Informator otrzymał trzy miliardy: „W Szwecji bardziej kierujecie się sprawiedliwością”

Zdjęcie: Mark Lennihan/AP

Informator, który wcześniej podniósł alarm o korupcji w firmie Ericsson, otrzymał podobno około 3 miliardów koron szwedzkich od amerykańskiej Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (SEC).

The Wall Street Journal donosi o kwocie, która jest podobno największą rekompensatą kiedykolwiek przyznaną pojedynczej osobie w programie tippingowym. Informacje te odegrały podobno ważną rolę w dochodzeniu w sprawie przekupstwa, w którym Ericsson zgodził się zapłacić 1,06 miliarda dolarów w 2019 roku.

- „W Stanach Zjednoczonych istnieje system, który pozwala demaskatorowi dzielić się z odpowiednimi organami przychodami uzyskanymi z tego tytułu i mogą to być całkiem spore kwoty. Staje się to coraz bardziej powszechne, ale istnieją wysokie wymagania dotyczące wypłaty odszkodowania”, mówi prawnik Peter Utterström dla DN.

Według dziennika WSJ, informator może otrzymać nagrodę w wysokości od 10 do 30 procent kwoty ugody zebranej przez Departament Skarbu USA, jeśli kwota ta przekracza 1 milion dolarów.

- „Szwecja nie ma takiego systemu. Jeśli szwedzka firma zostanie skazana na zapłatę pieniędzy za przestępstwa łapówkarskie, wówczas informator nie otrzyma odszkodowania z tych pieniędzy” - mówi Petter Utterström.

W 2021 r. w Szwecji wprowadzono nowe prawo związane z demaskatorami, „Ustawę o ochronie osób zgłaszających nieprawidłowości”, która opiera się na przepisach UE.

„Ponadto istnieje również rozporządzenie rządowe, które bezpośrednio odnosi się do działalności Szwedzkiego Urzędu Nadzoru Finansowego”, wyjaśnia Malmström, szef działu konsumenckiego urzędu.

- „Istnieje ochrona dla ludzi w Szwecji, ale nie są to żadne drobne pieniądze ani jakakolwiek forma rekompensaty”, mówi, podkreślając, że system odszkodowań i rekompensat jest zasadniczo inny w USA.

Finansinspektionen otrzymuje wskazówki dotyczące, na przykład, prania pieniędzy i nieprawidłowych procesów w firmach i handlu. Jednocześnie Malmström podkreśla, że są oni częścią większej machiny, w której różne organy monitorują różne obszary.

Lars Malmström mówi, że ci, którzy podnoszą alarm, kierują się silną chęcią opowiedzenia, ale nie może komentować liczby alarmów.

- „Ludzie czują, że doświadczyli lub byli zaangażowani w coś złego i chcą podnieść alarm. Osoby, które podnoszą alarm, mogą czuć, że narażają swoją karierę i wynagrodzenie. Prawo ma zapobiegać odwetowi, ale ryzyko istnieje”.

Czy widzisz jakieś korzyści z systemu refundacji?

- „Nie mamy się nad tym zastanawiać i nie ma takich propozycji. Mogą być zalety, ale prawdopodobnie są też wady”, mówi Lars Malmström.

Prawnik Petter Utterström zwraca uwagę, że osoby zgłaszające nieprawidłowości mogą zostać źle potraktowane, gdy tylko zaalarmują o tym fakcie, a w Szwecji wprowadzono specjalną ochronę.

- „Jeśli informator zostanie ukarany, może uzyskać odszkodowanie, ale nie na poziomie dostępnym w Stanach Zjednoczonych”.

Peter Utterström wyjaśnia, że rekompensata powinna być postrzegana jako wsparcie dla tych, którzy odważyli się ujawnić nieprawidłowości w USA.

- „Powinni wiedzieć, że mają ochronę finansową, gdy poczują wiatr w żagle. W Szwecji siłą napędową sygnalisty jest sprawiedliwość lub niezadowolony były pracownik, który kieruje się poczuciem sprawiedliwości. Albo zemstą.

Wysokie nagrody mogą sprawić, że więcej osób odważy się dawać informacje, ale także, że tacy informatorzy kierują się motywami finansowymi.

- „Teoretycznie szwedzki system przyczyniłby się do zwiększenia liczby uczciwych demaskatorów, ponieważ nie robiliby tego, aby zarobić pieniądze. Ponieważ takie jest ryzyko w systemie, w którym istnieją zachęty finansowe, a następnie trzeba ustanowić wysokie standardy dotyczące tego, kiedy należy dokonać płatności, co ma miejsce również w USA, a nie każdy ujawniający nieprawidłowości otrzymuje odszkodowanie.”