Diuna Część Druga to wnikliwe spojrzenie na najbardziej przewrotne idee książki

Reporter zajmujący się filmami, telewizją i popkulturą. Przed The Verge przez prawie pięć lat pisał na temat m.in komiksów w io9 i Gizmodo.


Zakończenie pierwszego filmu o Diunie Denisa Villenueve’a sprawiło że wiele osób mogło odczytać dzieło książkowe Herberta jako ponurą, ale opróccz tego jako optymistyczną narrację o młodym człowieku, który mierzy się ze swoim przeznaczeniem, by zostać wyzwolicielem. Film przedstawia inteligencje Paula Atrydy jako jego najbardziej użyteczną umiejętność, a jego kompas moralny zawsze ustawia go odpowiedniej ścieżce. Podobnie jak w książce, Paul miał być postrzegany jako skomplikowana, ale sympatyczna postać na samym początku swojej długiej podróży. Ale Diuna: Część Druga pokazuje, czego potrzeba, aby człowiek stał się mityczną postacią i mesjaszem, oraz rzuca wyzwanie widzowi, żeby sam zdecydował czy Paul po swojej przemianie nadal postępuję właściwie.

Akcja rozpoczyna się zasadniczo tam, gdzie kończy się pierwsza Diuna, Część Druga zagłębia się w dalsze losy Atrydów i opowiada o walce Paula Atrydy (w tej roli Timothee Chalamet) i jego matki Lady Jessiki (Rebecca Ferguson) o przetrwanie na pustynnej planecie Arrakis. Nawet mając do dyspozycji potężne techniki umysłu Bene Gesserit jakimi dysponuje Jessika, pozostanie na pustynnej Arrakis na dłuższą metę jest równoznaczne ze śmiercią, pośród zagrożeń takimi jak ekstremalne burze piaskowe czy tytaniczne Czerwie pustyni. Po tym, jak przyjaciele i rodzina Paula zostali wymordowani przez wrogi ród Harkonnenów, ma on wszelkie powody, by czuć niewyobrażalną rozpacz i rządze zemsty. 

Ale po tym, jak w wizjach ujrzał przebłyski Chani (Zendaya) w swoich coraz bardziej proroczych snach, gdy w końcu się z nią spotyka, Paul czuję do niej przytłaczający podziw - zarówno dla jej indywidualnej siły, jak i tego jak utożsamia niezłomność Fremenów, jedynych ludzi, którzy wiedzą, jak przetrwać na pustynnych terenach Arrakis. Choć Diuna: Część druga kontynuuję wątek tejemnicy z pierwszego filmu o tym, jak Paul staje się wybrańcem przeznaczonym do poprowadzenia ludu Fremenów do raju, nowy film wykorzystuje postać Chani i jej towarzyszy z północy, takich jak Shishakli (Souheila Yacoub), aby pokazać dążenia Fremenów do terraformacji pustyni i stworzenia dla siebie lepszego świata. 

Villeneuve i autor zdjęć Greig Fraser po raz kolejny przedstawiają Arrakis jako zapierające dech w piersiach, opustoszałe miejsce pełne piękna jak i niebezpieczeństw. Ale Diuna: Część druga wykorzystuje czas jaki spędzamy na planecie, aby wnikliwie spojrzeć, w jaki sposób Fremeni postrzegają pustynie i jak na niej funkcjonują. Pokazane jest to na przykładzie napiętych starć między żołnierzami barona Vladimira Harkonnena (Stellan Skarsgard), tempo i choreografia walk pokazuje jak doświadczeni z pustynią są Fremeni i jakimi są zabójczymi wojownikami.

Fremeni, tacy jak Chani i Shishakli, postrzegają walkę ze swoimi wrogami jako bitwę, która musza wygrać dla siebie by stać się lepsze, uważają za absurdalne, jak wiele wiary plemie południowych Fremenów, takich jak Stilgar (Javier Bardem), pokładają w starożytnych mitach o mesjaszu. W Pauliu, Stilgar widzi odpowiedź na wszystkie modlitwy swojego ludu o wybawienie. A kiedy młody książe upiera się, że chce służyć Fremenom, a nie kontrolować ich w sposób, w jaki jego rodzina kiedyś kontrolowała planetę, nawet Chani jest zmuszona zastanowić się, czy może faktycznie w Paulu nie ma czegoś wyjątkowego.

Szczególnie dzięki przedstawieniu kobiet najbliższych Paulowi, Diuna: Część druga odwierciedla bardziej szczegółowy obraz tego, jak nawarstwione sa systemy władzy tego wszechświata, i to nie tylko przez wspólną zależność od przyprawy „Melanż” z Arrakis. Pomimo subtelnego zaprezentowania, można dostrzec wątki religijne łączące Fremenó z zakonem Bene Gesserit w interesujący sposób. Podczas gdy członkowie matriarchackiego bractwa Bene Gesserit chcą śmierci Paula, inni jak córka imperatora Shaddama IV (Christopher Walken), księżniczka Irulana (Florence Pugh), są zafascynowani jego wzrostem popularności i oddania w szeregach Fremenów.

Dodatkowo by jeszcze bardziej zniuansować historię, w Diunie: Części drugiej, zostaje rozwinięty wątek Bene Gesserit dzięki Irulanie i innych członkiń zakonu, takich jak Lady Margot Fenring (Lea Seydoux), postacie zapewniają jeszcze lepszy wgląd w historię bractwa i ich wieloletnie machinacje. W ten sam sposób, w jaki film podkreśla, jak Fremeni opanowali sztukę władania pustynią, pokazuję również, że Bene Gesserit są prawie zawsze kilka króków do przodu, dzięki swoimi starannie zaplanowanym planom politycznym.

Tak jest w przypadku Irulany, gdy potajemnie prowadzi kronikę wydarzeń historycznych u boku swojego ojca, oraz Margot, gdy wielebna matka Gaius Helen Mohiam (Charlotte Rampling) wysyła ją na ważną misję do stolicy planety Harkonnenów, Geidi Prime. Ale zdolności dyplomatyczne Bene Gesserit do manipulacji i intryg są najbardziej błyskotliwie ukazanę w postaci Lady Jessiki, która, podobnie jak jej syn, zostaje szybko zaakceptowana przez Fremenów, którzy postrzegają jej zdolność jako kolejny znak boskości Paula.

Poprzez wyraźne wyeksponowanie Chani i Jessiki w Diunie: Części drugiej i wykorzystaniu ich wątków, dostajemy więcej kontekstu do przemiany Paula w mesjasza Muad’Diba, Villeneuve i jego współscenarzysta Jon Spaihts sprawiają, że prawie niemożliwe jest płytkie i błędne zinterpretowanie filmu jako prostej narracji o białym zbawicielu. Herbert napisał pierwszą część Diuny jako wyraźną krytykę tego motywu, a Paul służył jako pokaz reprezentacji zdolności neoimperialistycznych do łączenia, ale także niszczenia całych cywilizacji pod pretekstem obietnic postępu społecznego i gospodarczego. Czasami trudniej było dostrzec te motywy w pierwszej części filmowej Diuny ze względu na to, jak widz był pochłonięty tajemnicą i z obcowaniem z życiem Paula na Arrakis. Ale część druga jest o wiele bardziej wyraźna w artykułowaniu tego, jak niebezpieczna jest sama idea Kwisatz Haderach, a film dba o to, aby podkreślić, jak wielu graczy chce wykorzystać samą tę koncepcję jako broń.

Zarówno intencji Herberta, jak i Villeneuve»a nie można lekceważyć, myśląc o Diunie: Części drugiej, jako historii o białym księciu który staje się mesjaszem dla kolektywu, którzy są celowo pokazani jako muzułmanie w niemal każdym aspekcie ich fikcyjnej kultury. To powiedziawszy, film nadal jest w dużej mierzę rozrywkowy, a muzułmańscy aktorzy są w dużej mierze zdegradowani do tła lub wrzuceni na peryferie bitew na dużą skale, w których niezliczona liczba Fremenów traci życie.

Te bitwy i ich wykonanie są istotną częścią tego, co sprawia, że Diuna: Część druga jest tak skutecznym widowiskiem, wizualną ucztą i pokazem zdolności Villeneuve’a do tworzenia światów, które są tak piękne, jak i przerażające. Przy całej swojej podniosłej powadze, film potrafi zapierać dech w piersiach i jest zdominowany przez świetne występy aktorskie, którę wybrzmiewają jeszcze dosadniej dzięki ścieżce dźwiękowej Hansa Zimmera. Ale najbardziej imponujące w Diunie: Części drugiej jest sposób, w jaki udaje mu się spleść wszystkie wątki w jeden spójny i fascynujący gobelin - taki, którego historia może stać się jeszcze bardziej monumentalna i złowieszcza, jeśli Villeneuve dostanie zielone światło na jej dalsze rozwijanie.

W Diunie: Części drugiej występują również Josh Brolin, Austin Butler, Dave Bautista i Anya Taylor-Joy. Film jest już dostępny w kinach.