Dolina Muminków, czyli żyła złota dla zagubionych dusz

Grafika z https://szwecjoblog.blogspot.com/

Pozory mylą   

Oprócz książki pojawił się również serial animowany oparty na losach Muminków z książek i komiksów Tove Jansson. Bajka ta powstała w koprodukcji fińsko-japońsko-francusko-holenderskiej w 1990 roku. Na pierwszy rzut oka bohaterowie serii książek wymyślonej przez Tove Jansson nie wyróżniają się niczym szczególnym. Są po prostu sympatyczni i żyją swoim nietuzinkowym życiem. Chociaż zagłębiając się, w każdej z postaci można odnaleźć kawałek samego siebie. Muminki i ich przyjaciele, tak jak my mają wady i zalety. 

Główny bohater, który jest nazywany przez najbliższych Muminkiem, charakteryzuje się niezwykłą odwagą, uwielbia przygody i ma optymistyczne podejście do życia. Wyróżnia się niezwykłą empatią i lojalnością wobec rodziny oraz przyjaciół. Kolejna istotna postać w bajce o Muminkach, przedstawia się jako Mała Mi. Mówią o niej, że jest wredna i złośliwa, ale raczej wynika to z jej bezpośredniości w zachowaniu oraz szczerości. Przy tym niezwykle inteligentna i przenikliwa i bardzo sprytna. Pomimo tego wszystkiego ma dobre serce. Następna ważna postać w Dolinie Muminków to Panna Migotka. Mieszka wraz ze swoim bratem naukowcem Migotkiem. Migotka to romantyczka, bardzo uprzejma i urocza. Zakochana w Muminku. Lubi przygody, ale i biżuterię oraz swoją blond grzywkę. Ryjek jest dobrym przyjacielem, ale jest bardzo materialistyczny. Szuka okazji, aby móc się wzbogacić. Przy tym tchórzliwy. Włóczykij –  najlepszy przyjaciel Muminka. Niesamowita postać, niezwykle interesująca, pomimo swojej prostoty w sposobie życia. Podróżując po świecie, nabrał mądrości. Swoimi przemyśleniami oraz doświadczeniami z podróży dzieli się z Muminkami. Jest samotnikiem, indywidualistą, introwertykiem. Tatuś Muminka to postać lubiąca bujać w obłokach, swój czas przeznacza na pisanie swoich pamiętników. Jest trochę nierozważny, ale nadrabia to kreatywnością i opanowaniem w kryzysowych sytuacjach. Ostatnia z najważniejszych postaci serii o Muminkach to Mamusia Muminka. Wydaje się, że jest zawsze na uboczu. Praktycznie się nie odzywa, ale to ona odznacza się największą mądrością wśród mieszkańców Doliny Muminków. Swoim ciepłem, cierpliwością, otwartością i wyrozumiałością dla najbliższych stwarza dobrą atmosferę dla domowników. Zawsze dba o to, aby jej dzieci czuły się dobrze i bezpiecznie w domu oraz dzięki swojej mądrości, nieraz potrafiła wyciągnąć innych z opresji. 

Muminki i ich przyjaciele potrafią się śmiać, złościć, smucić, okazywać słabości i lęki. Swoim poczuciem humoru i błyskotliwością umysłu rozbawią każdego. Przykładem może być chociaż to, że w odcinku zatytułowanym Ostatni smok na świecie, Muminek w wielkiej kałuży wyrzeźbionej przez ulewę, która nawiedziła Dolinę Muminków, znalazł malutkiego smoka. Gdy jego rodzina i przyjaciele dowiadują się o znalezisku Muminka, zastanawiają się nad dalszym losem małego smoka. Mała Mi widząc, jak smok ogrzewa kawę Włóczykijowi, wpada na pomysł, aby smoka umieścić w piwnicy, a następnie zimą mógłby robić za centralne ogrzewanie.

Dolina Muminków jako ośrodek terapeutyczny

Trzeba pamiętać, ze sympatyczne Muminki przypominające hipopotamy były tworzone na przełomie lat 30. i 40. XX wieku. Były to czasy, gdy na świecie trwała wojna wywołana przez nazistów. Legendy mówiła, że Tove Jansson przelewała swoje traumy oraz lęki o niepewną przyszłość pogrążonej w wojnie Europy właśnie na postać Muminków. W serii animowanej stworzonej na podstawie powieści Jansson, Dolina Muminków jest właśnie czymś takim jak oazą, dla niektórych bohaterów powieści m.in. dla Topika czy Topci, niewidzialnej dziewczynki z traumatyczną przeszłością o imieniu Nini, a nawet Buka: ogromna filetowa postać, potwor płci żeńskiej, wywołuje wokół siebie spustoszenie, zieje chłodem i jest bardzo samotna. Buka wzbudza strach wśród mieszkańców Doliny. Gdzie się pojawi, to stwarza spustoszenie, zmienia temperaturę powietrza na chłodniejszą, zamraża wokół siebie ziemie, niszcząc wszystko, co wokół niej żyje. Zagłębiając się w wykreowaną przez Tove potwora, można odczuć, że Buka jest odwzorowaniem generałów, przywódców, którzy wykreowali m.in. idee polityczne takie jak: nazizm, socjalizm lub faszyzm. 

Trzeba pamiętać, że Finlandia została zaatakowana przez ZSRR 28 listopada 1939. W ten sposób na ziemiach zamieszkiwanych pierwotnie przez wikingów zaczęła się wojna zimowa trwająca 105 dni. Buka poszukując swojego jedynego skarbu, jaki miała, ponieważ dzięki temu czuła się ważniejsza, podążała za Topikiem i Topcią, którzy ukryli się wraz ze skarbem. Należącym wcześniej do wyżej wymienionego potwora w Dolinie Muminków. Mamusia Muminka domyślała się, co tak naprawdę potrzebuje Buka. Dlatego, gdy ponownie ich nawiedziła, to pokazała jej swoją torebkę z biżuterią. Natomiast wielka, fioletowa postać wybrała skromną muszelkę w kształcie serca i zostawiła Topika i Topcię oraz mieszkańców malowniczej doliny w spokoju. Jak wcześniej zostało przedstawione, Muminki są bardzo otwarte i gościnne dla nieznajomych przybyszów. Wezmą pod swój dach, a nawet będą bronić swoich tajemniczych gości. 

Topik i topcia wśród nowych przyjaciół czuli się bardzo dobrze i bezpiecznie. Dzięki temu pokonali swoje lęki i mieli siłę, aby stawić czoło Czarnoksiężnikowi, który chciał im odebrać ich jedyną, cenną rzecz, którą posiadali. Postawa rodziny Muminków i ich przyjaciół trochę przypomina inne rodziny, które podczas II wojny światowej, pomagały innym osobą w ucieczce lub daniu schronienia przed wrogiem, narażając siebie na niebezpieczeństwo, a nawet utratę życia. Przykładem może być tutaj rodzina Ulmów Józefa i Wiktora Ulmowie podczas nazistowskiej okupacji byli mieszkańcami wsi Markowa, kiedyś województwo lwowskie, dziś podkarpackie. Dali schronienie ośmiorgu Żydom. Niestety ich losy nie potoczyły się tak dobrze, jak w przypadku bohaterów wymyślonych przez Tove Jansson. Rodzina mieszkająca we wsi Markowa, za udzielenie pomocy Żydom, została rozstrzelana. 

Odrodzenie mocy

Kolejny przykład, że Dolina Muminków jest miejscem dla uzdrowienia zagubionych dusz jest Nini. Dziewczynka w wyniku złego traktowania i dokuczania przez jej wychowankę stała się niewidzialna. Jest bardzo nieśmiała i wszystkiego się boi. To Tiki przyprowadziła ją do Muminków, aby zaopiekowały się nią i pomogły wrócić do normalności. Dzięki dobrym cechom Muminków dziewczynka z dnia na dzień staje się coraz bardziej pewna siebie oraz widzialna. Przestaje przejmować się tym, co mówią o niej inni, ponieważ poznaje swoją wartość. Momentem przełomowym jest, jakoby się dla niej wydawało moment dramatyczny. Dziewczynka podczas zabawy w chowanego z Muminkiem i jego przyjaciółmi zostaje podstępnie zbawiona do kryjówki, którą polecił jej Bobek. 

Bobek jest postacią niezbyt lubianą ze względu na swój zły charakter. W Dolinie Muminków jest znany jako kryminalista i złodziej. Bobek zauważając potencjał w tym, że dziewczynka jest niewidzialna i mógłby wykorzystać ją do swoich nikczemnych celów m.in. w napaści na bank, wrzucił ją do głębokiego rowu, który przykrył kamieniami. Wystraszona dziewczynka, znajdując się kolejny raz w traumatycznej sytuacji, znalazła w niej swoją siłę, którą zawsze posiadała. Gdy wołała o pomoc, nigdy nie sądziła, że potrafi tak mocno wydobyć z siebie głos. Muminek i przyjaciele, słysząc jej wołanie o pomoc, natychmiast jej udzielili, uwalniając Ninę, jak się później okazało przełomowego dla niej doświadczenia. Nina stała się już widzialna – tylko twarz wciąż nie była widoczna. Aby odzyskać pełnię siebie, los sprawił, aby tak się stało. Gdy na plaży cała rodzina Muminków oddała się zbieraniem muszelek, Nina siedziała na klifie i wpatrywała się w morze. Mamusia Muminka widząc cierpienie dziewczynki, ponieważ ta nie odzyskała jeszcze twarzy, poszła w dal i również patrzyła w morze bez nadziei, że dziewczynka odzyska całą siebie. Tatuś Muminka chcąc rozweselić Mamusie i przypomnieć jej ich młodzieńcze lata chciał zrzucić Mamusię do morza. Nina, widząc, jak Tatuś skrada się, aby wystraszyć Mamusię, wstała i ugryzła w ogon Tatusia Muminka, krzycząc, że Mamusi Muminka ruszać nie można. W ten sposób Nina odzyskała całą siebie i była już cała widoczna. Te wszystkie wydarzenia pokazały jej, że wcale nie jest kruchą i nic niewart istotą. Wręcz przeciwnie – ma wielką moc i jest w stanie pokonać wszelkie trudności, które podsyła jej życie, po to, aby mogła wzrosnąć. Stała się pewna siebie, radosna oraz przestała przejmować się co inni mówią na jej temat. Ten odcinek Muminków może w pewien symboliczny sposób  pokazać jak traumy oraz traktowanie nas przez bliskie nam osoby  w dzieciństwie może wpłynąć na zatracenie prawdziwego swojego ja. Dlatego trafiając na odpowiednie osoby oraz traktując swoje nieprzyjemne doświadczenia życiowe jako możliwości do wzrostu, człowiek jest w stanie otrzepać się z każdej niedogodności życiowej. Taki jest morał tej bajki.