Przełomowe badania ożywiają nadzieję na szczepionkę przeciwko chorobie Alzheimera

Skan PET wykonany w Centrum Badań i Leczenia Alzheimera w Brigham And Women's Hospital w Bostonie wykazuje oznaki choroby Alzheimera. Zdjęcie: REUTERS/Brian Snyder  

Rozpoczęto lub zakończono badania kliniczne, co najmniej siedmiu różnych szczepionek na chorobę Alzheimera. Mają one na celu pobudzenie układu odpornościowego, aby białka związane z chorobą zostały usunięte z mózgu. Według badaczy, z którymi rozmawiała agencja Reuters, szczepionki powinny potencjalnie zapewnić tańsze leczenie, które będzie łatwiejsze do rozpowszechnienia wśród większej liczby osób. Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków przyznała status przyspieszonej ścieżki dwóm szczepionkom. Przyspieszy to przegląd tych szczepionek. 

Zabijanie komórek mózgowych 

Choroba Alzheimera jest najczęstszą przyczyną demencji. Choroba uszkadza i zabija komórki mózgu, przez co mózg stopniowo się zmniejsza. 95 procent osób dotkniętych chorobą ma ponad 60 lat, a choroba zawsze prowadzi do demencji. Około 60–70 procent osób cierpiących na demencję cierpi na nią w wyniku choroby Alzheimera. Jedna z najważniejszych hipotez dotyczących przyczyny choroby Alzheimera głosi, że następuje akumulacja białka „beta-amyloid” lub białka „tau”. Według Wielkiej Encyklopedii Medycznej zakłóca to „linie zasilające” w mózgu, a komórki, które nie otrzymują wystarczającego odżywienia, ulegają uszkodzeniu i obumierają. 

Złamać kod 

To właśnie te białka próbowały rozbić poprzednie szczepionki, ale badania sprzed 20 lat zostały przerwane, gdy u sześciu procent pacjentów rozwinął się zagrażający życiu stan zapalny w mózgu. Teraz naukowcy uważają, że wiedzą, co poszło nie tak. Firmy farmaceutyczne testują szczepionki, które ich zdaniem pobudzą układ odpornościowy do poszukiwania właściwych białek bez wywoływania niepotrzebnych stanów zapalnych. Szczepionki robią to poprzez wprowadzenie do układu odpornościowego tak zwanych limfocytów B, które inicjują produkcję przeciwciał, w przeciwieństwie do poprzednich prób, które uruchamiały limfocyty T niszczące zakażone komórki. Z drugiej strony nie byli w stanie kontrolować limfocytów T, które w ten sposób stworzyły śmiertelny stan zapalny. 

Badanie fazy drugiej 

Firma Vaxxinity prawdopodobnie najdalej zaszła w badaniach i zakończyła małe badanie fazy drugiej. Oznacza to, że szczepionka jest testowana na większej grupie w celu sprawdzenia efektu i bezpiecznego dawkowania. ,,Wiemy, że jeśli wyeliminujemy pewne złe formy amyloidu, zobaczymy efekt w wynikach klinicznych i jest to niewiarygodne’’. - mówi dyrektor generalna Vaxxinity Mei Mei Hu. Szczepionki są przeznaczone dla osób we wczesnym stadium choroby Alzheimera, aby można było mieć nadzieję, że uda się zatrzymać chorobę, zanim zacznie ona niszczyć mózg. Próby, w których celem była odpowiedź limfocytów B układu odpornościowego, potwierdziły teorię, że szczepionki są najlepszym sposobem na walkę z chorobą Alzheimera.