Nowy serial iQIYI „Mr Nightingale” wywołał kontrowersje. Na co zwracają uwagę chińscy internauci?

Nowy serial iQIYI zatytułowany „Mr Nightingale” (pielęgniarka przy pracy na planie zdjęciowym). Zdjęcie: Getty Images

Oryginalny tekst iQIYI jedynie przedstawia serial „Mr Nightingale”, którego premiera odbędzie się w 2025 roku jako „hołd dla pracowników służby zdrowia, opowiadający o cieple oraz uzdrowieniu płynącym ze zwykłego życia”. Na plakacie widnieje oficjalna angielska nazwa serialu „Male Nurse”, co dosłownie tłumaczy się jako „Pielęgniarz”.

Na chińskiej platformie mediów społecznościowych Weibo, temat „Mr Nightingale”, który dzieli nazwę z filmem, szybko osiągnął szczyt listy najgorętszych wyszukiwań i pozostał tam przez prawie osiem godzin, ze 170 mln czytelników oraz ponad 2,85 mln interakcji. Ponadto tematy związane z filmem, takie jak „Tytuł „Mr Nightingale” wywołuje kontrowersje” i „Plakaty Mr Nightingale”, uzyskały ponad 50 milionów wyświetleń, a szum wciąż rośnie.

Tekst: Mr Nightingale w roli głównej opublikował dziś swój pierwszy plakat koncepcyjny. Serial ten składa hołd personelowi medycznemu i opowiada historię ciepła oraz uzdrowienia w codziennym życiu. Zdjęcie: oficjalne konto iQIYI, Weibo

Na Douban, chińskiej platformie oceniającej filmy i telewizję, ten niewydany film, zawierający jedynie ośmiowyrazowe streszczenie „Tribute to Medical Care, Warmth and Healing” („Hołd dla opieki medycznej, ciepła i uzdrowienia”), otrzymał jak dotąd 292 krótkie komentarze oraz zainicjował 40 dyskusji na ten temat. Jest to niezwykle rzadkie zjawisko.

Jako jedyny aktor, którego występ został upubliczniony przez obsadę, Hu Ge, który ponownie znalazł się w centrum uwagi dzięki roli w „Flourishing Flowers”, jego konta na różnych platformach wzbudziły kontrowersje, z negatywnymi komentarzami na prowadzonej przez fanów stronie Baidu Tieba. Kontrowersje te koncentrują się głównie na „Po co plądrować honor kobiet” w sekcji komentarzy oficjalne konto iQIYI na Weibo, najbardziej lubiane dziesięć komentarzy kwestionuje „Dlaczego zmieniono płeć Nightingale”, „Koncentrowanie na męskiej narracji”.

Feng Yuan, założycielka Beijing Weiping Women’s Rights Organisation, która była obecna na Czwartej Światowej Konferencji Kobiet w 1995 roku, powiedziała BBC Chinese, że za ogromną ilością dyskusji na temat plakatu kryje się „strach, niezadowolenie i nieufność” w związku z długotrwałym brakiem uwagi dla głosów oraz wkładu kobiet w Chinach kontynentalnych.

Guo Ting, adiunkta w Szkole Sztuki i Literatury na Chińskim Uniwersytecie w Hongkongu, powiedziała: „Kiedy pojawiają się takie dyskusje, nie jest to kwestia branżowa, ale znacznie większa oraz poważniejsza kwestia społeczna”. Guo Ting zwraca uwagę, że krótki plakat natychmiast wywołał wiele dyskusji związanych z faktem, że temat feminizmu rozwija się w Chinach od wielu lat, a opinia publiczna ma już naturalną opinię na temat dzieł z patriarchalnej perspektywy, ludzie osiągnęli już pewien konsensus w kwestiach płci.

Podkreśliła również, że ponieważ temat jest jednocześnie związany z kwestiami publicznej służbie zdrowotnej oraz nowej epidemii Covid-19, a w chińskich mediach społecznościowych brakuje normalnych, otwartych miejsc oraz kanałów dla takich kwestii,  od czasu liberalizacji chińskiej polityki w 2022 roku, premiera filmu i serialu telewizyjnego pełni także funkcję ujścia dla publicznej dyskusji, dzięki czemu niewrażliwe kwestie płci stały się głównym tematem debaty społecznej w krótkim czasie. W ten sposób niewrażliwe kwestie związane z płcią mogą w krótkim czasie stać się centrum debaty społecznej.

Kobiety w służbie zdrowia

Dr Cheng, która była częścią zespołu wsparcia pierwszej linii podczas wybuchu epidemii Covid-19 w Chinach w latach 2021 i 2022, powiedziała, że jej pierwszą reakcją na zobaczenie tytułu filmu było zdziwienie, a następnie ogromna złość. „Zobaczyłam plakat na telefonie, a kiedy 25 (września) wróciłam z pracy do domu i zobaczyłam wiadomości, dosłownie musiałam spojrzeć jeszcze raz, żeby się upewnić” powiedziała dr Cheng, dodając, że w placówce w prowincji Henan, którą wówczas wspierała, było prawie 300 pracowników służby zdrowia i jak okiem sięgnąć, same kobiety. „W naszym szpitalu jest od 700 do 800 pielęgniarek, z czego mężczyźni to mniej niż 30, a ich obciążenie pracą jest dokładnie takie samo jak pielęgniarek, więc nie rozumiem, dlaczego są jedynymi, których wysiłki są doceniane przez film oraz telewizję”.

Według danych oficjalnych chińskich mediów People's Daily, odsetek kobiet wśród lekarzy na pierwszej linii chińskiej walki z epidemią osiągnął około 50 procent w 2020 roku; wśród pielęgniarek liczba ta osiągnęła 90 procent. Podczas trzyletniej epidemii odsetek kobiet wśród pracowników służby zdrowia był konsekwentnie znacznie wyższy. Przy ogromnym odsetku pracowników służby zdrowia płci żeńskiej, normalne potrzeby fizjologiczne pracowników służby zdrowia płci żeńskiej zostały zaniedbane podczas epidemii, a kobiety w ciąży i karmiące piersią nadal pracują, produkty menstruacyjne, takie jak podpaski higieniczne, nie zostały uwzględnione w ujednoliconych zamówieniach podstawowych materiałów eksploatacyjnych. W tym samym czasie kobiety pracujące w służbie zdrowia w niektórych regionach miały ogolone głowy w ramach oficjalnej propagandy „pozytywnych zdolności”.

Jednak w serialu telewizyjnym „The Most Beautiful Contrarian” z 2020 roku, wyprodukowanym przez CCTV, kobiety pracujące w służbie zdrowia są przedstawiane jako „chciwe życia i bojące się śmierci”, z dużą liczbą klipów pokazujących kobiety pracujące w służbie zdrowia uchylające się od swoich obowiązków, aby wesprzeć zakażony obszar, podczas gdy mężczyźni pracujący w służbie zdrowia odgrywają „wiodącą rolę”. Ta propaganda nie jest zgodna z rzeczywistością. Ta propaganda jest tak daleka od rzeczywistości, że wywołała ogromne kontrowersje w chińskim Internecie.

Wszyscy czterej lekarze, którzy brali udział w misjach wspierania epidemii, powiedzieli BBC Chinese, że to właśnie takie dzieła filmowe i telewizyjne wzbudziły ogromną nieufność do sposobu, w jaki przemysł filmowy i telewizyjny przedstawia opiekę medyczną.

Dr Cheng powiedziała również, że utrzymująca się niesprawiedliwość ze względu na płeć w procesie rekrutacji do szpitali była jednym z powodów, dla których tak mocno zareagowała na tytuł filmu. Biorąc za przykład jej szpital trzeciego stopnia, poza wymogami dotyczącymi kwalifikacji akademickich i certyfikatów, szpital ma również wymagania wobec kobiet w zakresie wzrostu, masy ciała, wyglądu i wiedzy specjalistycznej. W niektórych szpitalach przed przyjęciem CV, przejrzeniem ich oraz rozmową kwalifikacyjną przeprowadza się pomiar wzrostu, a także masy ciała. Dr Cheng dodała: „Ale nie ma takich wymagań dla mężczyzn, mają tylko wymagania dotyczące wykształcenia i kwalifikacji, a kiedy byłam jeszcze na uczelni, moi prowadzący uczyli mnie, że muszę ciężej pracować, aby dostać się na ten sam wydział, co moi koledzy z grupy”.

Według danych opublikowanych przez chińską Narodową Komisję Zdrowia w 2022 roku, do końca 2021 roku w Chinach było ponad 5 mln pielęgniarek, z czego odsetek pielęgniarzy wynosił 3%, w porównaniu z 1,8% w 2012 roku. Warto jednak zauważyć, że już w 2003 roku odsetek pielęgniarzy we Włoszech osiągnął 23,8%, podczas gdy w tym samym roku wynosił 18% w Hiszpanii oraz 16% w Niemczech.

W mediach społecznościowych niektórzy użytkownicy napisali również, że serial ma na celu oddanie sprawiedliwości pielęgniarzom płci męskiej i zwiększenie widoczności, podczas gdy treść nie została jeszcze upubliczniona. Jeden z blogerów napisał: „Niech świat zobaczy ciężką pracę pielęgniarzy, niech promuje ich czyny, niech opinia publiczna ma okazję je poznać, niech opinia publiczna da im szacunek i honor, na jaki zasługują, aby przyciągnąć więcej mężczyzn do tego zawodu”.

BBC skontaktowało się z kilkoma pielęgniarzami, ale prośby o wywiady zostały odrzucone.

Zespół wsparcia medycznego doktor Cheng w tamtym czasie. Zdjęcie: Zoey Cheng

Chińskie media publikowały artykuły o doświadczeniach życiowych pracowników służby zdrowia płci męskiej, którzy nie są rozumiani oraz kwestionuje się ich brak profesjonalizmu ze względu na płeć; mężczyźni w zdominowanej przez kobiety opiece są często postrzegani jako heretycy, a wskaźnik wejścia mężczyzn do branży służby zdrowotnej jest niski, ale wskaźnik mężczyzn opuszczających branżę jest stosunkowo wysoki. Niektóre artykuły analizują presję społecznego podziału pracy jako główną przyczynę tego zjawiska.

Istnieje jednak duża liczba głosów argumentujących, że filmy, jak również seriale telewizyjne powinny opierać się na odzwierciedleniu życia.

Feng Yuan zauważa: „Niezależnie od tego, czy chodzi o personel medyczny i pielęgniarski, czy pracowników sanitarnych, zjawisko dużej liczby kobiet w branży zostało wymazane; ich rola w branży została zignorowana, uznana za oczywistą, a przez to wymazana oraz zaprzeczona. Utrzymujące się od dawna zjawisko „mężczyźni obwiniają kobiety” i „kobiety obwiniają mężczyzn za wzięcie odpowiedzialności” (co oznacza, że ​​kobiety ponoszą winę za wypadki spowodowane przez mężczyzn, a mężczyźni przypisują sobie zasługi za osiągnięcia stworzone przez kobiety) przerosło społeczną wiarygodność tych kwestii”.

Refleksje na temat branży filmowej i telewizyjnej

Pan Cao, który pracuje jako profesjonalny kamerzysta dla iQIYI oraz innych produkcji, powiedział BBC, że większość chińskich scenarzystów filmowych i telewizyjnych nie ma prawdziwego doświadczenia życiowego, ale ma obsesję na punkcie masowej produkcji scenariuszy, co prowadzi do poważnego oderwania scenariuszy od realiów życia i że „to tylko kwestia czasu, zanim stracą zaufanie publiczności”.

Firma iQIYI odpowiedzialna za zarządzanie produkcją filmową i telewizyjną powiedziała, że rozgłos sprawił, że sama firma została „zaskoczona” oraz odmówiła ujawnienia dalszych informacji na temat treści serialu. Ale to właśnie brak ujawnienia informacji przez producenta sprawia, że opinia publiczna obawia się „czy serial nie fałszuje historii”.

Dr Cheng powiedziała, że w ciągu ostatnich kilku lat, oprócz bezpośredniego „przepisywania historii” seriali, takich jak „The most beautiful retrograde”, wiele scenariuszy dotyczących trzyletniej epidemii przedstawiało pielęgniarki zakochujące się w lekarzach w pracy, co jej zdaniem znacznie wpływa na wizerunek publicznej opieki zdrowotnej i nie jest normalnym dziełem literackim.

Feng Yuan powiedziała również BBC Chinese, że chiński przemysł filmowy i telewizyjny nadal cierpi z powodu zbyt tradycyjnych scenariuszy, które zbytnio koncentrują się na przedstawianiu obrazu „zdominowanego przez mężczyzn oraz wspieranego przez kobiety”. Podczas gdy film, jak i telewizja mogą zachęcać, a także legitymizować rolę mężczyzn jako pielęgniarzy, nie powinny one „bezpośrednio reprezentować branży z niewielkim odsetkiem”.

„Film i telewizja powinny przekraczać bariery płci oraz przełamywać stereotypy związane z płcią” powiedział Feng Yuan. „Równość płci nie tylko podkreśla uznanie wkładu kobiet, ale także podkreśla siłę każdego do przekraczania barier oraz robienia czegokolwiek. Mężczyźni w branży pielęgniarskiej powinni być rozpoznawani, a także dostrzegani, ale jednocześnie musi się to również opierać na nie zacieraniu i zaprzeczaniu na podstawie wkładu kobiet”.

Komentator kulturowy dr Liu Weiqi sugeruje, że jest to związane ze zbyt tradycyjnym binarnym podziałem płci w chińskim środowisku pracy. Zgodnie z wymogami toksycznej męskości, mężczyźni są proszeni o przyjęcie roli symbolu władzy, bycia podmiotem, dominującym. Z drugiej strony kobiety zaczynają bardziej zastanawiać się i zwracać uwagę na brak równowagi w relacjach władzy. „W dyskusji na temat tej nowego serialu, męska opieka zdrowotna oraz kobieca opieka zdrowotna nie są w rzeczywistości omawiane na ten sam temat. Mężczyźni obawiają się społecznego ośmieszenia, z jakim spotykają się po zostaniu pielęgniarzem, kobiety obawiają się, że ich głos zostanie wymazany, ostatecznie nadal pozostają w starej tradycji ze względu na świadomość płci. W tych ramach nikt nie może być wolny” powiedział Liu Weiqi. Z drugiej strony dr Cheng powiedziała: „Nie pytam twórców filmów i seriali telewizyjnych, jak w jaki sposób powinny być zabawne, ale przynajmniej powinni zacząć od rzeczywistości, a nie magicznie ją zmieniać”.