Rzadka wystawa rewolucyjnego rzeźbiarza Brancusiego w Paryżu

Dzieła Brancusiego rzadko oddalają się od miejsca jego dawnej pracowni w centrum Paryża. Zdjęcie: Emmanuel DUNAND.

Urodzony w Rumunii w 1876 roku Brancusi przybył do Paryża w wieku 28 lat i wkrótce potem dołączył do warsztatu innego historycznego rzeźbiarza, Auguste'a Rodina. "Nic nie rośnie w cieniu wielkich drzew", powiedział Brancusi po spędzeniu zaledwie trzech miesięcy z twórcą "Pocałunku" i "Myśliciela". Pracując bezpośrednio z drewnem i marmurem, bez użycia form, Brancusi zapoczątkował nowe, radykalne podejście do rzeźby, które miało na celu uproszczenie ludzkich form do abstrakcyjnych kształtów. "Szkoda psuć piękny materiał, wydrążając w nim małe otwory na oczy, włosy, uszy" - powiedział.

 Ponad 120 rzeźb i setki szkiców, obrazów i dokumentów jest wystawianych w Centrum Pompidou do 1 lipca - jest to pierwsza wystawa retrospektywna na taką skalę od prawie 30 lat. Wynika to z faktu, że wiele z jego kluczowych dzieł - w szczególności gipsowe wieże balansujące niepewnie na małej podstawie - nie mogą być transportowane bez ogromnych kosztów ubezpieczenia. Ostatnia wystawa retrospektywna odbyła się w 1995 roku, również w Pompidou, które odziedziczyło pobliski warsztat i całą osobistą kolekcję Brancusiego. Zwiedzający mogą poznać ewolucję jego twórczości poprzez różne wersje jego najbardziej znanego dzieła, "Śpiącej Muzy", słynnego popiersia dziecka lub jego ptaków i fok.

 Brancusi "przecina wszystkie ruchy XX wieku" - powiedziała kurator wystawy Ariane Coulondre. "Można go uznać za jednego z ojców sztuki abstrakcyjnej, nie będąc abstrakcyjnym w ogóle. Nigdy nie chciał być częścią żadnego ruchu" - dodała.

 Niestrudzenie przerabiając swoje rzeźby w poszukiwaniu czystego stylu, Brancusi prawie nie udzielał wywiadów i odmówił posiadania agenta, sprzedając bezpośrednio kupującym, którzy musieli odwiedzić jego warsztat. W 1945 roku nagle przerwał pracę, uznając, że nie ma nic więcej do dodania. W ciągu ostatnich 12 lat nie stworzył już żadnej rzeźby, zamiast tego spędzając czas na porządkowaniu swojego warsztatu i sprzedaży pozostałych dzieł - ale zdążył już zmienić świat rzeźby.