Benjamin Zephaniah, brytyjski poeta i działacz, umiera w wieku 65 lat

Zdjęcie: Benjamin Zephaniah w 2004 r. Fot. Eamonn McCabe

Benjamin Zephaniah, brytyjski poeta, którego twórczość często odnosiła się do niesprawiedliwości politycznej, zmarł w wieku 65 lat. Umarł we wczesnych godzinach porannych w czwartek po tym, jak osiem tygodni temu zdiagnozowano u niego guza mózgu.

"Żona Benjamina była u jego boku przez cały czas i była przy nim, gdy odszedł" - czytamy w poście. "Podzieliliśmy się nim ze światem i wiemy, że wielu będzie zszokowanych i zasmuconych tą wiadomością. Benjamin był prawdziwym pionierem i innowatorem, dał światu tak wiele. Dzięki niesamowitej karierze, w tym ogromnej ilości wierszy, literatury, muzyki, telewizji i radia, Benjamin pozostawia nam radosną i fantastyczną spuściznę".

Pisarze, poeci, muzycy i politycy złożyli hołd Zephaniahowi w mediach społecznościowych po otrzymaniu wiadomości. Autorka Bernardine Evaristo napisała, że był "pionierskim poetą" i "siłą natury" w poście na X. Jeremy Corbyn, były lider Partii Pracy, powiedział, że był "oddanym przyjacielem zmarginalizowanych i wywłaszczonych", "latarnią nadziei" i "inspiracją".

"Straciliśmy prawdziwego człowieka. Legendę Brumu", powiedział autor Kehinde Andrews. "Powstań w mocy Benjamina Zephaniaha". Komik Frankie Boyle dodał, że "świat stracił silnego człowieka".

Zephaniah grał również rolę Jeremiaha "Jimmy'ego" Jesusa w Peaky Blinders, pojawiając się w 14 odcinkach. Po usłyszeniu wiadomości o jego śmierci, współgwiazdor Cillian Murphy powiedział, że jest "bardzo zasmucony" wiadomością, dodając: "Benjamin był naprawdę utalentowanym i pięknym człowiekiem - pokoleniowym poetą, pisarzem, muzykiem i aktywistą. Dumny Brummie i Peaky Blinder".

Zephaniah urodził się w kwietniu 1958 roku w Handsworth w Birmingham, które uważał za "zimne przedmieście Kingston na Jamajce". Zaczął występować z poezją lokalnie we wczesnych latach nastoletnich. Miał dysleksję i opuścił szkołę w wieku 14 lat.

W 1979 roku przeprowadził się do Londynu, gdzie ukazał się jego pierwszy zbiór Pen Rhythm. Zaczął występować na demonstracjach, spotkaniach młodzieży i przed posterunkami policji. "Byłem wielkim protestującym, nie tylko przeciwko rasizmowi, ale także apartheidowi. Jesteśmy społeczeństwem wielokulturowym, ale instytucje muszą za nami nadążyć" - powiedział w 2019 roku.

Jego poezja często bezpośrednio reagowała na wydarzenia historyczne i bieżące. Jego druga kolekcja poezji, The Dread Affair, została opublikowana w 1985 roku i zawierała szereg wierszy atakujących brytyjski system prawny. W 1990 roku opublikował Rasta Time in Palestine, zawierający poezję i dziennik podróży oparty na wizycie na palestyńskich terytoriach okupowanych. W 1999 roku napisał What Stephen Lawrence Has Taught Us w ramach kampanii mającej na celu znalezienie morderców 18-letniego mieszkańca południowo-wschodniego Londynu.

Jego twórczość, która pojawiła się w krajowym programie nauczania, była pod silnym wpływem jamajskiej muzyki i poezji, a on sam był często klasyfikowany jako poeta dubowy. Wydał także kilka albumów i był pierwszą osobą, która nagrała z Wailersami po śmierci Boba Marleya w hołdzie dla Nelsona Mandeli. Mandela usłyszał hołd podczas pobytu w więzieniu, a później poprosił o spotkanie z Zephaniah. Kiedy w 1996 roku w Royal Albert Hall odbył się koncert na cześć Mandeli, Mandela poprosił Zephaniaha o poprowadzenie go.

W latach 90. jego publikacje stały się częstsze; wydał kilka zbiorów, w tym Talking Turkeys, Inna Liverpool i School's Out: Poems Not for School. Skoncentrował się również na występach poza Europą.

W 2003 roku Zephaniah odrzucił swoje OBE. "Ja? Pomyślałem, OBE dla mnie? W górę, pomyślałem", napisał w Guardianie. "Wściekam się, gdy słyszę słowo 'imperium'; przypomina mi o niewolnictwie, przypomina o tysiącach lat brutalności, przypomina mi o tym, jak moje przodkinie były gwałcone, a moi przodkowie brutalnie traktowani".

Zephaniah był także działaczem na rzecz praw zwierząt i ambasadorem Vegan Society. Kiedy miał dziewięć lat, postanowił przestać jeść zwierzęta. "Doświadczałem rasizmu w klasie i poza nią, więc na placu zabaw często siedziałem w kącie i rozmawiałem z miejscowymi kotami" - napisał w zeszłym roku w Guardianie. "Kiedy kotów nie było, rozmawiałem z ptakami i pszczołami. O dziwo, nigdy nie spotkałem rasistowskiego zwierzęcia". Weganizm pojawił się również jako temat w jego poezji: Talking Turkeys, z jego pierwszej książki z poezją dla dzieci, ma początkowy wers "Bądź miły dla swoich indyków w te Święta Bożego Narodzenia", a w 2001 roku opublikował The Little Book of Vegan Poems.

Napisał kilka powieści, w tym Refugee Boy, o azylu politycznym i Face, o chłopcu, który doznał obrażeń twarzy po wypadku. Jego autobiografia, The Life and Rhymes of Benjamin Zephaniah, została opublikowana z okazji jego 60. urodzin.