Jak niebezpieczna jest wścieklizna?

Wydry również mogą przenosić wściekliznę. Źródło: imageBROKER/picture alliance.

Wścieklizna jest uznawana za jedną z najbardziej niebezpiecznych chorób zakaźnych dla ludzi i zwierząt i należy do tak zwanych chorób odzwierzęcych. Są to choroby, które są przenoszone ze zwierząt na ludzi. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że rocznie na całym świecie dochodzi do około 60 000 zgonów z powodu wścieklizny.

Najwięcej zakażeń u ludzi występuje w krajach rozwijających się, przede wszystkim w Indiach. Tam zakażenie wśród psów wynosi 99%. Oprócz Indii, wścieklizna jest szeroko rozpowszechniona także w afrykańskich krajach, we Wschodniej Europie oraz Turcji. Jednakże w innych krajach również zdarzają się przypadki. W Stanach Zjednoczonych człowiek został ugryziony przez wydrę chorą na wściekliznę - takie przypadki nie są rzadkością. Przede wszystkim wielu miłośników podróży bagatelizuje niebezpieczeństwo zakażenia. Szczepienie może chronić.

Choroba na różnych etapach

Ugryzienie przez zakażone zwierzę może wywołać infekcję. Wystarczy jednak, że ma się kontakt ze śliną zarażonego zwierzęcia, potem przetrze się oczy lub dotyknie ust. Wirus może przeniknąć nawet w małe zadrapania skóry.

Wirus wścieklizny należy do rodziny wirusów Lyssa i jest obecny w ślinie zainfekowanego zwierzęcia. Jeśli człowiek zostanie ugryziony przez takie zwierzę, wirus może dostać się do organizmu i przejść przez rdzeń kręgowy do mózgu.

Pierwszym etapem przebiegu choroby jest faza wstępna (stadium prodromalne). W tym czasie zainfekowany cierpi na nudności, gorączkę i bóle głowy.

Drugą fazę nazywa się fazą pobudzenia (etap pobudzenia), często związaną z tzw. hydrofobią. W tym okresie dotknięty reaguje z dużym pobudzeniem i doznaje drgawek w kontakcie z wodą w każdej postaci. Wystarczy widok lub dźwięk płynącej wody, by wywołać te reakcje. Często objawy są nieprzewidywalne: napady złości, głuchota, krzyki są tylko niektórymi z nich. Wielu pacjentów umiera z wyczerpania lub dusi się już na tym etapie. 

Jeśli chory osiągnie trzecią fazę, staje się apatyczny. Pojawiają się paraliże, które ostatecznie wpływają także na funkcje życiowe

Często bagatelizowane niebezpieczeństwo

Dużo osób bagatelizuje zagrożenie infekcji. Na przykład w Niemczech wścieklizna została już prawie zapomniana. Jednakże obecnie naukowcy ostrzegają przed zagrożeniem ze strony nietoperzy jako nosicieli wirusów oraz przed kontaktem z martwymi lub żywymi zwierzętami. Jak wykazały badania, wścieklizna wśród nietoperzy jest epidemią w całej Europie. Za przenosiciela choroby w szczególności jest uważany nietoperz wampir. 

Według informacji Hamburskiego Instytutu Tropikalnego okres inkubacji może wynosić od 20 do 70 dni. Choroba może pojawić się po czterech dniach, w innych przypadkach zaś dopiero po roku. 

Bezpieczeństwo dzięki szczepieniom

Na wściekliznę nie ma leczenia. Lekarze mogą jedynie łagodzić objawy. Pacjent musi być również umieszczony na oddziale izolacyjnym, ponieważ śliną, moczem, a nawet łzami można się zarazić. 

W przypadku podejrzenia zakażenia wirusem wścieklizny, jedyną szansą jest natychmiastowe podanie szczepionki (postekpozycyjna immunoprofilaktyka). Jeśli zostanie podana szybko w ciągu kilku godzin - może zapobiec wybuchowi choroby. W przeciwnym razie wścieklizna jest śmiertelna.

W przypadku podróży do krajów, w których wirus się rozprzestrzenił, szczepienie powinno być stosowane jako środek zapobiegawczy. Składa się z trzech wstrzyknięć w mięsień ramienia. Szczepienie powinno być odnawiane co dwa do trzech lat.

Choć w większości krajów uprzemysłowionych szansa na zakażenie się wścieklizną jest bardzo mała, mimo to może się to zdarzyć wszędzie. Światowy Dzień Wścieklizny ma na celu edukację ludzi i zmniejszenie liczby zakażeń do minimum.