Chiński Nowy Rok

Zdjęcie: Calvin Teo/ wikimedia. cc SA 3.0

Księżycowy Nowy Rok, często nazywany Świętem Wiosny lub Chińskim Nowym Rokiem, jest najważniejszym świętem w Chinach i wśród chińskich społeczności na całym świecie. Nie jest jednak świętowany jedynie w Chinach. Wietnam, Korea, Malezja i Singapur również praktykują Księżycowy Nowy Rok. W skład dwu-tygodniowych obchodów wchodzi świętowanie z rodziną i przyjaciółmi, ucztowanie i puszczanie fajerwerków, a także imprezy i parady.

Przez ponad 3000 lat Księżycowy Nowy Rok był tylko tym, czym zdaje się być z nazwy – początkiem nowego roku w chińskim kalendarzu. Historyczny kalendarz chiński jest kalendarzem księżycowo-słonecznym, co oznacza, że daty są określane zarówno przez księżyc (lunar) jak i słońce (solar). Miesiące zaczynają się wraz z nowiem Księżyca, kiedy nie jest on widoczny na nocnym niebie. Nowy rok rozpoczyna się podczas nowiu Księżyca, który jest najbliższy środkowemu punktowi między przesileniem zimowym a wiosenną równonocą, wypada to zwykle gdzieś pomiędzy 21 stycznia a 20 lutym.

Chiny oficjalnie przejęły kalendarz gregoriański, używany przez Zachód, w 1912. Jednak pod koniec XX wieku, dawne celebracje zostały przywrócone jako “Święto Wiosny.” 

Pomimo że rzadko ustawiony jest konkretny plan na obchody Księżycowego Nowego Roku, są dni, które powiązane są ze specyficznymi rytuałami czy uroczystościami. Przeczytaj o kilku z nich poniżej. 

Przed Nowym Rokiem

Przed oficjalnym rozpoczęciem się świąt, chińskie domostwa są dokładnie sprzątane. Sprzątanie symbolizuje oczyszczanie mieszkania z zeszłorocznego nieszczęścia i czyni dom otwartym na szczęście mające nadejść wraz z nowym rokiem. (Tradycja utrzymuje, że przez pierwsze kilka dni festiwalu miotły powinny być schowane, aby nowo nadchodzące szczęście nie zostało zmiecione.)

W dni lub tygodnie poprzedzające Księżycowy Nowy Rok mieszkańcy zaczynają dekorować wszystko na czerwono: malują drzwi przedsiębiorstw i domów świeżą czerwoną farbą, używają dekoracji wyciętych z czerwonego papieru, i czerwonych lampionów. Czerwony jest w chińskiej kulturze kolorem radości i pomyślności, jest również szczególnie powiązany z celebracją nowego roku.

Jedną z tradycyjnych form rozpoczęcia świętowania Chińskiego Nowego Roku jest kolacja w stylu rodzinnego zjazdu, kiedy rodziny wspólnie gromadzą się, aby celebrować nadzieje na nadchodzący nowy rok.

Podczas noworocznych obchodów

W jaki sposób życzysz komuś “szczęśliwego Nowego Roku” po chińsku? To zależy, od tego z kim rozmawiasz. W Chinach oficjalnym językiem jest mandaryński. Gong xi fa cai to sposób, w jaki osoby mówiące po mandaryńsku złożą Ci noworoczne życzenia – dosłownie oznacza to“ życzę Ci, abyś był zamożny w nadchodzącym roku.” Wiele Chińczyków mieszkających za granicą mówi po kantońsku. Gung hay fat choy to sposób, w jaki oni składają noworoczne życzenia – co w dosłownym tłumaczeniu brzmi “życzę Ci ogromu szczęścia i pomyślności.”

Niektórymi z najpopularniejszych sposobów na świętowanie festiwalu Księżycowego są przyjęcia, puszczanie petardy i słynny taniec lwów z pewnością znany zachodniej publiczności. Podczas pierwszych dni celebracji młodsi członkowie rodzin dostają jasnoczerwone koperty pełne pieniędzy. Są one znane jako hong bao (mandaryński) lub lai see (kantoński) i według tradycji wręczane są dorosłym, nie będącym w związku małżeńskim, a także dzieciom.

Trzeci dzień świętowania jest często spokojniejszy i bardziej ponury. Uważanym jest za nieszczęście odwiedzać wtedy przyjaciół, czy rodzinę, lub samemu spraszać gości. Ten dzień zwykle zarezerwowany jest na oddanie hołdu zmarłym przodkom poprzez odwiedzanie grobów lub zapalanie kadzideł czy papierowych ofiar w pamięci o ukochanych.

Siódmy dzień znany jest jako renri, dzień stworzenia człowieka. Czci się wtedy związek ludzi ze wszystkimi istotami żywymi.

Dziewiąty dzień Księżycowego Nowego Roku uznawany jest za urodziny Jadeitowego Cesarza, rządcy niebios w wierzeniach taoistycznych. 

Piękny festiwal lampionów sygnalizuje zbliżające się obchody Chińskiego Nowego Roku. Papierowe latarnie wyznaczają drogę tańcom lwów i całodniowym paradom oraz uroczystościom. Jasne światła Święta Świateł pojawiają się przy pierwszej pełni po Chińskim Nowym Roku. Kolorowe lampiony wywieszone na zewnątrz, ale i wewnątrz świątyń powiązane są z prowadzeniem zagubionych dusz do domów i zostały pierwotnie stworzone przez mnichów ku czci Buddy.