Literacka Nagroda Nobla trafia do południowokoreańskiej pisarki Han Kang

Źródło: Alastair Grant/AP/dpa/picture alliance 

53-letnia Han Kang otrzyma najbardziej prestiżową nagrodę literacką na świecie “za intensywną prozę poetycką, która wydobywa na światło dzienne traumę historyczną i obnaża kruchość życia ludzkiego” - ogłosił stały sekretarz Akademii Szwedzkiej Mats Malm podczas ogłoszenia wyników na Starym Rynku w Sztokholmie. Tym samym Literacka Nagroda Nobla należy po raz pierwszy do Korei Południowej. Autorka rzuca światło na “połączenie ciała i duszy, żywych i umarłych”, a swoim “eksperymentalnym stylem” staje się innowatorką współczesnej prozy, jak ocenili członkowie Akademii Szwedzkiej. Niektóre z jej książek ukazały się w języku niemieckim. 

Sukcesywny debiut literacki 

Han Kang, córka pisarza Hana Seung-wona (Han Sŭngwon), urodziła się w 1970 w Gwanju, ale od jedenastego roku życia mieszkała w Seulu. Studiowała literaturę koreańską na Uniwersytecie Yonsej w Seulu, który ukończyła w 1993 roku. Han zadebiutowała wierszami, które ukazały się w czasopiśmie Literatura i Społeczeństwo, ale zasłynęła jako pisarka prozy. W 1994 roku zdobyła nagrodę literacką gazety Seoul Shinmun za opowiadanie “Czerwony żagiel”. Następnie opublikowała kilka tomów opowiadań. W 1999 roku zdobyła nagrodę za najlepszą powieść koreańską, a w 2000 roku zdobyła “Nagrodę dla młodych artystów współczesności” Ministerstwa Kultury i Turystyki oraz Nagrodę Literacką Yi-Sang w 2005 roku.  Han Kang pracowała również jako dziennikarka dla magazynów Wasser der tiefen Quelle, Journal der Publikationen i Quelle. Jej debiutancka powieść Wegetarianka (2007) została zekranizowana w 2010 roku. Krótka powieść Baby Buddha stała się podstawą filmu Blizna. Han obecnie uczy kreatywnego pisania w Instytucie Sztuki w Seoulu. 

Pierwsza Literacka Nagroda Nobla dla Południowej Korei 

W 2016 roku Han otrzymała wraz ze swoją tłumaczką - Deborah Smith, która przetłumaczyła jej powieść na język angielski, prestiżową Nagrodę Bookera za powieść Wegetarianka. Powieść opowiada o południowokoreańskiej gospodyni domowej Yeong-hye, która pewnego dnia postanawia jeść wyłącznie wegetariańsko i usuwa wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego z całego domu. Jej bunt przybiera coraz bardziej groteskowe rozmiary, gdy zaczyna obnażać się publicznie i marzy o życiu jako roślina, co spotyka się z brakiem zrozumienia i sprzeciwem rodziny. W 2009 roku na podstawie tej książki powstał film w reżyserii Lima Woo-seonga. Powieść ukazała się także w języku niemieckim w 2016 roku pod tytułem Die Vegetarierin. Bohaterka jest uważana za pierwszą kobiecą postać bajroniczną. 

W 2014 roku w Korei Południowej ukazała się powieść Nadchodzi chłopiec. Opowiada o brutalnym stłumieniu powstania w Gwangju w 1980 roku, która obecnie jest postrzegane jako symbol tłumienia ruchu demokratycznej w Korei Południowej w latach 80. XX wieku. Protest wynikał z eskalacji demonstracji studenckiej przeciwko panującej wówczas dyktaturze wojskowej i wprowadzonemu stanowi wojennemu. Studenci wzywali także do uwolnienia opozycyjnego polityka Kim Dae-junga, późniejszego prezydent Republiki Korei Południowej. W 2017 roku ukazało się niemieckie tłumaczenie książki Chłopiec nadchodzi pod tytułem Menschenwerk. 

Wieczni faworyci odeszli z pustymi rękami 

Od chwili powstania w 1985 roku, Literacka Nagroda Nobla była w Europie przyznawana głównie autorom płci męskiej. Wśród 120 dotychczasowych beneficjentów tylko 17 to kobiety, w tym 8 w ciągu ostatnich 20 lat. W ubiegłym roku Literacką Nagrodę Nobla otrzymał Norweg, Jon Fosse. Został uhonorowany za nowatorskie sztuki teatralne i prozę, która “oddaje głos wykluczonym”, jak to wówczas ujęła Akademia. 

Jak co roku i tym razem nie brakowało spekulacji na temat potencjalnych zwycięzców. Za obiecujących kandydatów uważano Chińczyka - Can Xue, Kanadyjkę - Anne Carson, indyjsko-brytyjskiego autora - Salmana Rushdiego i Japończyka - Haruki Murakamiego. Niektórzy już są uważani za wiekuistych faworytów - a po raz kolejny odeszli z pustymi rękoma. Po Pokojowej Nagrodzie Nobla to Literacka Nagroda Nobla jest najbardziej obserwowana. Laureaci nagród i ich wydawcy również korzystają na wzroście popytu na książki. 

Telefon ze Sztokholmu dotarł do autorki podczas kolacji w domu. Jak poinformował Mats Mal, stały sekretarz Akademii, pisarka obiecała przyjechać do Sztokholmu 10 grudnia na ceremonię wręczenia nagród. Ceremonia odbywa się tam tradycyjnie w rocznicę śmierci Alfreda Nobla, zmarłego w 1896 roku wynalazcy i darczyńcy nagrody Nobla.