Najdłuższa bitwa wojny na Ukrainie może wreszcie dobiec końca

Rosja przejęła kontrolę nad Bachmutem, miastem znajdującym się w centrum jednej z najbardziej długotrwałych i brutalnych bitew wojny na Ukrainie. Moskwa ogłasza to wielkim zwycięstwem, które jednak wiąże się ze zdumiewającymi kosztami. A to, co dokładnie oznacza zdobycie miasta dla przyszłego przebiegu konfliktu, jest znacznie mniej jasne.

Bachmut posiada ograniczoną wartość strategiczną, choć trwająca około dziewięciu miesięcy bitwa nabrała politycznego i retorycznego znaczenia dla obu stron. Przyniosła również prawdziwe straty, ponieważ bitwa o kontrolę nad miastem wzajemnie wyczerpała rosyjskie i ukraińskie siły i siłę ognia.

W weekend rosyjskie Ministerstwo Obrony ogłosiło, że Rosja w końcu zajęła Bachmut, a prezydent Rosji Władimir Putin świętował "wyzwolenie" miasta. Obaj przyznali Grupie Wagnera, paramilitarnej grupie powiązanej z coraz bardziej głośnym oligarchą Jewgienijem Prigożynem, rolę w tej operacji.

W międzyczasie ukraińscy wojskowi i urzędnicy obrony podkreślali, że nie wszystko jest stracone, a siły ukraińskie nadal kontrolują część Bachmutu, a walki toczą się na przedmieściach. "Pomimo faktu, że obecnie kontrolujemy niewielką część Bachmutu, waga jego obrony nie traci na znaczeniu", powiedział generał Ołeksandr Syrski, dowódca ukraińskich sił lądowych, zgodnie z postem Telegramu ukraińskiego Sztabu Generalnego, o którym donosi New York Times.

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, który spędził weekend na szczycie G-7 w Hiroszimie w Japonii, wzmacniając poparcie dla Ukrainy, powiedział dziennikarzom, że nie sądzi, aby Rosja zajęła Bachmut, ale powiedział: "Musicie zrozumieć, że nic tam nie ma. Zniszczyli wszystko. Nie ma żadnych budynków".

"Na dzień dzisiejszy Bachmut jest tylko w naszych sercach. W tym miejscu nic nie ma", dodał.

Bachmut to była mordęga i najwyraźniej od tygodni był na skraju upadku. Ale Ukraina nadal się trzymała, nawet gdy niektórzy obserwatorzy kwestionowali, czy ukraińska obrona miasta była warta rosnących strat. Jednak ostatnio Ukraina twierdziła, że odepchnęła Rosję na niektórych obszarach i osiągnęła zyski na północny zachód i południowy zachód od Bachmutu, co może utrudnić Rosji odepchnięcie jej dalej.

Trudno jest dokładnie określić, w jaki sposób linie kontroli załamują się obecnie w mieście. Zarówno Rosja, jak i Ukraina mają motywację do forsowania swojej konkretnej narracji.

Jeśli Rosja w pełni przejmie Bachmut, będzie to jej pierwszy znaczący zysk terytorialny od zeszłego lata. Zimowa kontrofensywa Rosji nie przyniosła znaczących postępów, a Bachmut, lub to, co z niego pozostało, jest ich najważniejszym osiągnięciem w tym roku.

Ukraina oczywiście nie chce stracić żadnego miasta na rzecz rosyjskiej kontroli. Siły ukraińskie podjęły zaciekłą obronę Bachmutu, częściowo jako próbę zmęczenia Moskwy, gdy Ukraina planuje spodziewaną kontrofensywę. Wykorzystano ją również do retorycznego wzmocnienia ukraińskich oddziałów, co stanowi kolejny przykład ich odwagi i nieustępliwości wobec rosyjskiego okrucieństwa.

To, jak ważny jest Bachmut dla całego konfliktu, jest pytaniem, na które odpowiedź prawdopodobnie zostanie udzielona w ciągu najbliższych miesięcy i tygodni. Rosja mogła w końcu przejąć Bachmut, ale podobnie jak w przypadku zdobycia Mariupola, nagrodą Kremla jest zbombardowane miasto. Teraz siły rosyjskie muszą go bronić i utrzymać.

Bachmut i ważne pytania o to, co dalej.

Bitwa o Bachmut, niegdyś miasto liczące około 70 000 mieszkańców, jest najdłuższą w całej wojnie na Ukrainie. Rosja rozpoczęła ofensywę na poważnie w sierpniu i wrześniu ubiegłego roku. Rozegrała się tam brutalna, niemal archaiczna bitwa: wojna okopowa, ciężka artyleria i ataki fal ludzkich.

Stany Zjednoczone oszacowały na początku tego miesiąca, że Rosja poniosła 100 000 ofiar od grudnia, w tym 20 000 zabitych, wielu z nich na polach bitew Bachmutu. Rosja polegała na bojownikach z Grupy Wagnera, w szczególności na skazańcach, którzy zostali zwerbowani, by służyć jako mięso armatnie w tej kampanii. Taktyka ta zintensyfikowała żniwo śmierci dla Rosji, ale także dla Ukrainy. Straty Ukrainy są mniej wyraźne, a nawet jeśli nie są tak głębokie jak rosyjskie, Kijów również poniósł ciężkie straty, a podczas walki spalił sprzęt i artylerię.

Skala masakry jest tym bardziej wstrząsająca, że inwestycje poczynione przez Rosję i Ukrainę w Bachmucie potencjalnie przyćmiewają wartość samego terenu. "Było to niewielkie skrzyżowanie różnych lokalizacji", powiedział Nick Reynolds, pracownik naukowy ds. wojny lądowej w Royal United Services Institute (RUSI). "Ale w rzeczywistości jest to jedno z wielu miast we wschodniej Ukrainie".

Niejasna jest również przyszła rola Wagnera w Bachmucie i poza nim. Prigożyn otwarcie spierał się z rosyjskim wojskiem o jego niepowodzenia na Ukrainie, obwiniając najwyższe dowództwo o brak pełnego wyposażenia i zaopatrzenia żołnierzy w amunicję. Prigożyn jest sojusznikiem Putina i politycznym rozbitkiem, ale to może mieć swoje granice w putinowskiej Rosji. Oficjalne rosyjskie oświadczenia przyznały Wagnerowi zasługi w Bachmucie, ale według New York Timesa paramilitarne oddziały nie otrzymały zbyt wiele czasu antenowego podczas obchodów zwycięstwa w państwowej telewizji.

Prigożin powiedział również, że Wagner wycofa swoje siły z Bachmutu w czwartek, pozwalając im odpocząć i zregenerować siły, podczas gdy siły konwencjonalne będą rotować. Nie jest jasne, czy tak się rzeczywiście stanie, ale ktokolwiek tam jest, rosyjscy żołnierze czy bojownicy Wagnera, będzie teraz musiał utrzymać i wzmocnić miasto.

Może to faktycznie działać na korzyść Ukrainy. Nawet jeśli Ukraina przyznaje, że ma tylko niewielki przyczółek w samym mieście, walki trwają na północnych i południowych przedmieściach.

W ostatnich tygodniach Ukraina poczyniła również postępy na wzgórzach wokół miasta. Może to dać Ukrainie przewagę w utrzymywaniu sił rosyjskich w ryzach i stawia ją w dogodnej pozycji do okrążenia sił rosyjskich w mieście.

Siły rosyjskie są wyczerpane, a jeśli Wagner się wycofa lub Moskwa będzie musiała przerzucić więcej wojsk, może to narazić Rosję na niebezpieczeństwo. "Myślę, że to dobry czas, aby trzymać Rosjan w gotowości, teraz, gdy ogłosili zwycięstwo" - powiedział Simon Schlegel, starszy analityk ds. Ukrainy w International Crisis Group, przemawiając z Kijowa. "Jeśli stracą terytorium wokół Bachmutu w ciągu najbliższych kilku dni, będzie to bardzo kłopotliwe".

Ukraińska kontrofensywa jest przewidywana od tygodni i nie można dokładnie powiedzieć, czy i jak Bachmut wpisze się w plany Kijowa. Ale jeśli Rosja będzie musiała sprowadzić posiłki do Bachmutu, może to stworzyć pewne słabości w innych miejscach wzdłuż silnie ufortyfikowanych rosyjskich linii obronnych, nie jest to zła sytuacja dla Kijowa przed potencjalną ofensywą.

Znaczenie zdobycia, lub prawie zdobycia, Bachmutu wciąż się więc rozwija. Bachmut jest dla Rosji jedną kropką na mapie i nie przybliża Moskwy do jej celów terytorialnych, w tym do przejęcia całego Donbasu.

Kijów przygotowuje się i kładzie podwaliny pod swoją ofensywę, zarówno militarną, jak i polityczną. Ukraina postawiła na to, że zwycięstwo Rosji w Bachmucie będzie kosztowne i potencjalnie niepewne. A to może oznaczać koniec tej ostatniej fazy wojny i początek kolejnej.