Najwcześniejsza znana autorka pochodziła z Mezopotamii.

Ponad pięć tysięcy lat temu ludzie zamieszkujący część Mezopotamii zwaną Sumerem zaczęli prowadzić zapisy przy użyciu pisma klinowego, najstarszego znanego systemu pisania. Około tysiąc lat po pojawieniu się pisma klinowego kapłanka o imieniu Enheduanna zaczęła używać tego systemu pisania w zupełnie nowy sposób. Jej unikalne teksty są najwcześniejszym znanym przykładem pisania w pierwszej osobie, a ona może być pierwszą znaną pisarką, przypisującą sobie bezpośrednio autorstwo tekstów.

Brytyjscy archeolodzy odkryli kopie jej prac w 1927 roku, ale minęło kilka dekad, zanim uczeni uznali Enheduannę za autorkę tych tekstów (niektórzy nadal twierdzą, że ich nie napisała). Uczeni, którzy uważają ją za autorkę, wskazują na głęboko osobiste refleksje zawarte w jej twórczości oraz fakt, że te dzieła były konsekwentnie jej przypisywane jeszcze długo po śmierci.

„Autorką tej tabliczki jest Enheduanna.”

Enheduanna urodziła się w Mezopotamii (obecnie teren Iraku) w XXIII wieku p.n.e. Była córką Sargona z Akadu, znanego również jako Sargon Wielki, króla, który ustanowił Imperium Akadyjskie, jednocząc lud Akadyjski i Sumerów pod jednym panowaniem.

Sargon mianował Enheduannę najwyższą kapłanką boga księżyca Nanny w sumeryjskim mieście Ur. W pewnym momencie sumeryjski król pozbawił ją tego stanowiska i zmusił do udania się na wygnanie. Napisała o tym w swoim wierszu Wywyższenie Inanny, który opisuje zamach stanu i jej błagania do bogini Inanny o przywrócenie jej pozycji:

„Kazał mi chodzić po ziemi kolców.

Zabrał szlachetną diademę mojego świętego stanowiska,

Dał mi sztylet: „To jest dla ciebie w sam raz” – powiedział”

„To napisane z bardzo osobistego punktu widzenia” - mówi Zainab Bahrani, profesor historii sztuki i archeologii na Uniwersytecie Columbia i autorka książki Women of Babylon: Gender and Representation in Mesopotamia. Enheduanna opisuje „traktowanie jej z brakiem szacunku” podczas zamachu stanu, a „w pewnej jego części wydaje się, że opisuje napaść seksualną”.

Enheduanna pisze w Wywyższeniu Inanny, że odzyskała swoje stanowisko najwyższej kapłanki i przypisuje umożliwienie tego Inannie. Ponadto, rozważa proces twórczy pisania, porównując komponowanie swojego wiersza do aktu narodzin: „Urodziłam, o wywyższona damo, (ten utwór) dla ciebie”.

Enheduanna nie była pierwszą, która pisała wiersze lub hymny, ale tym, co wyróżnia jej prace, jest pisanie z perspektywy pierwszej osoby oraz bezpośrednie przypisywanie sobie autorstwa. W zbiorze skomponowanych przez nią hymnów dodała ten przypis:

„Autorką tej tabliczki jest Enheduanna.

Mój królu, zostało stworzone coś, czego żadna inna osoba wcześniej nie stworzyła.”

Sprawa autorstwa Enheduanny

„Twórczość Enheduanny miała długotrwały wpływ. Przez setki lat po jej śmierci Wywyższenie Inanny było ważnym tekstem w szkołach dla skrybów”, mówi Sidney Babcock, kurator wystawy She Who Wrote: Enheduanna and Women of Mesopotamia, ca. 3400–2000 B.C. w The Morgan Library & Museum w Nowym Jorku.

Wiersz „stał się częścią dziesięciu kanonicznych tekstów - podstawowego programu nauczania, można powiedzieć - który był nauczany przez kolejne 500 lat w szkołach dla skrybów” - mówi. „I dlatego istnieje około 100 różnych kopii tego Wywyższenia, które przetrwały”.

Jednak po ponownym odkryciu jej prac w 1927 roku, męscy europejscy uczeni nie spieszyli się uznać ją za autorkę jej tekstów, między innymi dlatego, że w tym okresie wielu nie kojarzyło umiejętności czytania i pisania z kobietami.

Jako przykład Babcock wskazuje na jeden z eksponatów na wystawie She Who Wrote: statuetkę kobiety z tabliczką na kolanach, datowaną na około 2112-2004 p.n.e. Dla Babcock, który jest kierownikiem działu starożytnych zachodnioazjatyckich pieczęci i tabliczek w The Morgan, ta statuetka dowodzi związku między kobietami a piśmiennością. Natomiast, gdy niemiecki uczony płci męskiej napisał o tej samej statuetce sto lat temu, przyznał, że jej znaczenie jest dla niego niejasne.

Nawet dzisiaj niektórzy uczeni pozostają nieprzekonani, że Enheduanna napisała te prace, noszące jej imię i perspektywę pierwszej osoby (jedną z teorii jest to, że męski skryba napisał teksty w jej imieniu). Bahrani mówi, że debata ta „nie dotyczy samych dowodów”, ale raczej „jak należy interpretować dowody”.

Podczas gdy uważa za ważne uwzględnienie tej debaty, jest silnie przekonana, że Enheduanna była autorką, która pisała własne dzieła.