Lempicka pokazuje życie mało znanej queerowej artystki

Amber Iman i Eden Espinosa w musicalu Lempicka. Zdjęcie: npr

„Znalazłam ten album o sztuce i pomyślałam, że to nie jest sztuka - powiedziała Kreitzer - słowa nie są wystarczające. Jest w tym wzniosłość, wyrazistość, jakość większa niż życie. Wiedziałam, że to powinien być musical”.

Kiedy więc spotkała kompozytora Matta Goulda, wręczyła mu album. „Zazwyczaj mówię, że to okropny pomysł na musical - wspomina kompozytor - ale spojrzałem na te obrazy i pomyślałem: ‘To niesamowite. Kim jest facet, który je namalował?’ A ona na to: ‘Nazywa się Tamara Łempicka’”.

To było 14 lat temu. Pomiędzy czytaniami i produkcjami w teatrach regionalnych - nie wspominając o pandemii - minęło trochę czasu, zanim Lempicka pojawiła się na Broadwayu. „Niedawno przypomniał mi się cytat Tamary Łempickiej - powiedziała Kreitzer - ’Nie ma cudów. Jest tylko to, co tworzymy.’ A jeśli zajmie to 14 lat, to zajmie to 14 lat”.

Koleżanka reżyserki Rachel Chavkin, zdobywczyni nagrody Tony za reżyserię Hadestown, przedstawiła jej musical około 10 lat temu i była oczarowana. „Była w nim historia” - wspomina. „Byli w nim bolszewicy. Była miłość i ta niezwykła partytura. I zakochałam się w nim!”. Wyreżyserowała kilka wersji, w tym wersję broadwayowską.

Efektowna i większa niż życie

Urodzona jako córka rosyjskiego Żyda i polskiej matki, prawdziwa Tamara Łempicka była czarująca i umitologizowana, a jej życie obejmowało całą pierwszą połowę XX wieku.

Ona i jej mąż, którzy razem prowadzili uprzywilejowane życie w Petersburgu, uciekli z Rosji podczas rewolucji październikowej, osiedlając się w Paryżu. Tam zdobyła sławę, malując modernistyczne portrety i akty oraz stała się znana z malowania „nowej kobiety” - przydomka dla tych, które odrzucały role płciowe, prowadząc samochody i ścinając włosy. Eksplorowały społecznie i seksualnie, a Łempicka dołączyła do nich. „Powiedziałbym, że jej apetyt seksualny był niesławny i inspirujący” – stwierdziła Chavkin.

Marisa Łempicka, która obecnie zarządza posiadłością, powiedziała, że jej prababka miała romanse z mężczyznami i kobietami, którzy byli jej modelami. „Zawsze mówiła: ‘Wybrałam na moich modeli najlepiej wyglądających ludzi’”.

Jednym z najbardziej znanych obrazów Łempickiej jest La Belle Rafaela, zmysłowy akt kobiety z jedną ręką odrzuconą do tyłu za głowę i zamkniętymi oczami. „Rafaela to kobiece ciało docenione przez kobietę - powiedziała Kreitzer – a Tamara maluje krzywiznę brzucha w sposób, który sprawia, że wydaje się być piersią”.

W musicalu Łempicka jest w miłosnym trójkącie ze swoim mężem i Rafaelą, choć historycy nie wiedzą, czy Tamara i Rafaela byli kochankami. „Pokazujemy Tamarę w relacji z mężem, a także w relacji z Rafaelą - powiedziała Eden Espinosa, która gra Łempicką w musicalu – i jak zmieniają się te normy płci i sposób, w jaki powinieneś zachowywać się z jedną osobą i drugą osobą”.

Ocalała

W musicalu Łempicka nie zawsze jest przedstawiana jako sympatyczna - skupia się bardziej na swojej pracy niż na rodzinie i robi to, co musi, aby przetrwać. To jest celowe, mówi Chavkin.

„Naprawdę pozwalamy Tamarze być tak wadliwą i skomplikowaną, jak żadnemu męskiemu bohaterowi nigdy nie pozwolono. A kobiety bardzo rzadko takie są, ponieważ z wielu powodów martwimy się o to ‘Czy tę kobietę da się lubić?’ I tak kończy się na spłaszczaniu postaci za postacią, podczas gdy to, co tworzy dobry dramat, to często ciernistość”.

Lempicka, w całym swoim pięknie i ciernistości, jest obecnie grana na Broadwayu - a w ciągu ostatnich kilku dekad zainteresowanie obrazami Tamary Łempickiej odrodziło się; są kolekcjonowane przez Madonnę i innych. Ich niewielka wystawa jest obecnie prezentowana w Sotheby’s [międzynarodowa sieć domów aukcyjnych; wystawa obrazów Tamara Łempickiej odbywa się w siedzibie firmy w Nowym Jorku – przyp. tłum.].