Opozycja w Macedonii Północnej wygrywa wybory

Lider partii opozycyjnej VMRO-DPMNE Hristijan Mickoski świętuje ze zwolennikami po wyborach parlamentarnych i prezydenckich w Skopje, Macedonia Północna, 8 maja 2024 r. (Źródło: REUTERS/Alexandros Avramidis) 

Setki radosnych zwolenników partii VMRO-DPMNE stanęło w deszczu przed siedzibą partii w centrum Skopje, machając flagami narodowymi i partyjnymi, tańcząc do muzyki ludowej. „Drodzy mieszkańcy (Północnej) Macedonii... udało nam się. Macedonia wygrała. To historyczne zwycięstwo narodu” – powiedział do tłumu lider Hristijan Mickoski. 

Wyniki uzyskane przez komisję wyborczą pokazały, że VMRO-DPMNE zdobyła 42% głosów przy 72% podliczonych głosów w sondażu parlamentarnym, w porównaniu do 14% dla SDSM, co skłoniło Dimitara Kovacevskiego, lidera partii do przyznania się do porażki. 
„Wynik jest rozczarowujący i jest to duży cios dla SDSM”, powiedział na konferencji prasowej, na której wezwał również do gruntownej zmiany w swojej partii. Wyborcy w tym 2-milionowym bałkańskim kraju są sfrustrowani powolnym postępem w staraniach o przystąpienie do Unii Europejskiej, które w 2005 r. były witane z optymizmem, ale od tego czasu stały się symbolem utraconej obietnicy. 

Utrzymująca się korupcja i powolny rozwój również zniechęciły wyborców do partii rządzącej. W drugiej turze głosowania o stanowisko prezydenta, Gordana Siljanovska-Davkova, profesor uniwersytetu, która była wspierana przez VMRO-DPMNE, pokonała popieranego przez SDSM urzędującego Stevo Pendarovskiego. Uzyskała 65% głosów w porównaniu z 29% dla Pendarovskiego, przy ponad 87% policzonych głosach. 

„Zadawałam sobie pytanie, czym zasłużyłam na taki zaszczyt?” Siljanovska-Davkova powiedziała dziennikarzom wkrótce po tym, jak została wybrana na pierwszą prezydentkę kraju. „Nagroda jest dla mnie czymś bezcennym, to ogromna odpowiedzialność”. Zwycięzcy prawdopodobnie będą musieli utworzyć koalicję z mniejszymi członkami rządu, aby zdobyć większość w parlamencie. Dyskusje na ten temat mają się odbyć w najbliższych dniach. Niektórzy wyborcy wyrazili obawy, że ich nacjonalistyczne poglądy mogą zaszkodzić stosunkom z sąsiednimi krajami i jej staraniom o członkostwo w UE. 

Analitycy nie spodziewają się wielkich postępów w integracji z UE pod rządami prawicy, która sprawowała władzę do 2017 roku i również znalazła się pod ostrzałem z powodu rzekomych kradzieży.„Przystąpienie do UE nie poczyni znaczących postępów pod potencjalnymi rządami VMRO-DPMNE”, powiedział Mario Bikarski, analityk ds. Europy Wschodniej i Środkowej w firmie konsultingowej Verisk Maplecroft. 

Frakcje 

W 2001 r. NATO wyciągnęło Macedonię Północną ze skraju wojny domowej podczas powstania etnicznego Albańczyków i obiecało szybszą integrację z UE i NATO. Albańczycy stanowią około jednej czwartej ludności kraju. Brak postępów Macedonii Północnej w UE był częściowo spowodowany tarciami z sąsiednią Grecją i Bułgarią, które są państwami członkowskimi UE, ale także niepowodzeniem w przeprowadzeniu reform gospodarczych i sądowniczych. Kraj przystąpił do NATO w 2020 roku. Centrum stolicy Skopje jest usiane niedokończonymi lub pustymi betonowymi i marmurowymi budynkami wzniesionymi podczas ostatniej kadencji VMRO-DPMNE, która zakończyła się, gdy SDSM przejęła władzę w 2017 roku. 

Sala koncertowa, która spłonęła kilka miesięcy temu, czeka na renowację. Niektóre miasta są jednymi z najbardziej zanieczyszczonych w Europie, częściowo z powodu zużycia węgla i starych samochodów. Znaczna część młodzieży wyemigrowała za granicę w poszukiwaniu lepszych perspektyw. Podczas gdy wielu nie było pewnych, co opozycja może zrobić, aby zmienić sytuację, niektórzy mieli nadzieję. „To wspaniałe, Macedonia Północna wraca do Macedończyków, VMRO-DPMNE to zrobiło” - powiedział Pance Petkovski, 23-letni student, który oglądał relację z wyborów podczas telewizyjnej transmisji w kawiarni w stolicy.