Ostatnie arcydzieło Klimta gotowe do sprzedaży za 80 milionów dolarów

Według domu aukcyjnego Sotheby's, obraz Dama z wachlarzem, przedstawiający niezidentyfikowaną kobietę, był jednym z dwóch dzieł znalezionych w pracowni austriackiego artysty po jego śmierci w 1918 roku.

Ogłaszając sprzedaż w środę, Sotheby's nazwał portret Klimta „ostatnim arcydziełem". Thomas Boyd Bowman, szef działu wieczornej sprzedaży impresjonizmu i sztuki nowoczesnej w domu aukcyjnym, określił go jako „oszałamiający".

„Piękno i zmysłowość portretu tkwią w szczegółach: plamkach błękitu i różu, które ożywiają skórę modelki, pierzastych liniach jej rzęs i zaciśniętych ustach, które nadają jej twarzy charakter" – powiedział w komunikacie prasowym.

Rozpoczęty w 1917 roku obraz jest wykonany w charakterystycznym dla Klimta bogatym, ekspresyjnym stylu. Podobnie jak większość jego dorobku, pokazuje wpływy wschodnioazjatyckie, które ukształtowały jego twórczość. Można to zauważyć nie tylko w wachlarzu trzymanym przez nieznaną kobietę, ale także w wykorzystaniu motywów feniksa i kwiatu lotosu. W międzyczasie spłaszczona perspektywa tła przywołuje na myśl japońskie drzeworyty, które zajmowały ważne miejsce w pokaźnej kolekcji sztuki azjatyckiej malarza.

Większość najbardziej znanych dzieł Klimta (w tym jego kultowy Pocałunek) wyłoniła się z jego wcześniejszej „złotej fazy", w której często włączał złote liście do swojej sztuki. Ten okres jego kariery zakończył się na przełomie lat 1910. Jednak w swoim oświadczeniu Helena Newman, szefowa działu impresjonizmu i sztuki współczesnej w Sotheby's, stwierdziła, że Klimt, w chwili śmierci w wieku 55 lat, był w „artystycznym rozkwicie i tworzył jedne ze swoich najbardziej utalentowanych i eksperymentalnych dzieł".

Dama z wachlarzem jest jednym z niewielu portretów Klimta, które wciąż znajdują się w prywatnych rękach. Co nietypowe, ma on kwadratowy kształt i mierzy około jednego metra wysokości i szerokości. Newman zauważyła również, że – w przeciwieństwie do wielu najbardziej znanych portretów Klimta – praca nie była zleceniem, co oznacza, że prawdopodobnie została namalowana dla jego własnej przyjemności.

Jak mówi Newman: „To jest coś zupełnie innego. Techniczne tour de force, pełne eksperymentów przesuwających granice, a także szczera oda do absolutnego piękna".

Obraz był wcześniej własnością wiedeńskiego przemysłowca Erwina Böhle, przyjaciela i mecenasa Klimta. Później został zakupiony przez kolekcjonera sztuki Rudolfa Leopolda, który sprzedał go rodzinie obecnego właściciela w Sotheby's w 1994 roku za mniej niż 12 milionów dolarów, zgodnie z bazą danych Artnet. Od tego czasu obraz nie pojawił się na aukcji, choć w zeszłym roku był wystawiany w Belwederze, austriackim muzeum, w którym znajduje się Pocałunek i kilka innych ważnych dzieł Klimta.

Obrazy Klimta zyskały na wartości w ciągu ostatnich dwóch dekad. Austriak jest obecnie jednym z niewielu artystów, których prace sprzedały się za dziewięciocyfrowe sumy. Rekord aukcyjny dla Klimta należy obecnie do obrazu Brzozowy las, należącego niegdyś do zmarłego współzałożyciela Microsoftu Paula G. Allena, który w zeszłym roku po śmierci amerykańskiego miliardera osiągnął cenę 104,5 miliona dolarów.

Uważa się, że inne dzieła artysty zostały sprzedane prywatnie za jeszcze więcej. Według Financial Times, dokumenty sądowe z trwającego sporu prawnego między rosyjskim miliarderem Dmitrijem Rybołowlewem a handlarzem dzieł sztuki Yvesem Bouvierem wykazały, że oligarcha kupił kiedyś obraz Węże wodne II Klimta za 183,8 miliona dolarów.

W międzyczasie Portret Adele Bloch-Bauer I Klimta został kupiony przez amerykańskiego biznesmena Ronalda Laudera za 135 milionów dolarów w 2006 roku. Dziesięć lat później Oprah Winfrey sprzedała chińskiemu nabywcy inny obraz o tej samej tematyce, Portret Adele Bloch-Bauer II, za 150 milionów dolarów, według Bloomberga.

Dama z wachlarzem jest gwiazdą letniej aukcji sztuki nowoczesnej i współczesnej Sotheby's, która odbędzie się 27 czerwca. Aukcja zbiegnie się w czasie z długo oczekiwanym ponownym otwarciem londyńskiej National Portrait Gallery, a na aukcji pojawią się inne portrety wybitnych artystów, w tym Alberto Giacomettiego i Edvarda Muncha.

Sprzedaż odbywa się w obliczu obaw, że rynek aukcyjny ochładza się po początkowym ożywieniu po COVID-19. Najnowsza edycja rocznego raportu rynkowego UBS i Art Basel wykazała, że globalne przychody z aukcji, które wzrosły o 47% w 2021 roku, spadły w ubiegłym roku o 1%.