Edgar Degas i jego najpiękniejsze baletnice

1. Lekcja tańca

Edgar Degas, Lekcjatańca, ok. 1870 r., The Metropolitan Museum of Art, New York, NY, USA.

To pierwsza scena Degasa przedstawiająca baletnice. Tancerka w centrum to JoséphineGaujelin, która została później aktorką w Gymnase, teatrze znanym z komedii i popularnych przedstawień. Gaujelin pozowała w stroju do tańca dla wielu rysunków, gdy Degas pracował nad pierwszymi obrazami baletowymi. Dlaczego balet? Pośród wielu innych powodów, były łatwiejsze do sprzedania, a Degas potrzebował pieniędzy.

2. Muzycy w orkiestrze

Edgar Degas, Muzycy w orkiestrze, 1872 r., Städel Museum, Frankfurt, Niemcy.

Degas namalował Muzyków w orkiestrze w 1872 roku i wrócił do niego po kilku latach, powiększając go i zmieniając poziomowy format w pionowy. Zamalował również kilka części początkowej kompozycji.

3. Foyeroperyna Rue Le Peletier

Edgar Degas, The Foyer of the Opera at Rue Le Peletier, 1872 r., Musée d’Orsay, Paryż, Francja.

Foyer opery na Rue Le Peletierprzedstawia egzamin 10 baletnic w wielkiej sali. Ubrany na biało Louis François Mérante, nauczyciel w operze wydaje polecenia, które baletnice muszą wykonać. Opera na Rue Le Peletier to stara opera, która spłonęła w 1873 roku. Degas nigdy nie lubił zastępczego budynku Charlesa Garniera, który otworzył w 1875 roku. Do tej pory jest to największa opera na świecie, mieszcząca 7000 pracowników i zespół 200 tancerzy i tancerek.

4. Próba na scenie

Edgar Degas, Próba na scenie, 1874 r., Muséed’Orsay, Paryż, Francja.

Styl tego obrazu przypomina pracę en grisaille. Co ciekawe, pozbawiony kolorów światłocień to aluzja do nowych technik fotografii. Degas zdecydował się na punkt widzenia z góry na jedną stronę, skupiający się na scenę otoczoną światłami. Obraz był od razu doceniony na pierwszej impresjonistycznej wystawie w 1874 roku. Na przykład, malarz Giuseppe De Nittis napisał do przyjaciela: „Pamiętam rysunek próby tańca […] i mogę ci powiedzieć, że był niesamowicie piękny: muślinowe kostiumy były takie mgliste, a ruchy tak prawdziwe, że musiałbyś to zobaczyć, żeby uwierzyć; to niemożliwe do opisania.”

5. Gwiazda (Tancerka na scenie)

Edgar Degas, Gwiazda (Tancerka na scenie), 1878 r., Muséed’Orsay, Paryż, Francja.

Ten obraz przedstawia gwiazdę wieczoru, tańczącą solo na pustej scenie. Po lewej widzimy cień, kryjący się za kurtyną. To patron młodej tancerki. Wejście za kulisy nie było proste. Był to przywilej opłacany przez bogatych darczyńców, którzy często filtrowali z tancerkami i oblegali ich przebieralnie. W 1883 roku, Degas napisał list do przyjaciela: „Mój drogi Hecht, czy jesteś w stanie przekonać operę, by dała mi przepustkę na dzień egzaminu tanecznego, który, jak mi powiedziano, ma się odbyć w czwartek? Tak wiele razy malowałem egzaminy taneczne, nie widząc żadnego z nich, że trochę się tego wstydzę.”

6. Różowe tancerki

Edgar Degas, Różowe tancerki, 1884 r.,Ny Carlsberg Glyptotek, Kopenhaga, Dania.

Około 1880 roku, Degas zmienił swoją paletę kolorów z szarości na wspaniałe kolory od czerwieni do rudobrunatnych. Co więcej, wiązało się to ze zmianą stylu i techniki, w której pastele stały się jego głównym medium. Dodatkowo rozszerzył możliwości pasteli, łącząc je z gwaszem, akwarelą, olejami swobodnie mieszanymi z terpentyną, a nawet monotypiami.

7. Błękitne tancerki

Edgar Degas, Błękitne tancerki, 1899 r., Muzeum Sztuk Pięknych im. Puszkina w Moskwie. Detal.

Liczba rysunków baletnic Degasa, które stworzył za kulisami była niewielka w porównaniu do tych, które stworzył w swojej pracowni, gdzie płacił baletnicom za pozowanie. Ciekawostka: policyjna jednostka ds. moralności odwiedziła kiedyś pracownię Degasa, chcąc dowiedzieć się, dlaczego tak wiele małych dziewczynek przychodzi i wychodzi. Jednak fakt, że baletnice często były prostytutkami, to zupełnie inna historia.

8. Mała czternastoletnia tancerka

Edgar Degas, Mała czternastoletnia tancerka, ok. 1880 r., The Metropolitan Museum of Art, New York, NY, USA.

W połowie lat 40-tych Degas, który zawsze cierpiał na słaby wzrok i ostatecznie oślepł, zaczął tworzyć figury woskowe, częściowo dla własnej przyjemności, a częściowo po to, by mieć coś, co mógłby uformować i poczuć, a nie tylko wizualizować. W rezultacie, na szóstej Wystawie Impresjonistów wiosną 1881 roku, zaprezentował jedyną rzeźbę, którą kiedykolwiek wystawił publicznie.

Mała czternastoletnia tancerka nie została tak ciepło przyjęta, gdy pojawiła się po raz pierwszy. Jako niemal naturalnej wielkości figura woskowa z prawdziwymi włosami i ubrana w materiałowe tutu, wywołała silną reakcję krytyków, którzy uznali tancerkę za brzydką. Marie van Goethem, modelka, była córką belgijskiego krawca i praczki. Tancerze ci byli znani jako petitsrats de l'opéra, dosłownie "szczury operowe", prawdopodobnie ze względu na ich sposób biegania po scenie operowej. Obraźliwe skojarzenie tej nazwy z brudem i biedą było jednak zamierzone. Młode, ładne i biedne uczennice baletu były również potencjalnym celem męskich "strażników".