Czy „dziewczyna” Vermeera naprawdę miała perłę?

Coś jest nie tak z ikoniczną Dziewczyną z perłą Jana Vermeera. Nie chodzi o błędne przypisanie autora ani sfałszowanie obrazu. Według holenderskiego historyka sztuki Pietera Roelofs, kolczyk był tylko szklaną imitacją prawdziwej perły.

Inni również poruszyli wcześniej ten temat, który znów powraca, dzięki największej i najpopularniejszej wystawie dzieł Vermeera w Rijksmuseum w Amsterdamie. 

Współkurator wystawy Roelofs pisze w katalogu wystawy, że perła takich rozmiarów musiałaby być „astronomicznie droga”, stanowczo wykraczając poza budżet holenderskiego malarza, według artykułu Martina Bailey dla Art Newspaper.

Pisze, że: „W obrazie Vermeera patrzymy na szklaną imitację perły, które były sprzedawane w jego czasach przez weneckich dmuchaczy szkła”.

Kolczyki i naszyjniki z pereł były ostatnim krzykiem mody w drugiej połowie XVII wieku w Europie, ale zdecydowanie należały do luksusów. Vermeer żył w Holandii, a według Taylora Michaela, takie perły musiałyby być transportowane z południowej Azji. Przy rozmiarze jaki przedstawia obraz, byłaby niezwykle cenna – pisze Roelofs.

Dziewczyna z perłą jest prawdopodobnie najbardziej znanym dziełem Vermeera. Z pewnością porwała wyobraźnię ludzi i jest często wspominana w pop kulturze. Dzieło zainspirowało popularną powieść historyczną z 1995 roku, zekranizowaną w 2003 roku z udziałem Scarlett Johansson i Colina Firtha.

Obraz nie zawsze był zatytułowany Dziewczyna z perłą. Według Art Newspaper, kurator w muzeum Mauritshuis w Hadze zdecydował się na tę nazwę w połowie lat 90. Wcześniej obraz znany był jako Dziewczyna w turbanie.

Obecna dyrektorka Mauritshuis, Marine Gosselink, ma filozoficzny punkt widzenia na temat kolczyka: „Nie jest ani perłą, ani szkłem – tylko farbą.”

Dziewczyna z perłą namalowana około 1665 roku jest tak zwanym tronie, obrazem, który nie jest portretem konkretnej osoby, a który jest raczej skupiony na mimice twarzy. Według Encyclopedia Britannica, „Możliwe, że jakaś młoda kobieta pozowała Vermeerowi, ale obraz nie przedstawia ani jej ani żadnej innej konkretnej osoby.”

Nowa wystawa w Rijksmuseum zatytułowana „Vermeer”, gromadzi odległe dzieła słynnego holenderskiego artysty, wypożyczone z muzeów na całym świecie, w tym Mauritshuis, Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku i National Gallery of Art w Waszyngtonie. Vermeer stworzył za życia zaledwie około 35 dzieł, a na wystawie zgromadzono 28 z nich.