Ekspert ds. terroryzmu: „Zagrożenie dla Szwecji nie jest niczym zaskakującym”

Protestujący podpalili szwedzką flagę przed ambasadą Szwecji w Bagdadzie 30 czerwca. Zdjęcie: Hadi Mizban/AP 

Jednocześnie badacz terroryzmu Hans Brun twierdzi, że obecne zagrożenie nie różni się od sytuacji z ostatnich 13 lat. 

- „Mamy podwyższony poziom zagrożenia, który istnieje od 2010 roku. Dzieje się tak dlatego, że w świecie zachodnim mamy wiele siatek dżihadystycznych, a także wielu prawicowych aktywistów i środowisk, które wytwarzają wiele przemocy i nienawiści. A to wpływa na społeczeństwo” - mówi Hans Brun, badacz z King's College w Londynie. 

Według Säpo, zagrożenie dla Szwecji jest większe niż od kilku lat. Wynika to ze spalenia Koranu i szeroko zakrojonej kampanii dezinformacyjnej przeciwko służbom socjalnym, która rozprzestrzeniła się na arenie międzynarodowej na początku 2022 roku. 

- „Kiedy na początku roku rozpoczęło się palenie Koranu, wywołało to bardzo silne i groźne reakcje z dużych części świata. Ogólnie rzecz biorąc, oznaczało to, że sytuacja w zakresie bezpieczeństwa uległa pogorszeniu” - powiedziała DN w zeszłym tygodniu zastępca szefa szwedzkiej służby bezpieczeństwa Susanna Trehörning. 

Jednocześnie Hans Brun twierdzi, że palenie Koranu nie jest niczym zaskakującym pod względem ryzyka przestępstw terrorystycznych. Wskazuje na zamachowca-samobójcę, który wysadził się w powietrze na Bryggargatan w Sztokholmie w 2010 r., masakrę na wyspie Utøya w 2011 r. i atak terrorystyczny na Drottninggatan w 2017 r. jako trzy przykłady tego, jak podwyższony poziom zagrożenia terrorystycznego jest czymś, z czym Szwecja musi sobie radzić od dłuższego czasu. 

- „Jest to proces ciągły.” 

Według Bruna to, co zmieniło sytuację bezpieczeństwa w Szwecji w bardziej kompleksowy sposób, to wojna na Ukrainie. 

- „Palenie Koranu może oczywiście wywołać indywidualne akty przemocy. Ale nie jest to tak poważne jak wojna na Ukrainie, ponieważ jest to coś, co może wpływać na szwedzkie bezpieczeństwo przez wiele lat”. 

Hans Brun jest szwedzkim ekspertem ds. terroryzmu i badaczem w King's College London. Zdjęcie: Claudio Bresciani/TT 

Hans Brun podkreśla, że ważne jest rozróżnienie między różnymi typami zagrożeń, gdy mówimy o obecnej sytuacji bezpieczeństwa. Z jednej strony istnieje terroryzm, który jest poważnym zagrożeniem, ale nie prowadzi do zniszczenia lub radykalnej zmiany społeczeństwa. Są też zagrożenia strukturalne - takie jak przestępczość zorganizowana czy wojna. Zagrożenia, które utrudniają utrzymanie prawa i porządku przez długi czas. 

-„ Ale są też zagrożenia, które mogą zniszczyć społeczeństwo lub cywilizację. Mówimy tu o zmianach klimatycznych czy wojnie nuklearnej. Wojna na Ukrainie jest najpoważniejszym zagrożeniem dla Szwecji od czasów II wojny światowej. Nie powinniśmy jednak zapominać o kubańskim kryzysie rakietowym, podczas którego mogliśmy mieć wojnę nuklearną.” 

Jednocześnie spalenie Koranu miało poważne konsekwencje, nie tylko dla wizerunku Szwecji za granicą i stosunków dyplomatycznych z Irakiem. 

Kilka krajów domaga się od Szwecji i Danii podjęcia kroków prawnych w celu zapobiegania nowym działaniom. W zeszłym tygodniu Hassan Nasrallah, przywódca muzułmańskiego ruchu Hezbollah, wezwał światowych muzułmanów do ukarania każdego, kto zbezcześci Koran. 

Rouzbeh Parsi, dyrektor programowy w Szwedzkim Instytucie Spraw Międzynarodowych, śledzi rozwój kryzysu na Bliskim Wschodzie i twierdzi, że przyszłe działania rządu, zarówno poprzez słowa, jak i czyny, mogą zmienić sposób postrzegania Szwecji w krajach, które sprzeciwiały się paleniu Koranu. 

- "Ale jeśli tylko powiesz, że coś zrobisz, a potem tego nie zrobisz, nie ma pewności, że twoje oświadczenia przyniosą jakikolwiek skutek.” 

Rouzbeh Parsi jest dyrektorem programowym ds. programu Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej w Szwedzkim Instytucie Spraw Międzynarodowych od października 2018 r. Zdjęcie: Szwedzki Instytut Spraw Międzynarodowych 

Według Rouzbeha Parsi, media społecznościowe również odgrywają ważną rolę w rozpowszechnianiu narracji o Szwecji. Jednocześnie podkreśla, że trudno jest uzyskać rzetelny obraz tego, jakie informacje są udostępniane. Utrudnia to również przewidywanie rozwoju sytuacji. 

- „Ton może ulec dalszemu pogorszeniu, ale nie jest to oczywiste. Głównym pytaniem jest to, czy wizerunek Szwecji ustabilizuje się w dłuższej perspektywie” - mówi Rouzbeh Parsi. 

Według Susanny Trehörning, zastępcy dyrektora Säpo, oświadczenia głów państw, przywódców religijnych i różnego rodzaju organizacji terrorystycznych dotyczące działań przeciwko Szwecji stworzyły poważną sytuację. Ich apele mogą prowadzić do radykalizacji samotnych wilków i podejmowania przez nich decyzji o przeprowadzeniu ataków. 

Pogląd ten podziela Hans Brun. 

- „Tym, czego się obawiamy najbardziej i co jest trudne do przewidzenia, są samotne wilki. Większość z nich to młodzi mężczyźni, którzy chłoną tę propagandę i są trudni do wykrycia przez władze”. 

Według Bruna istnieją lepsze warunki do wykrywania i zapobiegania osobom, które wjeżdżają do Szwecji z zagranicy, niż tym, które są już na szwedzkiej ziemi. Podkreśla on również, że władze mają generalnie lepszy przegląd sytuacji, jeśli chodzi o tak zwane uśpione komórki terrorystyczne. 

- „Są one wykorzystywane przez bardzo stabilne i wykwalifikowane organizacje, które dysponują dużymi zasobami. Są to głównie podmioty państwowe i nie ma ich tak wiele”, mówi Hans Brun, który nie uważa, że powinniśmy się zbytnio martwić atakami terrorystycznymi na Szwecję. Należy jednak śledzić wiadomości i być na bieżąco. Jeśli są instrukcje od władz, myślę, że należy się do nich stosować.