Académie Vitti: Paryska szkoła artystyczna dla kobiet

Ze wsi do stolicy

Académie Vitti znajdująca się przy 49 Boulevard du Montparnasse w Paryżu była prywatną szkołą artystyczną założoną przez rodzinę Włochów z regionu Valle di Comino na południe od Rzymu. W 1889 roku Cesare Vitti, który pochodził z miejscowości Casalvieri, razem ze swoją żoną Marią Caira i jej siostrami Anną i Jacintą Caira, z pobliskiej miejscowości Gallinaro, wyjechali do Paryża by pracować jako modele dla artystów, co było częstym zwyczajem w tych czasach. W trudnych czasach pod względem gospodarki i polityki oraz szalejących epidemii cholery i tyfusu, tysiące ludzi musiało wyemigrować z Włoch. W taki sposób rodzina Vitti-Caira wyruszyła pieszo do Francji, by szukać nowych możliwości.

Montparnasse

Dzielnica Montparnasse w Paryżu była intelektualną kolebką sztuki i bohemii. Przed końcem 80. lat XIX wieku artyści z całego świata zamieszkiwali w kawalerkach i mieszkaniach w Paryżu.

Académie Vitti, ok. 1889-1914, Montparnasse, Paryż.

“W ostatnich dekadach XIX wieku, powstawały prywatne warsztaty i szkoły artystyczne w stylu atelier w okolicach Montparnasse w ramach protestu przeciwko oficjalnym stylom akademickim preferowanym przez tradycyjne instytucje. W nowych szkołach nie było żadnych doktryn i wyświechtanych formułek. Liczyło się tylko inspirowanie każdego studenta do osiągania wielkich rzeczy.” – Susan Butlin (The Practice of Her Profession: Florence Carlyle, Canadian Painter in the Age of Impressionism)

Na szczęście dla sióstr Caira, ulubionym tematem wielu artystów były włoskie kobiety. Marché aux modèles (targ modeli i modelek) był charakterystycznym wydarzeniem co poniedziałek, na którym grupy włoskich mężczyzn, kobiet i dzieci pokazywały się w nadziei na to, że zostaną wybrani przez artystów.

Maria Caira, ok. 1889-1914, Montparnasse, Paryż.

Jednak Cesare, Maria i jej siostry nie spoczęli na karierze modeli – postanowili otworzyć własną prywatną szkołę.

„Gdy potrzebowałam modela, wszystko co musiałam zrobić to usiąść przy oknie i wypatrywać tych co tłumnie przychodzili. Większość z nich to byli Włosi…” – Janet Scudder (Modeling My Life)

Akademia sztuk pięknych dla kobiet

W tamtych czasach kobiety było wykluczone z oficjalnych kursów sztuki, pozostawiając im do wyboru niewiele opcji oprócz prywatnych nauczycieli czy pracowni. Kobiety nie mogły zapisać się na zajęcia w Académie des Beaux Arts do 1896 roku. Maria Caira, znana również jako Madame Vitti, uznała to za niesprawiedliwe i postanowiła wziąć sprawy w swoje ręce. Zebrała wystarczająco pieniędzy, żeby wynająć pustą szopę na dorożkę i przemieniła ją w szkołę dla kobiet. Académie Vitti była z jedną z niewielu instytucji, która nie tylko przyjmowała kobiety, ale także pozwalała im rysować nagie męski postaci z natury. Studenci sztuki w krótkim czasie zaczęli się zjeżdżać z całego świata.

Akt wykonany węglem. Académie Vitti, ok. 1889-1914, Montparnasse, Paryż.

“Ożywione poczuciem wspólnego doświadczenia, przyjaźnią i rywalizacją z innymi studentkami, widziały one w tym środek do osiągnięcia własnej praktyki artystycznej na równi z ich męskimi kolegami” – Susan Butlin (The Practice of Her Profession: Florence Carlyle, Canadian Painter in the Age of Impressionism)

Académie Vitti szybko stała się jedną z najbardziej renomowanych szkół artystycznych w Paryżu, przyciągając takie nazwiska jak Paul Gaugin czy Frederick William MacMonnies. Wśród innych nauczycieli znaleźli się: Jacques-Émile Blanche (1861-1942), Hermenegildo Anglada Camarasa (1871-1959) i Kees van Dongen (1877-1968).

Académie Vitti, ok. 1889-1914, Montparnasse, Paryż.

Jako prawdziwa międzynarodowa instytucja, Académie Vitti przyjmowała studentki z Europy, Ameryki Łacińskiej i Ameryki Północnej. Wśród nich znalazły się Louise Eleanor Zaring (1872-1970), María Blanchard (1881-1932) i Janet Scudder (1973-1940). W 1912 roku Picasso wysłał kilka swoich uczennic by uczyły się na akademii. Académie Vitti funkcjonowała przez prawie 25 lat do momentu początku I wojny światowej w 1914 roku, gdy rodzina Vitti wróciła do Włoch, osiedlając się w małej miejscowości Atina.

Muzeum Académie Vitti

W 2013 roku Cesare Erario, potomek rodziny, znalazł kolekcję na strychu domu, który odziedziczył – ten sam dom, który zamieszkiwała rodzina Vitti, gdy powróciła do Włoch. Obecnie dom w Atinie funkcjonuje jako muzeum, w którym oprócz wspaniałych dzieł sztuki można zobaczyć wiele pamiątek. Na wystawie jest ponad 90 aktów wykonanych ołówkiem, węglem i kredą oraz wiele obrazów i rysunków Jacinty Caira. Pocztówki i zdjęcia modeli uchwycone przez najwspanialszych fotografów, takich jak Nadar czy Naudet, są równie ciekawe.

Muzeum Académie Vitti, akty wykonane węglem. Atina, Włochy. 

Spełnione marzenie

Cesare Vitti, Maria Caira i jej siostry dokonały tego co sobie wyznaczyli – a nawet więcej. Wrócili do Włoch jako bogacze i właściciele słynnej szkoły, która mimo zamknięcia była ich osiągnięciem. Ich historia to opowieść o wytrwałości i determinacji w trudnych czasach. Piękny splot emigracji i sztuki, Académie Vitti to mało znany skrawek historii, który do dziś zaskakuje i zachwyca.