Iran używa dronów i aplikacji do egzekwowania kodeksu ubioru dla kobiet

Zdjęcie: EPA Images

Śledczy twierdzą, że irańscy funkcjonariusze bezpieczeństwa stosują strategię „sponsorowanego przez państwo samosądu”, zachęcając obywateli do korzystania z wyspecjalizowanych aplikacji na telefon, które umożliwiają zgłaszanie kobiet za domniemane naruszenie kodeksu ubioru w prywatnych pojazdach, takich jak taksówki i karetki pogotowia.

Ich nowy raport zwraca również uwagę na rosnące wykorzystywanie dronów i kamer bezpieczeństwa do monitorowania czy zasady noszenia hijabu w Teheranie oraz w południowym Iranie są przestrzegane.

Dla kobiet, które łamią prawo lub protestują przeciwko niemu, konsekwencje są poważne – aresztowanie, bicie, a nawet gwałty w areszcie.

Wyniki Międzynarodowej Misji Dochodzeniowej na temat Islamskiej Republiki Iranu pojawiają się po tym, jak rok temu stwierdzono, że teokracja tego kraju ponosi odpowiedzialność za „przemoc fizyczną”, która doprowadziła do śmierci Mahsy Amini w 2022 roku.

Świadkowie powiedzieli, że 22-letnia Kurdyjka została brutalnie pobita przez policję moralności podczas jej aresztowania, jednak władze zaprzeczyły, że była źle traktowana, a za jej śmierć obwiniono „nagłą niewydolność serca”. Jej zabójstwo wywołało ogromną falę protestów, które trwają do dziś, mimo gróźb brutalnego aresztowania i więzienia.

„Dwa i pół roku po rozpoczęciu protestów we wrześniu 2022 roku kobiety i dziewczęta w Iranie nadal napotykają systemową dyskryminację, zarówno w prawie, jak i w praktyce, która przenika wszystkie aspekty ich życia, szczególnie w zakresie egzekwowania noszenia obowiązkowego hijabu,” mówi raport.

„Państwo coraz bardziej polega na sponsorowanym przez siebie samosądzie, próbując zaangażować przedsiębiorstwa i prywatnych obywateli, by zastosować się do obowiązkowego noszenia hijabu, przedstawiając to jako odpowiedzialność obywatelską.”

Na Uniwersytecie Amirkabir w Teheranie władze zainstalowały oprogramowanie rozpoznawania twarzy przy wejściu na uczelnię, aby również tam znajdować kobiety, które nie noszą hijabu, jak podaje raport.

Kamery monitorujące na głównych drogach Iranu są także wykorzystywane do poszukiwania kobiet bez zakrytych włosów.

Śledczy poinformowali także, że zdobyli aplikację mobilną „Nazer”, oferowaną przez irańską policję, która pozwala „zweryfikowanym” członkom społeczeństwa i policji zgłaszać kobiety nieprzestrzegające zasad hijabu w pojazdach, w tym karetkach pogotowia, autobusach, wagonach metra i taksówkach.

„Użytkownicy mogą dodać lokalizację, datę, godzinę oraz numer rejestracyjny pojazdu, w którym miało miejsce domniemane naruszenie obowiązkowego hijabu, co następnie ‚oznacza’  ten pojazd online, informując policję,” mówi raport.

Zgodnie z raportem, wysyłana jest wiadomość tekstowa do zarejestrowanego właściciela pojazdu, ostrzegając go, że pojazd został uznany za naruszający przepisy dotyczące obowiązkowego hijabu. Pojazdy mogą zostać skonfiskowane za ignorowanie ostrzeżeń.

Śledczy Narodów Zjednoczonych przeprowadzili wywiady z prawie 300 ofiarami i świadkami – dokładnie zbadali również irański system sądowniczy, który, jak twierdzą, nie ma żadnej rzeczywistej niezależności. Ofiary tortur i innych naruszeń były też prześladowane, a ich rodziny były „systematycznie zastraszane”, według raportu.

Znaleziono także dowody na pozasądowe egzekucje trójki dzieci i trzech  protestujących dorosłych, później uznanych przez państwo za samobójstwa.

Raport wykazał także dodatkowe przypadki przemocy seksualnej w areszcie, cytując przypadek jednej aresztowanej kobiety, która została brutalnie pobita, poddana torturom (dwóm egzekucjom „na niby”), zgwałcona, a następnie zgwałcona zbiorowo.

Raport zostanie przedstawiony Radzie Praw Człowieka 18 marca bieżącego roku.