Christopher Nolan zdradził, że postać Jokera, którą w „Mrocznym Rycerzu” zagrał Heath Ledger, była inspirowana obrazem Francisa Bacona

Zdjęcie: Warner Bros./Allstar

Christopher Nolan ujawnił, że kreacja Jokera w wykonaniu Heatha Ledgera była inspirowana jednym z tryptyków Francisa Bacona. Reżyser, laureat Oscara, podzielił się tą informacją w związku z nową wystawą dzieł Bacona w National Portrait Gallery. Nolan jest jednym z wielu czołowych twórców, którzy opowiedzieli o wpływie Bacona na ich życie i twórczość, aby uczcić otwarcie wystawy Francis Bacon: Human Presence, która rozpoczyna się w czwartek. „Kiedy byłem nastolatkiem, podczas wycieczki do Tate Britain zauważyłem plakat retrospektywy Bacona, na którym znajdowała się twarz z jednego z jego tryptyków” – wspomina Nolan.

„Blade, smagane rysy przykuły moją uwagę i nigdy mnie nie puściły, zdobiąc różne ściany w kolejnych mieszkaniach, aż stały się postrzępionym wspomnieniem. Lata później pokazałem to zdjęcie Heathowi Ledgerowi, gdy przygotowywał się do roli Jokera w Mrocznym Rycerzu. Od razu podchwycił jego naznaczoną cierpieniem i pełną tortur ludzkość. Obraz ten wpłynął na charakteryzację postaci w sposób najbardziej namacalny”. Nolan, znany z hollywoodzkich hitów o złożonej fabule, takich jak Memento, Interstellar, Tenet i trylogia Mroczny Rycerz, dodał, że oglądanie dzieł Bacona „na żywo” pozwala w pełni zrozumieć, jak medium wpływa na przekaz.

„Być może dlatego postrzegam Bacona jako twórcę bliskiego kinu – zniekształcenia materii i czasu wyłaniają się bezpośrednio z farby olejnej i płótna” – powiedział Christopher Nolan. „Znany z niechęci do szkiców i ilustracji, Bacon zdawał się pragnąć, aby samo malarstwo miało produktywną niejasność szkicu, omijając dosłowność i łącząc nas z emocjonalnymi możliwościami tkwiącymi w farbie.

„Jego twórczość inspiruje mnie na wiele sposobów, przede wszystkim przypominając, że samo ilustrowanie narracji pomija siłę, jaką mogą osiągnąć nieświadome gesty i intuicyjne tworzenie obrazu”. Wystawa Francis Bacon: Human Presence przedstawia ponad 50 lat kariery artysty, badając jego zaangażowanie w portretowanie od końca lat 40. Oprócz autoportretów Bacona, prezentuje portrety osób takich jak Lucian Freud, Isabel Rawsthorne oraz jego kochanków Petera Lacy’ego i George’a Dyera.

Portrety te będą wyeksponowane obok rzadko pokazywanych zdjęć i portretów Bacona z kolekcji National Portrait Gallery. Wykonane przez takich fotografów jak Cecil Beaton, Arnold Newman i Bill Brandt, prace te stanowią unikalne uzupełnienie malarstwa artysty. Inni twórcy, którzy oddali hołd Baconowi i jego dziełom, to projektantka Bella Freud, malarz Nathaniel Mary Quinn oraz John Maybury, reżyser biograficznego filmu o Baconie Love is the Devil.

Freud, córka malarza Luciana Freuda – jednego z najbliższych przyjaciół Bacona – wspomina, że po raz pierwszy zobaczyła prace Bacona w wieku 11 lat podczas wizyty w Tate ze swoim ojczymem. „Nagle zakrył mi oczy dłonią i powiedział: ‘Nie możesz tego widzieć, to niemoralne’. Staliśmy przed tryptykiem Three Studies for Figures at the Base of a Crucifixion… Od tamtej pory uwielbiam jego twórczość”.nFreud opowiada, że kilka razy spotkała Bacona w towarzystwie swojego ojca i zapamiętała „jego genialnie bezczelne rozmowy, szokujące i cudownie zabawne.

„Miałam 14 lat i byłam zbyt nieśmiała, by wypowiedzieć choć jedno słowo, chłonęłam wszystko w milczeniu. Zawsze spoglądam na jego prace, aby poczuć dreszczyk emocji. Kiedyś zabierałam jeden z jego katalogów do lokalnego sklepu z farbami, by dobrano mi odpowiednie odcienie pomarańczy i fioletu, gdy szukałam kolorów do projektów wnętrz”. Nathaniel Mary Quinn, znany z kolażowych portretów o zdeformowanych twarzach, powiedział, że podczas oglądania wystawy obrazów Bacona w 2022 roku nie mógł powstrzymać łez.

Quinn dodał: „Zagadki, które trapiły moje prace w pracowni, nagle ustąpiły miejsca rozwiązaniom z niezwykłą klarownością. Od tamtej pory trwa we mnie trwałość tego transcendentalnego doświadczenia, jakby Francis Bacon i ja byliśmy w jakiś sposób spokrewnieni”. John Maybury wspominał, jak jako student sztuki w późnych latach 70., „mieszkał w squacie” w South Kensington i widywał Bacona „przemykającego gdzieś lub wychodzącego z Dino’s diner”.

„Był częścią mojego ‘panteonu gejowskich wzorców’, obok Andy’ego Warhola i Williama Burroughsa. Było tak niewielu modeli do naśladowania” – powiedział Maybury. „Bacon żył pełnią życia – odważny jak mosiądz, z makijażem i butami barwionymi farbą. Dla mnie był ucieleśnieniem pełnego leksykonu wyklętej queerowej siły wyrażonej w malarstwie … Nie zdając sobie z tego sprawy, był niesamowitym nauczycielem, którego wpływ rezonuje do dziś”.