Jak chińskie firmy wykorzystują Meksyk jako tylną furtkę do USA

Zakład produkcyjny w Meksyku pozwala chińskiej firmie Man Wah ominąć amerykańskie cła. Zdjęcie: BBC.

Rozkładane fotele i miękkie skórzane sofy schodzące z linii produkcyjnej w fabryce Man Wah Furniture w Monterrey są w 100% "Wyprodukowane w Meksyku".

Trafiają one do dużych sklepów detalicznych w USA, takich jak Costco i Walmart. Firma pochodzi jednak z Chin, a jej meksykański zakład produkcyjny został zbudowany przy udziale chińskiego kapitału.

Trójkątne relacje między USA, Chinami i Meksykiem stoją za nowym sloganem w meksykańskim biznesie: nearshoring.

Man Wah jest jedną z wielu chińskich firm, które w ostatnich latach przeniosły się do stref przemysłowych w północnym Meksyku, aby zlokalizować produkcję bliżej rynku amerykańskiego. Oprócz oszczędności na transporcie, ich produkt końcowy jest uważany za całkowicie meksykański - co oznacza, że chińskie firmy mogą uniknąć amerykańskich podatków i sankcji nałożonych na chińskie towary w związku z trwającą wojną handlową między tymi dwoma krajami.

Dyrektor generalny firmy, Yu Ken Wei, oprowadza mnie po swoim rozległym zakładzie i mówi, że przeprowadzka do Meksyku miała uzasadnienie ekonomiczne i logistyczne.

"Mamy nadzieję potroić, a nawet czterokrotnie zwiększyć produkcję tutaj", mówi perfekcyjnym hiszpańskim. " Naszym zamiarem jest doprowadzenie produkcji w Meksyku do poziomu naszej działalności w Wietnamie".

Firma pojawiła się w mieście Monterrey dopiero w 2022 roku, ale już zatrudnia 450 osób w całym Meksyku. Yu Ken Wei mówi, że ma nadzieję na zwiększenie zatrudnienia do ponad 1200 pracowników, obsługujących kilka nowych linii w zakładzie w nadchodzących latach.

"Ludzie w tym kraju są bardzo pracowici i szybko się uczą", mówi Yu. "Mamy dobrych operatorów, a ich produktywność jest wysoka. Myślę więc, że pod względem siły roboczej Meksyk jest strategicznie bardzo dobry".

Z pewnością uważa się, że nearshoring stanowi ważny zastrzyk dla meksykańskiej gospodarki - do czerwca ubiegłego roku całkowity eksport kraju wzrósł o 5,8% w porównaniu z rokiem poprzednim do 52,9 mld dolarów.

Niewiele wskazuje na to, by ten trend miał spowolnić. W ciągu zaledwie dwóch miesięcy tego roku ogłoszono inwestycje kapitałowe w Meksyku w wysokości prawie połowy rocznej sumy z 2020 roku.

Fabryka sof Man Wah znajduje się w Hofusan, chińsko-meksykańskim parku przemysłowym. Popyt na jego działki jest niebotyczny: każda dostępna przestrzeń została sprzedana.

Meksykańskie Stowarzyszenie Parków Przemysłowych twierdzi, że wszystkie działki, które mają zostać wybudowane w kraju do 2027 r., zostały już wykupione. Nic dziwnego, że wielu meksykańskich ekonomistów twierdzi, że zainteresowanie Chin tym krajem nie jest chwilową modą.

"Powody strukturalne, które przyciągają kapitał do Meksyku, pozostaną tutaj" - mówi Juan Carlos Baker Pineda, były meksykański wiceminister handlu zagranicznego. "Nic nie wskazuje na to, by wojna handlowa między Chinami a Stanami Zjednoczonymi miała w najbliższym czasie ucichnąć".

Pan Baker Pineda był członkiem meksykańskiego zespołu negocjacyjnego w sprawie nowej północnoamerykańskiej umowy o wolnym handlu, USMCA.

"Chociaż chińskie pochodzenie kapitału napływającego do Meksyku może być niewygodne dla polityki niektórych krajów", mówi, "zgodnie z międzynarodowymi przepisami handlowymi, produkty te są, pod każdym względem, meksykańskie".

Dało to krajowej gospodarce oczywisty strategiczny grunt pomiędzy dwoma supermocarstwami: Meksyk niedawno zastąpił Chiny jako główny partner handlowy USA, co jest znaczącą i symboliczną zmianą.

Zwiększona wymiana handlowa Meksyku ze Stanami Zjednoczonymi wynika również częściowo z drugiego kluczowego aspektu nearshoringu w tym kraju: Amerykańskie firmy również zakładają meksykańskie zakłady, czasami po przeniesieniu produkcji z fabryk w Azji.

Być może najbardziej wyróżniającym się wydarzeniem było ogłoszenie przez Elona Muska w zeszłym roku planów budowy nowej fabryki Tesla Gigafactory poza Monterrey. Jednak firma produkująca samochody elektryczne nie rozpoczęła jeszcze budowy wartego 10 mld dolarów zakładu.

I choć Tesla najwyraźniej nadal jest zaangażowana w projekt, spowolniła swoje plany w związku z obawami o globalną gospodarkę i niedawnymi zwolnieniami w firmie motoryzacyjnej.

Jeśli jednak chodzi o chińskie inwestycje, niektórzy apelują o ostrożność w związku z wciągnięciem Meksyku w szerszą walkę geopolityczną między USA a Chinami.

"Stary bogacz, USA, ma problemy z nowym bogaczem, Chinami", mówi Enrique Dussel z Centrum Studiów Chiny-Meksyk na Narodowym Uniwersytecie Autonomicznym w Meksyku. "A Meksyk - zarówno pod rządami poprzednich administracji, jak i tej obecnej - nie ma strategii wobec tej nowej trójstronnej relacji".

Wraz ze zbliżającymi się wyborami po obu stronach granicy USA-Meksyk, mogą pojawić się nowe kwestie polityczne. Niezależnie jednak od tego, czy w ciągu najbliższych czterech lat w Białym Domu zasiądzie Donald Trump, czy Joe Biden, niewielu spodziewa się jakiejkolwiek poprawy w stosunkach USA-Chiny.

Pan Dussel uważa, że nearshoring jest lepiej zdefiniowany przez to, co nazywa "security-shoring", twierdząc, że Waszyngton stawia kwestie bezpieczeństwa narodowego ponad wszystkimi innymi czynnikami w swoich relacjach z Chinami. Argumentuje on, że Meksyk musi uważać, by nie znaleźć się pośrodku.

Wśród tego napięcia, pan Dussel mówi: "Meksyk wywiesza wielki znak dla Chin mówiący: "Witamy w Meksyku!". Nie trzeba mieć doktoratu, by wiedzieć, że nie skończy się to dobrze dla dwustronnych stosunków między USA a Meksykiem w perspektywie krótkoterminowej", dodaje.
Inni są bardziej optymistyczni. "Moim zdaniem pytanie nie brzmi, czy ten trend się utrzyma, ale raczej ile z tego trendu możemy wykorzystać" - mówi były meksykański urzędnik ds. handlu, Juan Carlos Baker Pineda.

"Jestem pewien, że ludzie prowadzą te same dyskusje w Kolumbii, Wietnamie i Kostaryce. Dlatego w przypadku Meksyku musimy upewnić się, że te warunki, które same w sobie są spójne, idą w parze z decyzjami korporacyjnymi i rządowymi, aby utrzymać ten długoterminowy trend"

W Monterrey utalentowane meksykańskie szwaczki z Man Wah Furniture dopracowują kolejną sofę przed wysłaniem jej na północ.

Kiedy amerykańska rodzina kupuje ją w pobliskim sklepie Walmart, może nie mieć pojęcia o złożonej geopolityce leżącej u podstaw jej produkcji.

Niezależnie jednak od tego, czy nearshoring jest sprytną furtką do USA, czy też częścią kosztownej wojny między supermocarstwami, jest to obecnie kluczowa zaleta Meksyku w tych nieprzyjaznych czasach globalnego handlu.