Oto dlaczego Nagroda Akademii Filmowej nazywana jest „Oscarem”

Zdjęcie: ChatGPT

Poznaj możliwe źródła kultowego przydomka złotej statuetki – według eksperta od Oscarów.

Jeśli wierzyć ekspertom i bukmacherom z Las Vegas, podczas największej
hollywoodzkiej nocy 2 marca usłyszymy takie nazwiska jak Adrien Brody,
Demi Moore, Kieran Culkin czy Zoe Saldaña. Jednak jedno imię pojawi się
częściej niż jakiekolwiek inne. Nie chodzi o agenta, specjalistę od PR ani siłę
wyższą – mowa o niemal 100-letnim Oscarze. Pojawia się więc pytanie:

Dlaczego Nagrody Akademii nazywane są Oscarami?
To historia, która sama zasługuje na nagrodzony film. Albo przynajmniej
nominowany krótkometrażowy dokument. Bruce Davis, dyrektor wykonawczy
Akademii w latach 1989–2011, zbadał krążące plotki i odkrył wiele
ciekawostek do swojej książki z 2022 roku The Academy and the Award, ale
nawet jemu nie udało się w 100% ustalić pochodzenia tej nazwy.
„Powód, dla którego nie wiemy, skąd wzięła się ta nazwa, jest prosty – główne
teorie, które są powtarzane od lat, po prostu nie mają sensu” – tłumaczy
Michael Schulman, ekspert od Oscarów i autor książki Oscar Wars: A History
of Hollywood in Gold, Sweat, and Tears (2023) w rozmowie z Reader’s
Digest. „Ludzie po prostu wybrali najlepszą wersję i ją powielali”.

Jak długo istnieje statuetka Nagrody Akademii?
Złota statuetka towarzyszy filmowcom od dawna – dokładnie od 16 maja 1929
roku. Tego dnia członkowie nowo utworzonej Akademii Sztuki i Wiedzy
Filmowej (AMPAS) zorganizowali prywatną kolację w hotelu Hollywood
Roosevelt w Los Angeles, podczas której wręczono pierwsze oficjalne
wyróżnienia pod nazwą Academy Award of Merit.

Inauguracyjna ceremonia
Pierwszą ceremonię rozdania nagród Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej
poprowadził Douglas Fairbanks. Wydarzenie zupełnie nie przypominało
dzisiejszego widowiska: zwycięzcy zostali ogłoszeni przed uroczystością,
wręczono tylko 15 statuetek, a całość trwała zaledwie 15 minut – daleko od
dzisiejszego, trzygodzinnego show.

Kto zdobył pierwsze nagrody?
Nagrodę za najlepszy film otrzymał „Wings”, klasyk kina niemego – jedyny
taki film, który zdobył tę statuetkę (choć „Artysta” z 2012 roku również był
niemal niemy, zawierał jednak efekty dźwiękowe i krótkie dialogi).
Emil Jannings zdobył Oscara za najlepszą rolę męską (za „The Last
Command” i „The Way of All Flesh”), a Janet Gaynor za najlepszą rolę
kobiecą – za trzy różne filmy. Charlie Chaplin otrzymał specjalną, honorową
nagrodę.

Pierwsze statuetki
Dyrektor artystyczny MGM, Cedric Gibbons, zaprojektował figurę rycerza
trzymającego miecz i stojącego przed taśmą filmową. Rzeźbiarz z Los
Angeles, George Stanley, przekształcił szkic w trójwymiarową rzeźbę.
Pięć szprych rolki filmowej symbolizowało pięć pierwotnych gałęzi Akademii:
aktorów, reżyserów, producentów, techników i scenarzystów. Miecz miał
symbolizować ochronę dobra przemysłu filmowego.
Dziś statuetki są odlewane z brązu i pokrywane 24-karatowym złotem. W
czasie II wojny światowej, z powodu braków metali, Oscary przez trzy lata
wykonywano z malowanego gipsu – Akademia później zaprosiła laureatów, by
wymienili je na złote wersje.
Projekt statuetki prawie się nie zmienił – poza rozmiarem podstawy. Ma 34 cm
wysokości, waży 3,85 kg. Dla porównania: Grammy i Emmy ważą ok. 2,7 kg,
a Tony – mniej niż 1 kg.

Kiedy pojawiła się nazwa „Oscar”?
Według Akademii, przydomek „Oscar” nie został oficjalnie przyjęty aż do 1939
roku, choć już w 1934 roku był na tyle powszechny, że felietonista Sidney
Skolsky użył go, opisując pierwszą wygraną Katharine Hepburn za film
„Morning Glory”.
Akademia zastrzegła nazwę „Oscar” (oraz „Academy Awards”) jako znak
towarowy dopiero w 1979 roku.
Dlaczego Nagrody Akademii nazywane są Oscarami?
Niestety, wszyscy, którzy mogliby potwierdzić oficjalną historię powstania tej
nazwy, dawno już nie żyją. Oto trzy główne teorie wyjaśniające, skąd wzięła
się nazwa Oscar:

Bibliotekarka i jej „wujek”
Według popularnej legendy, Margaret Herrick, bibliotekarka Akademii i
późniejsza jej dyrektor wykonawcza, miała publicznie stwierdzić, że łysa
figurka przypomina jej „drogiego wujka Oscara”. Od tego momentu
pracownicy Akademii zaczęli używać tej nazwy.
Problem? Taki wujek nigdy nie istniał. Bruce Davis w swojej książce pisze, że
„pani Herrick nigdy nie potrafiła wskazać wujka o tym imieniu”.
Michael Schulman zauważa, że Herrick miała kuzyna od strony matki –
Oscara Pierce’a, farmera z Teksasu, którego poznała dopiero w latach 40., na
pogrzebie krewnego. „Myślę, że ta teoria się przyjęła, ponieważ Margaret
Herrick była tak cenioną postacią w Akademii” – mówi Schulman. – „Dlatego
idea, że to ona nadała nazwę, jest bardzo pociągająca.”

Legendarna aktorka i jej mąż
Bette Davis napisała w swojej autobiografii The Lonely Life (1962), że
odbierając Oscara za film „Dangerous” w 1936 roku, spojrzała na tył statuetki i
uznała, że przypomina jej ówczesnego męża, Harmona Oscara Nelsona Jr.
Cytat: „Wpatrywałam się w małego, pozłacanego człowieka w swojej dłoni. W
jakimś szaleństwie jego tyłek wyglądał dokładnie jak u mojego męża… Od
tamtej pory to Oscar.”
Jednak określenie „Oscar” pojawiło się w prasie na kilka lat przed jej
zwycięstwem, więc aktorka ostatecznie musiała wycofać swoje twierdzenie.
W biografii Mother Goddam (1974) powiedziała: „Nie było głupszej

kontrowersji. Nie uważam, że moja sława i fortuna pochodzą z nazwania
Oscara ‘Oscarem’. Ostatecznie zrzekam się wszelkich roszczeń.”

Felietonista i presja czasu
W swoich wspomnieniach Don’t Get Me Wrong—I Love Hollywood (1975),
dziennikarz Sidney Skolsky twierdził, że to on wymyślił nazwę „Oscar”,
ponieważ... nie był pewien, jak się pisze słowo statuette, a miał krótki termin
oddania tekstu.
Pochodzący z Nowego Jorku Skolsky twierdził, że zainspirowały go stare
skecze z vaudeville’u, w których komik pytał dyrygenta orkiestry: „Will you
have a cigar, Oscar?”
Jednak historycy mają z tym problem – słowo „Oscar” pojawiło się w kolumnie
rozrywkowej Los Angeles Post-Record już 5 grudnia 1933 roku, czyli sześć
tygodni przed rzekomym momentem „olśnienia” Skolsky’ego.
Co więcej, w jego felietonie z 1934 roku można przeczytać: „W branży
statuetki nazywa się Oscarami.” Schulman podsumowuje: „Skolsky odnosi się
do nazwy, która już była w użyciu.”

Która teoria jest prawdziwa?
Odpowiedź może brzmieć: żadna z powyższych. Bruce Davis w swojej
książce przedstawia czwartą teorię – mniej znaną, ale najlepiej
udokumentowaną.
Według niej, w latach 30. sekretarka Akademii i asystentka biura, Eleanore
Lilleberg, dorastała w chicagowskiej dzielnicy, gdzie mieszkał Norweg o
imieniu Oscar, były żołnierz znany z doskonałej postawy i sztywnej sylwetki.
To ona miała jako pierwsza żartobliwie nazwać figurkę jego imieniem, co
szybko podchwycili inni pracownicy biura. Davis opiera swoją teorię m.in. na
nieopublikowanym rękopisie jej brata, Einara.
Choć brzmi to dość nieprawdopodobnie, Schulman mówi: „W przeciwieństwie
do innych teorii, ta nie ma żadnych dowodów przeciwko niej!”