Palestyńska kultura w Lublanie

Zdjęcie: słoweńska kinoteka

W poniedziałek, 13 maja, w Lublanie rozpoczyna się seria wydarzeń „Wolna Palestyna”, którą wraz z partnerami organizują Vodnikova Domačija oraz Ruch na Rzecz Praw Palestyńczyków. Do soboty, 18 maja, będą organizowane pokazy filmowe, literackie, teatralne i inne spotkania, podczas których wraz z lokalnymi i palestyńskimi gośćmi będą informować ludzi o doświadczeniach, historii, sztuce i tożsamości narodu palestyńskiego, któremu nigdy nie przyznano prawa do samoobrony. W programie uczestniczą Akademia Teatru, Filmu, Radia i Telewizji, Wydział Filozoficzny i Wydział Architektury Uniwersytetu w Lublanie, Wydawnictwo Sanje, KUD Transformator, LUD Literatura, Słoweński PEN Club, Słoweńska Kinoteka, Wydawnictwo Sophia, magazyn Borec, Škuc, Festival zaangażowanego pisania Itn. oraz Instytut 8 Marca. „Nie mamy żadnych złudzeń, że dzięki czytaniu książek możemy powstrzymać jakąkolwiek wojnę czy jeden z największych obecnie toczących się zbrodni – ludobójstwo, które państwo Izrael przeprowadza na narodzie palestyńskim. Możemy jednak otworzyć przestrzeń dla opowieści o Palestynie i spróbować ją przedstawić, dać jej głos. To jest podstawowa idea, która przyświeca nam przy organizacji tych wydarzeń,” mówi Tina Popovič, kierowniczka Centrum Vodnikova Domačija i Instytutu Divja Misel. 

Nakba w języku arabskim oznacza „katastrofę” i odnosi się do czystki etnicznej oraz wypędzenia narodu palestyńskiego z jego terytorium w 1948 roku, a obchodzona jest 15 maja. „Ten rok nazywamy pierwszym rokiem Nakby. Wówczas Izrael ogłosił swoje istnienie jako państwo, oczywiście na terytorium poprzedniego narodu, który w niemal 90 procentach został wypędzony. To, co widzimy dziś, to ogromna, nadęta Nakba, która przerodziła się w ludobójstwo,” stwierdza Nada Pretnar z Ruchu na Rzecz Wolności Palestyńczyków. 

Nigdy więcej dotyczy wszystkich 

W przyszłym tygodniu w Centrum Vodnikova Domačija zostanie otwarta tymczasowa księgarnia z wyborem literatury palestyńskiej. Odwiedzający będą mogli przeczytać także specjalnie na tę okazję wydaną gazetę „Wolna Palestyna” z artykułami o doświadczeniach, sztuce i historii Palestyny, a w majowym numerze magazynu Literatura opublikowany zostanie wybór poezji palestyńskiej, która według tłumaczki Katji Zakrajšek „zaprasza do zdecydowanego przyjęcia stanowiska, że 'nigdy więcej' oznacza 'nigdy więcej dla wszystkich', albo nie znaczy nic, a ta ostatnia opcja jest absolutnie nie do przyjęcia. Istnieją punkty, w których sztuka i polityka się zlewają, i nie ma powodu, by się tego wstydzić. To jest taki punkt.” 

W poniedziałek na Wydziale Architektury o godzinie 17:00 odbędzie się otwarcie wystawy o architekturze palestyńskiej, jej niszczeniu i zachowaniu, któremu towarzyszyć będzie wykład palestyńskiego architekta Antoine’a Raffoula. W Škucu o godzinie 19:00 odbędzie się dyskusja na temat rozumienia wolności dla Palestyńczyków z okazji wydania magazynu Borec, w której weźmie udział również Wafa Kanaan, farmaceutka i działaczka humanitarna z Gazy, która w 2021 roku wraz z dwójką dzieci uciekła przed izraelskim bombardowaniem. Jednym z gości będzie dziennikarz Boris Vasev, a jego analiza „otworzy temat syjonizmu, który kiedyś był uznawany również za rasistowską ideologię wykluczającą z równości, równej pozycji i równych praw całą pozostałą ludność, która nie jest żydowsko-izraelska, oraz co to oznacza po 75 latach w Palestynie, co to w rzeczywistości oznacza dla naszego rozumienia Palestyny,” wyjaśnia dziennikarka Kristina Božič, która poprowadzi dyskusję. 

We wtorek na Wydziale Filozoficznym o godzinie 18:00 zostanie otwarta druga wystawa „Tu zostajemy”. Prezentuje ona życie Palestyńczyków przed Nakbą i zmiany po niej. Następnie odbędzie się wykład socjologa Salima Tamariego o Nebi Rubin, które do 1948 roku było centralnym świętem religijnym nadmorskiej Palestyny i Syrii oraz jednym z głównych mavasimów („okresów”) pielgrzymowania do Palestyny. Z powstaniem państwa Izrael, wioska Rubin została zburzona i wymazana z mapy. O godzinie 20:00 w Słoweńskiej Kinotece odbędzie się projekcja filmu „Powrót do Hajfy”. W kolejnych dniach odbędą się pozostałe wydarzenia, od projekcji filmowych po przedstawienie teatralne, wzbogacone dyskusjami i krytycznymi refleksjami na temat sytuacji Palestyny oraz izraelskiej agresji. Dokładny harmonogram został opublikowany na stronie internetowej Instytutu Divja Misel. 

„Nie mamy żadnych złudzeń, że dzięki czytaniu książek możemy powstrzymać jakąkolwiek wojnę czy jeden z największych obecnie toczących się zbrodni – ludobójstwo, które państwo Izrael przeprowadza na narodzie palestyńskim. Możemy jednak otworzyć przestrzeń dla opowieści o Palestynie i spróbować ją przedstawić, dać jej głos.” 

Tina Popovič, kierowniczka Centrum Vodnikova Domačija