W tym roku na całym świecie odkryto setki nieznanych gatunków

W 2023 roku  odkryto setki gatunków –  w tym żabę trzcinowatą, Hyperolius ukaguruensis. Cichy gatunek znaleziony w górach Ukaguru w Tanzanii nie podejmuje on wokalizacji.

Odkrycia archeologiczne pozwoliły badaczom na podjęcie intrygujących kroków w przeszłość i ujawnienie więcej faktów o naszych tajemniczych przodkach i stworzeniach, które wędrowały po ziemi jeszcze przed ludźmi.

Jednocześnie postęp technologiczny umożliwił naukowcom śmiały krok naprzód w sposobie, w jaki rozumiemy ogrom wszechświata i naszą małą kosmiczną okolicę.

Każdy tydzień przynosił nowe cuda i spostrzeżenia wraz z dziesiątkami zdumiewających i inspirujących widoków na kosmos – niegdyś niedostępnymi dla ludzkiego oka.

W tym złotym wieku odkryć naukowych mamy nadzieję, że podobnie jak żywa legenda, Sylvia Earle, nigdy nie bierzemy za pewnik umiejętności rozwiązywania tajemnic i zdobywania nowej wiedzy, abyśmy mogli lepiej zrozumieć, jak chronić ten niezwykły świat.

Dzikie królestwo

Gekon z Australii Zachodniej może wystrzelić breję z ogona. (Źródło: Anders Zimmy/Muzeum Historii Naturalnej)

W 2023 roku na całym świecie odkryto prawie 1000 nowych gatunków, co znacznie powiększyło drzewo życia i pokazało, jak wiele bioróżnorodności czeka jeszcze na odkrycie. 

Naukowcy z Kalifornijskiej Akademii Nauk oraz Muzeum Historii Naturalnej w Londynie odkryli setki stworzeń i roślin, poczynając od dna oceanu i kończąc na odizolowanym szczycie w Angoli.

Większość nowo odkrytych gatunków to owady – w tym metaliczne osy (nazwane na cześć bohaterów Doktora Who), które pomagają wyeliminować szkodniki rolne. Naukowcy odkryli też niezwykłe stworzenia, takie jak rzadki gatunek milczącej żaby czy gekona, który strzela mazią z ogona.

W miarę trwania kryzysu klimatycznego, naukowcy ścigają się, by jak najszybciej zidentyfikować nowe gatunki, próbując chronić je przed wyginięciem.

Powrót do przeszłości

Pojawiającym się trendem naukowym w 2023 roku była biologia zmartwychwstania, czyli próba ożywienia niegdyś wymarłych nici molekularnych i złożonych organizmów.

Dziedzina badań brzmi jak fabuła Parku Jurajskiego, jednak naukowcy wykorzystują ją do podnoszenia świadomości na temat wzrostu liczby niegdyś uśpionych wirusów, gdy kryzys klimatyczny powoduje, że wieczna zmarzlina topnieje po raz pierwszy od wieków. Biologia zmartwychwstania jest również wykorzystywana w poszukiwaniu rozwiązań farmaceutycznych poprzez badanie białek genetycznych naszych starożytnych przodków.

Naukowcy wykorzystali tę technikę do odtworzenia zapachu egipskich balsamów mumifikacyjnych. Zwiedzający mogą poczuć ten powiew przeszłości w duńskim Moesgaard Museum.

Trwają starania mające na celu przywrócenie wymarłych zwierząt, takich jak: dodo, mamut wełnisty czy tygrys tasmański.

Na przekór grawitacji

Rakieta SpaceX Starship wystartuje po raz drugi 18 listopada. (Zdjęcie: Timothy A. Clary/AFP/Getty Images)

Prawda jest dziwniejsza niż fikcja, zwłaszcza gdy przywołamy niektóre niebiańskie chwile z tego roku, mogące rywalizować nawet ze sci‑fi.

Rozpoczął się wyścig na Księżyc pomiędzy wieloma krajami, którego misje robotów zakończyły się sukcesem i awaryjnymi lądowaniami.

Tymczasem statek kosmiczny po raz pierwszy dostarczył próbkę pobraną z asteroidy na Ziemię – skały i pył już teraz zaskakują badaczy.

A najpotężniejsze rakiety, jakie kiedykolwiek zbudowano, wystrzeliły i eksplodowały dwa razy, przypominając po raz kolejny, że droga do lotów kosmicznych jest niezwykle złożona.

Ciekawość

Kiedy konserwatorzy użyli promieni rentgenowskich do zeskanowania jednego z arcydzieł Rembrandta, Nocnej Straży, skany ujawniły tajemnicę, która pozostawała nieznana przez niemal 400 lat. Pod obrazem holenderskich żołnierzy cywilnych ukryta była warstwa wypełniona ołowiem.

Ukończony w 1642 roku masywny obraz został wystawiony w amsterdamskim Kloveniersdoelen, czyli strzelnicy muszkieterów. 

Eksperci uważają, że Rembrandt używał ołowiu, a nie typowej sztywnej warstwy kleju, do ochrony płótna dzieła, które ukazywało jego mistrzostwo w zakresie iluminacji i cieni.

Sekrety oceanu

Wykorzystane w badaniach ośmiornice zebrano z dna morskiego wokół Antarktydy. (Zdjęcie: Nerida Wilson/Uniwersytet Australii Zachodniej)

Naukowcy wykorzystali niezwykłe źródło, aby rozwiązać jedną z tajemnic historii o pokrywie lodowej Antarktydy Zachodniej, która gwałtownie topnieje z powodu globalnego ocieplenia.

Badając DNA ośmiornicy Turqueta, którą można znaleźć na antarktycznym dnie morskim, naukowcy ustalili, że pokrywa lodowa po raz ostatni zawaliła się ponad 100 tysięcy lat temu. Zrozumienie, w jaki sposób pokrywa lodowa zachowywała się na przestrzeni wieków, może zapewnić wgląd w to, jak może wzrosnąć poziom mórz w przyszłości.

„DNA dzisiejszych żywych zwierząt zawiera wszystkie informacje o ich przodkach (w przeszłości), więc jest to pewnego rodzaju kapsuła czasu” – powiedziała dr Sally Lau, stypendystka ds. badań podoktoranckich na Uniwersytecie Jamesa Cooka w Australii.