Wielka Brytania ukrywa nagranie Szpiegowskie z gazy z dnia masakry pracowników pomocy humanitarnej

Samolot szpiegowski RAF Shadow R1 nad Morzem Śródziemnym. Zdjęcie: Gordon Zammit / Alamy

• Rodzina zamordowanego pracownika pomocy humanitarnej domaga się obejrzenia nagrania 
• Ekspert ONZ ostrzega, że ​​brytyjskie wojsko może musieć przekazać taśmę Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu 

Brytyjskie Ministerstwo Obrony posiada nagranie z monitoringu Gazy z dnia, w którym Izrael zabił siedmiu międzynarodowych pracowników pomocy humanitarnej. Jednak odmawia publikacji tego nagrania. Wśród ofiar konwoju World Central Kitchen 1 kwietnia znalazło się trzech brytyjskich weteranów wojskowych: John Chapman, James Kirby i James „Jim” Henderson. Nagrania wykonał samolot rozpoznawczy Królewskich Sił Powietrznych (RAF), który spędził tego dnia około pięciu godzin nad Strefą Gazy. Samolot powrócił do bazy na Cyprze na kilka minut przed rozpoczęciem nalotów. RAF mógł zatem zebrać materiał filmowy przedstawiający wydarzenia poprzedzające tragedię, co mogłoby rzucić światło na izraelskie twierdzenia, że ​​w pobliżu konwoju widziano „bojowników Hamasu”. Założyciel World Central Kitchen, Jose Andres, skrytykował izraelskie śledztwo w sprawie incydentu, w wyniku którego dwóch wysokich rangą oficerów zostało zwolnionych z powodu „poważnego błędu”. Andres powiedział ABC: „Śledztwo powinno być o wiele głębsze… potrzebujemy więcej informacji. Musimy zobaczyć lepszej jakości filmy”. Wielka Brytania okazała się teraz mało prawdopodobnym źródłem takich materiałów filmowych, wysyłając ponad 200 lotów szpiegowskich nad Strefę Gazy, rzekomo w celu pomocy Izraelowi w zlokalizowaniu zakładników przetrzymywanych przez Hamas.  

Pojazd World Central Kitchen trafiony przez izraelski dron w Strefie Gazy. Zdjęcie: Omar Ashtawy via Alamy

Wojsko brytyjskie potwierdziło w odpowiedzi na wniosek o udostępnienie informacji publicznej (FOI) dla Declassified , że „zachowano nagranie wideo Gazy z lotu Shadow R1 [zwiadowczego] z 1 kwietnia”. Ministerstwo Obrony Narodowej (MoD) twierdzi jednak, że taśmy nie wolno ujawniać ze względów bezpieczeństwa i zasugerowało, że jej treść może dotyczyć brytyjskich sił specjalnych lub MI6. Organizacja Declassified  zamierza odwołać się od decyzji wydanej na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej, którą przekazała niektórym krewnym zmarłych pracowników organizacji humanitarnych. Ojciec Jima Hendersona, Neil, powiedział Declassified : „Tego nagrania nie powinno się ukrywać przed naszą rodziną”. W pisemnym oświadczeniu stwierdził, że „rząd Wielkiej Brytanii musi pilnie ujawnić wszelkie dowody, które posiada”, które mogą „rzucić światło na to, dlaczego James został niesłusznie wybrany przez Izrael”. Dodał: „Jim był uczciwym, troskliwym, lojalnym i pracowitym młodym człowiekiem, który służył swojemu krajowi i z pasją pomagał innym, nie przejmując się własnym bezpieczeństwem i dobrobytem”. Forz Khan, prawnik rodziny Hendersonów, powiedział, że „pisze do nowego rządu Partii Pracy, aby zażądać odpowiedzi na temat tego, czy brytyjska pomoc wojskowa i wywiadowcza dla Izraela została wykorzystana w atakach na obywateli brytyjskich w Strefie Gazy”. 

Prawo międzynarodowe

Biuro prasowe Ministerstwa Obrony Narodowej nie odpowiedziało na pytania  tego, czy nagranie zostanie pokazane pogrążonym w żałobie rodzinom ani czy może być ono potencjalnie istotne dla śledztwa w sprawie ich śmierci.  Zignorowano również prośbę o wyjaśnienie, w których obszarach Gazy i o której godzinie nagranie zostało wykonane. Rzecznik Ministerstwa Obrony Narodowej powiedział jedynie: „Choć premier nadal wzywa do natychmiastowego zawieszenia broni, jasno stwierdziliśmy, że Królewskie Siły Powietrzne wykonywały nieuzbrojone loty obserwacyjne nad Strefą Gazy wyłącznie w celu ułatwienia odnalezienia zakładników. „Zgodnie z naszymi zobowiązaniami międzynarodowymi rozważymy każdą formalną prośbę Międzynarodowego Trybunału Karnego o dostarczenie informacji dotyczących śledztw w sprawie zbrodni wojennych”. Oświadczenie to jest oznaką niewielkiej zmiany w polityce rządu Wielkiej Brytanii od czasu objęcia urzędu premiera przez Keira Starmera z Partii Pracy. Konserwatywny minister obrony Grant Shapps był pytany pięć razy w poprzednim parlamencie, czy rząd Wielkiej Brytanii udostępniłby Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu jakiekolwiek nagrania z lotów szpiegowskich, które pokazywałyby, jak Izrael popełnia zbrodnie wojenne. Shapps, który stracił swoje miejsce w lipcowych wyborach, odmówił bezpośredniej odpowiedzi na pytania, twierdząc, że „najważniejszą kwestią” jest „znalezienie i zlokalizowanie brytyjskich zakładników, a na tym właśnie będzie się koncentrować praca nad nadzorem”. 

Agencja Declassified zwróciła się do prokuratury MTK z prośbą o formalne zwrócenie się do brytyjskich władz o udostępnienie nagrań z monitoringu Gazy w ramach prowadzonego dochodzenia w sprawie potencjalnych zbrodni wojennych popełnionych przez Izrael i Hamas. Rzecznik powiedział, że „współpracuje ze wszystkimi odpowiednimi podmiotami, w tym organami krajowymi, w celu zebrania informacji istotnych dla tego dochodzenia”, ale „na tym etapie nie jest w stanie udzielić dalszych informacji dotyczących szczegółów swoich działań dochodzeniowych w odpowiedzi na Pana prośbę”.  Jako sygnatariusz Statutu Rzymskiego, Konwencji o ludobójstwie i Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur, Wielka Brytania ma obowiązek zbadania i ścigania osób, które dopuściły się najpoważniejszych zbrodni o randze międzynarodowej. Profesor Ben Saul, specjalny sprawozdawca ONZ, powiedział Declassified : „Jeśli kraj posiada potencjalne dowody zbrodni wojennej, ma obowiązek przeprowadzić dochodzenie w celu ścigania podejrzanych lub podzielenia się dowodami z innymi krajami zainteresowanymi rzeczywistym ściganiem lub z Międzynarodowym Trybunałem Karnym, który prowadzi aktywne dochodzenie w sprawie Izraela/Palestynie”.  Saul, ekspert ONZ ds. przeciwdziałania terroryzmowi przy jednoczesnym poszanowaniu praw człowieka, dodał: „Inną metodą dążenia do zapewnienia poszanowania prawa humanitarnego mogłoby być publiczne ujawnienie dowodów w celu ujawnienia danego zachowania i powstrzymania dalszych naruszeń”. 

Oko na niebie 

Samolot szpiegowski wystartował z RAF Akrotiri, brytyjskiej bazy lotniczej na Cyprze, 1 kwietnia o godzinie 17:00 czasu lokalnego i wylądował o 22:49, jak wynika z danych śledzenia lotu. Siły Obronne Izraela (IDF) twierdzą, że konwój z pracownikami pomocy humanitarnej wyruszył z portu humanitarnego w Strefie Gazy o godzinie 22:00, a „uzbrojeni podejrzani” rzekomo weszli na pokład pojazdów o godzinie 22:28. Trzy ataki dronów przeprowadzono w odstępie czterech minut, o 23:09, 23:11 i 23:13. Jak podaje New York Times , wiadomości o nalotach na pracowników organizacji humanitarnych zaczęły pojawiać się w palestyńskich mediach społecznościowych nieco wcześniej, ok. 22:30 . Czas lotu między Akrotiri a Gazą wynosi około 30 minut, co sugeruje, że brytyjski samolot rozpoznawczy wracał do bazy nad wschodnią częścią Morza Śródziemnego, gdy doszło do ataku, lub właśnie wylądował. Możliwe, że nagrano materiał filmowy przedstawiający ruchy konwoju z pomocą humanitarną wzdłuż wybrzeża Gazy na krótko przed tym, jak pojazdy stały się celem systematycznych ataków izraelskich dronów. Nagranie to może posłużyć jako odniesienie do oficjalnego śledztwa Sił Obronnych Izraela i dać dokładniejszy obraz tego, co się naprawdę wydarzyło. Izraelskie śledztwo przeprowadził Yoav Har-Even, były szef izraelskiej państwowej firmy zbrojeniowej Rafael, który kiedyś kierował Dyrekcją Operacyjną Sił Obronnych Izraela. Ojciec Jima Hendersona, Neil, powiedział, że wewnętrzne dochodzenie Izraela „z samej swojej natury nie będzie niezależne” i dodał, że byłoby „całkowicie nie do przyjęcia”, gdyby władze Wielkiej Brytanii zaufały temu procesowi, a także „abdykacją odpowiedzialności, jaką brytyjski rząd ma wobec swoich obywateli”. 

Ratowanie zakładników? 

W wyniku ataków Hamasu na Izrael, które miały miejsce 7 października, zginęło około 1200 osób, a 250 zostało wziętych do niewoli w Strefie Gazy. Premier Izraela Beniamin Netanjahu skupia się na rozwiązaniu militarnym mającym na celu uwolnienie zakładników, pomimo że wiele ich rodzin opowiada się za negocjacjami. Tygodniowy rozejm w listopadzie doprowadził do uwolnienia 104 zakładników w zamian za jeńców palestyńskich. W przeciwieństwie do tego, próby uwolnienia zakładników przez Izrael z użyciem broni do tej pory uwolniły zaledwie siedem osób.  Siły Obronne Izraela zastrzeliły także trzech zakładników machających białymi flagami, a nieliczne udane misje ratunkowe pochłonęły życie setek Palestyńczyków.  Uważa się, że jedynym pozostałym zakładnikiem jest obywatel Wielkiej Brytanii, gdyż niedawno zmarł inny posiadacz paszportu – Nadav Popplewell. Hamas twierdził, że Popplewell został zabity przez izraelski atak lotniczy. Rzecznik IDF kontradmirał Daniel Hagari powiedział, że Popplewell został zabity „w rejonie Khan Junis podczas naszej operacji przeciwko Hamasowi”. Według Amnesty International „wśród pozostałych zakładników znajduje się dziewięć cywilnych kobiet i dwójka bardzo małych dzieci w wieku jednego i czterech lat”.  Ayala Metzger, której teść został wzięty jako zakładnik i zmarł w Gazie w zeszłym miesiącu, powiedział Amnesty: „Nasz obecny rząd wydał zakładników; nie jest zainteresowany ich uwolnieniem, nie podejmuje się żadnych rzeczywistych wysiłków. Najpierw potrzebna jest decyzja o zakończeniu wojny”. 

Rozprzestrzenianie się misji 

Wielka Brytania rozpoczęła loty szpiegowskie bezpośrednio nad Strefą Gazy w grudniu, wcześniej latając jedynie na skraju międzynarodowej przestrzeni powietrznej. Szacuje się, że samoloty nagrały już 1000 godzin nagrań ze strefy działań wojennych, tworząc unikalne archiwum konfliktu, w którym zginęło prawie 40 000 Palestyńczyków. Chociaż rząd Wielkiej Brytanii twierdzi, że loty mają na celu wyłącznie odbijanie zakładników, cała operacja Sił Obronnych Izraela w Strefie Gazy opiera się ostatecznie na tym założeniu. W związku z tym wydaje się prawdopodobne, że dane wywiadowcze z brytyjskich lotów szpiegowskich mogą zostać wykorzystane przez Siły Obronne Izraela do operacji wojskowych w Strefie Gazy. Były poseł Kenny MacAskill zwrócił się w maju do Ministerstwa Obrony z pytaniem, „do jakich władz Izraela przekazano informacje z lotów rozpoznawczych RAF-u nad Gazą…”. Wówczas minister obrony Leo Docherty odpowiedział, że „informacje dotyczące odbijania zakładników przekazywane są władzom Izraela, które mają największe szanse na odnalezienie zakładników”. Nie jest jasne, czy rząd Wielkiej Brytanii nałożył ograniczenia na wykorzystywanie przez Izrael informacji wywiadowczych w ramach operacji wojskowych. Dziennik „New York Times” niedawno ujawnił, że „zespoły zajmujące się gromadzeniem i analizą danych wywiadowczych ze Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii przebywały w Izraelu przez cały czas trwania wojny”. Izraelski urzędnik stwierdził, że „zewnętrzne informacje wywiadowcze” dostarczone przez Wielką Brytanię przyniosły im „wartość dodaną”, twierdząc, że brytyjski zespół nie brał udziału w „planowaniu ani wykonywaniu operacji wojskowych mających na celu uwolnienie zakładników”. 

Szpital Al-Shifa 

Atak Izraela na konwój World Central Kitchen nie był jedyną zbrodnią, do której doszło w Strefie Gazy 1 kwietnia. Tego dnia siły izraelskie wycofały się ze szpitala Al-Shifa, niegdyś największego i najlepiej wyposażonego ośrodka medycznego w Strefie Gazy. Pozostawili po sobie śmierć i zniszczenie: budynki szpitalne zostały zrównane z ziemią, a około 400 Palestyńczyków zostało zabitych. „Okupanci zniszczyli i spalili wszystkie budynki na terenie kompleksu medycznego Al-Shifa” – powiedział Ismail Al-Thawabta, dyrektor generalny biura prasowego rządu Gazy. „Zburzyli dziedzińce, grzebiąc dziesiątki ciał męczenników w gruzach, zamieniając to miejsce w masowy cmentarz. To zbrodnia przeciwko ludzkości”, kontynuował. Później odkryto cztery masowe groby na dziedzińcach Al-Shifa, a rozkładające się ciała wystawały z kopców piasku, które zostały usypane przez buldożery bojowe. Do niektórych z nich wciąż były przymocowane cewniki. Inny brytyjski samolot obserwacyjny przeleciał nad Gazą wcześniej 1 kwietnia, startując o 13:03 i wracając o 19:01 czasu lokalnego. MoD zignorowało wcześniej pytanie, czy jego loty obserwacyjne zebrały dowody na masowe groby w szpitalu Al-Shifa.