Nominowani do Nagrody Literackiej Rady Nordyckiej

Zdjęcie: Mattis Sandblad/VG.

46-letni Johan Harstad i 57-letni Arne Lygre – norwescy pisarze – walczą w tym roku 
o najbardziej prestiżową nagrodę literacką w regionie nordyckim.

„To naprawdę miłe i bardzo, bardzo zaskakujące” – mówi Johan Harstad w rozmowie z VG. Jest nominowany za swoją powieść „Pod brukiem, na plaży!”, opublikowaną w sierpniu ubiegłego roku. Książka została uznana przez VG za jedną z najlepszych publikacji 2024 roku.

Jury podkreśla, że Harstad jest „bez wątpienia jednym z najbardziej charakterystycznych i interesujących pisarzy swojego pokolenia, a nawet norweskiej 
i nordyckiej literatury współczesnej.”

Pełna lista nominowanych znajduje się w dalszej części artykułu.

To pierwszy raz, kiedy ten ceniony przez krytyków i wielokrotnie nagradzany autor został nominowany do tej prestiżowej nagrody, nazywanej często „Nordyckim Noblem”.

„To dla mnie coś wyjątkowego. Dobrze pamiętam, jak Jan Kjærstad zdobył tę nagrodę, gdy byłem nastolatkiem. NRK zrobiło wtedy reportaż, w którym pokazano, że zabrał swoje dzieci ze szkoły, by wspólnie udać się do wydawnictwa i razem świętować” – wspomina Harstad. „Pomyślałem wtedy, że to piękne i niezwykłe. Nie mogłem uwierzyć, że literatura może prowadzić do takiego zaszczytu – do czegoś, co wręcz uzasadnia zabranie dzieci z lekcji.” Dodaje żartobliwie: „Będę musiał rozważyć wcześniejszy odbiór w AKS.”

Harstad przyznaje, że nie liczy na wygraną: „Tak jak nie spodziewałem się nominacji, tak nie mam nadziei na zwycięstwo. Ale naprawdę doceniam samą nominację – to dla mnie wyróżnienie i dowód uznania dla powieści, nad którą pracowałem przez długi czas.”

Nie ukrywa też, że stworzenie liczącej około 1000 stron książki było sporym wyzwaniem: „Trochę się obawiałem, że ta książka to rodzaj łabędziego śpiewu dla pewnego typu literatury – długiej, nieco skomplikowanej powieści. Tym bardziej cieszy mnie, że jury ją wyróżniło.”

Harstad zapytany, czy powieść zyskuje teraz nowe życie, odpowiada: „Tak. Tego typu książki nie sprzedają się w milionach egzemplarzy, więc każda forma wsparcia jest dla mnie bardzo cenna.”

„Chciałbym, żeby wygrał Arne Lygre”

Na wieść, że drugim nominowanym norweskim autorem jest Arne Lygre, Harstad mówi: „To niemal zawstydzające być nominowanym obok niego. Jeśli jest ktoś, komu naprawdę życzę zdobycia tej nagrody, to właśnie Arne. To absolutnie fantastyczny pisarz i wspaniały człowiek.”

Lygre został nominowany za dramat „I vårt sted” (pol.: „Na naszym miejscu”), opublikowany przez wydawnictwo Aschehoug w ubiegłym roku. Jury podkreśla, że Lygre, jako dramaturg, wywarł w ostatnich latach ogromny wpływ także poza Skandynawią.

„Tym dziełem Lygre po raz kolejny udowadnia, że jest nie tylko ważnym artystą scenicznym, ale także wybitnym pisarzem, którego warto czytać. To właśnie dzięki swoim silnym walorom literackim „I vårt sted” zasługuje na nominację do najważniejszej nagrody literackiej w regionie nordyckim.” – uzasadnia jury. 

Oto lista wszystkich nominowanych:

Dania:

• Pani Nielsen: „Dødebogsblade”, powieść pamiętnikarska
• Thomas Boberg: „Insula”, powieść

Finlandia:

• Anu Kaaja: „Rusetti”, powieść
• Milja Sarkola: „Min psykiater”, powieść

Wyspy Owcze:

• Vónbjørt Vang: „Svørt orkidé”, zbiór poezji

Grenlandia:

• Lisathe Møller: „Qaamarngup taartullu akisugunneri”, powieść

Islandia:

• Eiríkur Örn Norðdahl: „Náttúrulögmálin”, powieść
• Þórdís Helgadóttir: „Armeló”, powieść

Norwegia:

• Johan Harstad: „Under brosteinen, stranden!”, powieść
• Arne Lygre: „I vårt sted”, sztuka teatralna

Lapoński obszar językowy:

• Jalvvi Niillas Holmberg: „Goatnelle”, powieść

Szwecja:

• Lotta Lotass: „Rubikon / Issos / Troja”, zbiór poezji
• Andrzej Tichý: „Händelseboken”, powieść

Wyspy Alandzkie:

• Carina Karlsson: „Marconirummet”, zbiór poezji

Nagroda Literacka Rady Nordyckiej przyznawana jest od 1962 roku za dzieła literackie – powieści, dramaty, zbiory poezji, opowiadań lub esejów – które reprezentują najwyższy poziom artystyczny i literacki.

Wartość nagrody: 300 tys. koron duńskich
Zwycięzca Nagrody Literackiej Rady Nordyckiej 2025 zostanie ogłoszony 21 października. W tym roku ceremonia wręczenia nagrody odbędzie się 28 października podczas sesji Rady Nordyckiej w Sztokholmie.

W ubiegłym roku nagrodę zdobył norweski autor, Niels Fredrik Dahl, za powieść „Fars rygg”.