zaniepokoiło nas, że odkryliśmy, że pochodzi z północno-wschodniej Szkocji”, mówi Profesor Nick Pearce. Przyczynił się także do odkrycia, które zostało opublikowane w renomowanym czasopiśmie Nature. Naukowcy przeanalizowali skład chemiczny małych kawałków kamienia ołtarzowego. Mając dostęp do ogromnej bazy danych o pochodzeniu różnych rodzajów skał, trafili na Orcadian, obszar pomiędzy północną Szkocją, Orkadami i Szetlendami. „To był co najmniej szok”, mówi Pearce dla BBC. Mówi, że następną tajemnicą będzie ustalenie, w jaki sposób kamień przybył do Anglii. 

Bez stresu

Jeśli wsiądziesz do samochodu, przejechanie nieco ponad 700 kilometrów z Trondheim do Risør w Agder zajmie od dziewięciu do dziesięciu godzin. Jednak ci, którzy mieli przywieźć kamień ołtarzowy z Orkadów do Stonehenge, nie mieli utwardzonych dróg ani ciężarówek. „Nie śpieszyli się więc zbytnio”, mówi Daniela Hofmann. Jest ona profesorem na uniwersytecie w Bergen i zajmuje się badaniami nad epoką kamienia w Europie. „Często myślimy o ludziach z epoki kamienia jako nieco prymitywnych, ale najwyraźniej tacy nie byli”, mówi Hofmann. Kamień ołtarzowy, który ma pięć metrów długości, jeden metr szerokości i pół metra grubości, mógł być transportowany zarówno drogą lądową, jak i wodną. Hofmann twierdzi, że 4-5000 lat temu ludzie posiadali łodzie, które mogły utrzymać ten kamień na powierzchni. Mogli również przeciągnąć kamień drogą lądową na kłodach. Być może była to kombinacja tych metod. Badaczka mówi, że zamiast konieczności najszybszego dotarcia kamienia do Stonehenge, mogło to zająć trochę czasu. W ten sposób osoby znajdujące się na trasie mogły poczuć się częścią dużego, wspólnego projektu. Hofmann wyobraża sobie, że ludzie mogli urządzać uczty po przeniesieniu kamienia z miejsca na miejsce.

Kamienie Gucci

Najbardziej zewnętrzny pierścień Stonehenge składa się z kamieni, z tak zwanej najbliższej okolicy, z Anglii. Wewnątrz znajduje się kolejny pierścień. Zawiera kamienie o niebieskim odcieniu, które pochodzą z Walii. Na koniec mamy kamień ołtarzowy, który jest częściowo zakopany pod innymi kamieniami pośrodku pomnika. Hofmann twierdzi, że ludzie w epoce kamiennej zajmowali się… kamieniem. Mogli przypisywać specjalne właściwości i moce różnym rodzajom kamieni z różnych miejsc. Ludzie wymieniali kamienie na topory i tym podobne na duże odległości. „To było trochę jak posiadanie Gucci”, mówi profesor UiB. Ludzie mogli rozpoznać na przykład po kolorze, że był wyjątkowy.

Giełda

Na Orkadach są miejsca, które w czasach użytkowania Stonehenge uważano za święte. Przykładem są kamienie pierścienne w Brodgar i Stenness. Hofmann twierdzi, że przewóz kamienia z archipelagu do Stonehenge można postrzegać jako rodzaj wymiany. „Można powiedzieć, że mają one związek między Stonehenge i jednym z innych dużych, świętych miejsc, jakie mamy z tamtych czasów”.