Trendy przemijają, problemy ekologiczne pozostają: Wpływ fast fashion

Zdjęcie: Chin Leong Teo 

Według Programu Środowiskowego ONZ (UNEP), przemysł ten jest drugim co do wielkości konsumentem wody i odpowiada za około 10% globalnej emisji dwutlenku węgla, czyli więcej niż wszystkie loty międzynarodowe i transport morski razem wzięte. Niestety konsumenci często ignorują kwestie związane z szybko zmieniającą się modą. 

Czym jest „fast fashion”? 

Termin „fast fashion” zyskał popularność w rozmowach na temat mody, zrównoważonego rozwoju i świadomości ekologicznej. Terminu używa się do nazwania „niedrogiej, wysokiej jakości odzieży, która naśladuje najnowsze trendy mody i szybko trafia do sklepów, aby maksymalizować zyski z aktualnych trendów. Ten model „fast fashion” nazywa się tak ze względu na szybkie projektowanie, produkcję, dystrybucję i sprzedaż odzieży. Taki marketing odzieży umożliwia sprzedawcom detalicznym oferowanie szerokiej gamy odzieży w dużych ilościach, dzięki czemu konsumenci mogą uzyskać bardziej modne i różnorodne produkty po niższych cenach. Terminu „fast fashion” użył po raz pierwszy New York Times do opisania misji ZARA polegającej na skróceniu czasu potrzebnego od zaprojektowania odzieży do sprzedaży jej w sklepach do zaledwie 15 dni. Najwięksi gracze na rynku szybkiej mody to ZARA, UNIQLO, Forever 21 i H&M. 

Zdjęcie: earth.org

Mroczna strona „fast fashion” 

Według analizy Business Insider, produkcja odzieży odpowiada za 10% globalnej emisji dwutlenku węgla, co równa się emisji całej Unii Europejskiej. Przemysł ten wyczerpuje źródła wody, zanieczyszcza rzeki i każdego roku wysyła 85% wszystkich wyrobów tekstylnych na wysypiska śmieci. Nawet pranie odzieży uwalnia do oceanu co roku 500 000 ton mikro włókien, co stanowi równowartość 50 miliardów plastikowych butelek. Według raportu Quantis International z 2018 roku, trzy główne źródła globalnego zanieczyszczenia w przemyśle odzieżowym to barwienie i wykańczanie (36%), przygotowanie włókien (28%) oraz produkcja włókien (15%). Raport wskazuje, że produkcja tekstyliów, zwłaszcza poprzez uprawę bawełny, ma największy wpływ na pobór wody słodkiej (woda pobierana z powierzchniowych lub gruntowych źródeł) oraz na jakość ekosystemu. Z kolei etapy barwienia, wykańczania i przygotowania włókien mają największy wpływ na wyczerpywanie zasobów, co wynika z energochłonnych procesów opartych na energii ze źródeł kopalnych. Zgodnie z ramową konwencją Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu oczekuje się, że do 2030 roku emisje z produkcji tekstyliów wzrosną o 60%. „Czas realizacji” to czas potrzebny produktowi na przejście przez łańcuch dostaw, od projektu do zakupu. W 2012 roku ZARA była w stanie zaprojektować, wyprodukować i dostarczyć nową odzież w ciągu dwóch tygodni, Forever 21 w sześć tygodni, a H&M w osiem tygodni. W rezultacie branża modowa generuje dużą ilość odpadów. 

„Fast fashion” i jej wpływ na środowisko 

Woda 

Wpływ szybkiej mody na środowisko obejmuje wyczerpywanie się zasobów nieodnawialnych, emisję gazów cieplarnianych oraz zużycie ogromnych ilości wody i energii. Przemysł modowy jest drugim co do wielkości konsumentem wody na świecie – do wyprodukowania bawełnianego T-shirtu potrzeba około 700 litrów wody, a do wyprodukowania pary dżinsów potrzeba około 2000 litrów wody. Business Insider zwraca również uwagę, że barwienie tekstyliów jest drugim co do wielkości źródłem zanieczyszczenia wody na świecie, ponieważ woda pozostała po procesie barwienia często trafia do rowów, strumieni i rzek. 

Mikroplastiki 

Ponadto, marki wykorzystują włókna syntetyczne, takie jak poliester, nylon i akryl, których rozkład w naturze zajmuje setki lat. W raporcie z 2017 roku opublikowanym przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) oszacowano, że 35% wszystkich mikroplastików (drobnych cząstek plastiku, które nie ulegają biodegradacji) w oceanach pochodzi z prania włókien syntetycznych, takich jak poliester. Według dokumentu „The True Cost” z 2015 roku, na świecie zużywa się około 80 miliardów nowych sztuk odzieży rocznie, co oznacza wzrost o 400% w porównaniu do konsumpcji sprzed 20 lat. Obecnie przeciętny Amerykanin generuje 37 kilogramów odpadów tekstylnych rocznie. Produkcja skór wymaga dużych ilości paszy, ziemi, wody i paliw kopalnych do hodowli zwierząt. Proces garbowania jest jednym z najbardziej toksycznych etapów w całym łańcuchu dostaw mody, ponieważ używa się w nim chemikaliów, takich jak sole mineralne, formaldehyd, pochodne węgla oraz różne oleje i barwniki. Te substancje są niebiodegradowalne i zanieczyszczają źródła wody. 

Energia 

Produkcja włókien z tworzyw sztucznych do wyrobów tekstylnych jest procesem energochłonnym, wymagającym dużych ilości ropy naftowej i uwalniającym lotne cząstki stałe oraz kwasy, takie jak chlorowodór. Dodatkowo proces produkcji bawełny, która jest często stosowana w produktach typu fast fashion, nie jest przyjazny dla środowiska. Pestycydy stosowane w uprawie bawełny zagrażają zdrowiu rolników. Aby walczyć z marnotrawstwem powodowanym przez szybką modę, w odzieży coraz częściej stosuje się zrównoważone materiały, takie jak dziki jedwab, bawełna organiczna, len, konopie i lyocell. 

Społeczne wpływy „fast fashion” 

Fast fashion nie tylko ma ogromny wpływ na środowisko, ale także powoduje problemy społeczne, szczególnie w krajach rozwijających się. Według organizacji non-profit Remake 80% odzież szyją młode kobiety w wieku od 18 do 24 lat. W raporcie Departamentu Pracy Stanów Zjednoczonych z 2018 roku znaleziono dowody na pracę przymusową i pracę dzieci w przemyśle odzieżowym w takich krajach, jak Argentyna, Bangladesz, Brazylia, Chiny, Indie, Indonezja, Filipiny, Turcja i Wietnam. Szybsza produkcja oznacza, że ​​sprzedaż i zyski przewyższają szczęście ludzi. W 2013 roku w Dhace w Bangladeszu zawalił się ośmiopiętrowy budynek fabryczny, w którym mieściło się kilka fabryk odzieży. Zginęło 1134 pracowników, a ponad 2500 zostało rannych. Annie Ladner Linden wskazuje w swoim artykule „An Analysis of the Fast Fashion Industry”, że „przemysł odzieżowy zawsze był przemysłem ubogim w kapitał i pracochłonnym”. W swojej książce No Logo Naomi Klein argumentuje, że kraje rozwijające się są atrakcyjne dla przemysłu odzieżowego ze względu na „tanią siłę roboczą, ogromne ulgi podatkowe oraz luźne przepisy i regulacje”. Według filmu „The True Cost”, jedna na sześć osób pracuje w jakiejś części globalnego przemysłu mody, co czyni ją branżą najbardziej zależną od siły roboczej. Nawet w krajach rozwijających się przestrzeganie przepisów dotyczących ochrony środowiska jest rzadkością. Na przykład Chiny, główny producent odzieży typu fast fashion, znane są z degradacji ziemi oraz zanieczyszczenia powietrza i wody. 

Czy „slow fashion” jest rozwiązaniem? 

„Slow fashion” to popularna odpowiedź na model fast fashion i jej wpływ na środowisko. To argument za spowolnienie nadprodukcji, skomplikowanych łańcuchów dostaw i bezmyślnej konsumpcji. Slow fashion promuje produkcję uwzględniającą ludzi, środowisko i zwierzęta. Według World Resources Institute, firmy powinny projektować, testować i inwestować w modele biznesowe, które ponownie wykorzystują odzież i maksymalizują jej żywotność. Aby walczyć z plagą szybkiej mody, ONZ powołało sojusz na rzecz mody zrównoważonej. Celem jest „powstrzymanie praktyk modowych, które szkodzą środowisku i społecznościom”. Jednym ze sposobów, w jaki konsumenci ograniczają swoje zaangażowanie w szybką modę, są zakupy w sklepach z używaną odzieżą, takich jak ThredUp Inc.i Poshmark z siedzibą w Kalifornii w Stanach Zjednoczonych. Kupujący wysyłają na te strony swoje niechciane ubrania na te strony internetowe, a inni odkupują je za kwotę niższą od oryginalnej. Innym rozwiązaniem jest wypożyczanie ubrań, na przykład w firmach Rent the Runway i Gwynnie Bee w Stanach Zjednoczonych, Girl Meets Dress w Wielkiej Brytanii i Mud Jeans w Holandii, które wypożyczają organiczne dżinsy, które można przechowywać, wymieniać lub zwracać. Inni sprzedawcy detaliczni, tacy jak Adidas, eksperymentują ze spersonalizowanym sprzętem, aby zmniejszyć liczbę zwrotów, poprawić zadowolenie klientów i zredukować zapasy. Ralph Lauren ogłosił, że do 2025 roku będzie korzystać z materiałów pierwotnych w 100% pochodzących ze zrównoważonych źródeł. Rządy muszą wykazywać się większą aktywnością w walce z negatywnymi skutkami fast fashion. Brytyjscy ministrowie odrzucili raport parlamentarzystów na temat skutków fast fashion na środowisko. W zamian prezydent Francji Emmanuel Macron podpisał umowy ze 150 markami, aby uczynić branżę modową bardziej zrównoważoną. Najlepsza rada, jak zmniejszyć wpływ fast fashion na środowisko, pochodzi od Patsy Perry, starszej wykładowczyni marketingu mody na Uniwersytecie w Manchesterze, która mówi: „Mniej zawsze znaczy zawsze więcej”. 

 Jak możesz przyczynić się do stworzenia bardziej zrównoważonej planety? 

🗳Głosuj na działania na rzecz klimatu: Korzystaj ze swoich praw demokratycznych, wspierając kandydatów i politykę, dla których priorytetem jest powstrzymanie zmian klimatycznych i ochrony środowiska. Śledź relacje wyborcze na Earth.Org, aby być na bieżąco. 

👣 Zmniejsz swój ślad węglowy: Podejmuj świadome decyzje, aby zmniejszyć swój ślad węglowy. Wybieraj odnawialne źródła energii, oszczędzaj energię w domu, korzystaj z transportu publicznego i wspólnych przejazdów, oraz korzystaj ze zrównoważonych metod, takich jak recykling i kompostowanie. 

💰Wspieraj organizacje ekologiczne: Współpracuj z organizacjami takimi jak Earth.Org i jego partnerami NGO, które zajmują się edukowaniem społeczeństwa na temat problemów i rozwiązań środowiskowych, wspierają działania na rzecz ochrony przyrody, rozliczają odpowiedzialnych oraz wspierają skuteczne rozwiązania ekologiczne. Twoje wsparcie może wzmocnić ich działania i przyczynić się do pozytywnych zmian. 

🌱Rozwijaj zrównoważone nawyki: Dokonuj zrównoważonych wyborów w codziennym życiu. Ogranicz zużycie jednorazowych tworzyw sztucznych, wybieraj produkty organiczne, preferuj dietę roślinną, ograniczaj spożycie mięsa i wybieraj zrównoważoną modę i transport. Małe zmiany mogą mieć duży wpływ. 

💬Bądź aktywny, angażuj się i edukuj innych: Szerz świadomość na temat kryzysu klimatycznego i znaczenia ochrony środowiska. Dołącz do rozmowy, dziel się informacjami i inspiruj innych do działania. Razem możemy stworzyć globalny ruch w kierunku zrównoważonej przyszłości. 

🪧Wesprzyj działaczy klimatycznych: Okaż swoje wsparcie działaczom na pierwszej linii frontu walki ze zmianami klimatycznymi. Weź udział w pokojowych protestach, wiecach, marszach i kampaniach internetowych, aby podnosić świadomość i żądać zmiany polityki. Wzmacniając ich głosy, pomożesz zbudować silniejszy ruch na rzecz sprawiedliwości klimatycznej i zrównoważonej przyszłości.