Silne kobiety z obrazów

Matka

William-Adolphe Bouguereau był cenionym francuskim malarzem akademizmu w późnym XIX wieku. Zyskał swoją reputację dzięki jego interpretacji mitologicznych i klasycznych tematów. Większość jego kobiecych postaci miała znajomą naiwność okresu przed dojrzewaniem, ale główna postać tej kompozycji różni się od typowych kobiet na obrazach Bouguereau. Ten obraz był wystawiony w Salonie Paryskim w 1883 roku.

The Motherland osadzony jest w typowym dla Bouguereau wyidealizowanym krajobrazie i przedstawia kobietę w centrum. Siedzi na kamiennej platformie albo piedestale z grupą dzieci rywalizujących o jej uwagę. Sprawia wrażenie zrównoważonej i niewzruszonej kakafonią otaczających ją dzieci. Co więcej, jej prezencja przypomina istotę Gai. Nie można odgadnąć o czym myśli, ale nie da się powstrzymać zachwytu jej władczą postawą. 

William-Adolphe Bouguereau, The Motherland, ok. 1883 r., Sotheby, Nowy York, NY, USA. Wikimedia Commons.

Córka

James Tissot, The Warrior’s Daughter lub The Convalescent, ok. 1878 r., Manchester Art Gallery, Manchester, UK. Wikiart.

Francuski malarz Jacques Joseph Tissot był znany ze swoich obrazów modnie ubranych kobiet wykonujących codziennie czynności. Gdy odniósł sukces w karierze w Paryżu przeprowadził się do Londynu, by dalej zająć się sztuką. Ten obraz osadzony jest w centrum Londynu, prawdopodobnie przed Wellington Arch, i przedstawia wieczorny spacer kilku postaci.

Alternatywne tytułu obrazu oznaczają różne spojrzenia na dwie główne postaci. Na przykład The Convalescent (Ozdrowieniec) odnosi się do starszego mężczyzny, który ma niewątpliwą aurę wojownika, stłumioną przez wiek, ale który nie stracił swojej dumy żołnierza. Starszy mężczyzna siedzi na wózku inwalidzkim i jest pchany przez swojego krzepkiego opiekuna. Wellington Arch na obrazie może wyjaśniać stan zdrowia mężczyzny; mógł on służyć w wojnie z Napoleonem pod Wellington.

Tytuł The Warrior’s Daughter (Córka wojownika) przeciąga uwagę na młodą, posłuszną kobietę, stojącą obok chorego ojca. Może się wydawać, że przyjęła posłuszną i podległą rolę, ale jedno spojrzenie wystarczy, żeby wiedzieć kto tak naprawdę przewodzi tej świcie. Podejście Tissota do córki demonstruje grację i siłę. Kobieta, mimo swojego młodego wieku, jest opiekunką swojego starszego ojca, co niewątpliwie stanowiło wyzwanie w erze zdominowanej przez mężczyzn.

Strażniczka

Herbert James Draper, The Gates of Dawn, ok. 1900 r., Drapers Hall, Londyn, UK. Wikimedia Commons.

Herbert James Draper odnosił sukcesy jako angielski artysta w XIX wieku. Przez większą część swojej kariery Drapera przyciągały mitologiczne sceny i greckie legendy. Gdy gusta konsumentów sztuki się zmieniły Draper skupił się na malowaniu portretów, za co zdobył uznanie. Od 1890 roku Draper regularnie brał udział w corocznych wystawach na Royal Academy w Londynie.

Na obrazie wyżej Draper przedstawia Eos, grecką boginię brzasku (Aurora w rzymskiej mitologii). Tak jak w przypadku innych kobiecych postaci, Draper uchwycił Eos w nadzmysłowy i majestatyczny sposób. Eos dumnie stoi z podniesioną głową, otwierając majestatyczne złote wrota. Jej postać przedstawiona jest w eterycznym karmazynowym świetle brzasku, który oświetla jej smukłą figurę i stawia ją w niebiańskim blasku. Róże zdobiące jej włosy i rozsypane u jej stóp dodają kwiecistego wdzięku jej kompozycji. Eos Drapera stoi jako silna strażniczka obietnicy nowego jutra, które znajduje się za nią.

Sędzia

Fayzullah, A Blindfolded Suitor is Brought Before a Princess, ok. 1755 r., Cleveland Museum of Art, Cleveland, OH, USA.

Fayzullah był malarzem w królewskiej pracowni w Państwie Wielkich Mogołów w późnym XVIII wieku podczas panowania Alamgira II. Mimo, że niewiele wiemy o prywatnym życiu Fayzullah, kilka możliwych do zidentyfikowania obrazów, które są mu przypisywane, demonstrują jego ogromny talent. Ten obraz jest wyjątkowy ze względu na zawiłe detale przedstawione w dość małej skali.

Tło tego dzieła jest bogate w szczegółową architekturę, listowie i sceny nadciągającej bitwy oraz krokodyla w dużej, mętnej wodzie, ruszającego na żołnierzy na koniach. Jednak obraz skupia się na tarasie z dywanami w części pałacu dla kobiet przedstawionym na pierwszym planie. Obraz przedstawia tradycyjny dwór ozdobiony obręczami z wzorami jaali i fontannę na środku starannie zaplanowanego ogrodu. To wspaniała demonstracja znanych cech stylu Mogołów. Tradycyjne motywy powtarzają się w gobelinie, dywanach oraz w shamiana zdobiącej platformę.

Na platformie odbywa się żywa scena, w której starsza kobieta z haremu przedstawia jej pani młodego mężczyznę ze związanymi oczami, prawdopodobnie pojmanego księcia. Scena przedstawiona przez królewską pracownię była prawdopodobnie nawiązaniem do literackiego kunsztu kobiet Mogołów oraz do warunków na dworze Mogołów w tym czasie, kiedy potężne kobiety miały kontrolę nad władcą Ahmadem Shah Bahadurem, dzięki czemu miały istotną rolę w pałacach królewskich.

Zagadka

Sir Frederick Leighton, A Roman Lady, ok. 1585 r., Philadelphia Museum of Art, Philadelphia, PA, USA.

Sir Frederich Leighton wyruszył do Rzymu na dłuższą wizytę w październiku 1858 roku. Spędził prawie rok w Rzymie, a wiele obrazów z tamtego okresu przedstawiają Annę Risi, lub Nannę, sławną włoską modelkę w tamtych czasach.

Nie ma wątpliwości co do uroku Risi w roli modelki i muzy. Wydaje się być zmysłowa i opanowana z pewnym siebie i tajemniczym spojrzeniem podkreślonym przez ciemnie cienie dookoła jej oczu i wydatne kości policzkowe. Warto również wspomnieć mistrzowskie oddanie materiału, które ukazuje talent Leightona. Nie tylko przedstawia materiał, ale także rozróżnia bawełnę od aksamitnej góry sukienki z błyszczącym szalem z satyny lub tafty, zarzuconym na jej smukłą figurę.

Ta kompozycja wzbudza nostalgię za włoskim renesansem, jednocześnie opiewając silną postać Anny Risi i jej władczą prezencję. Obraz wystawiono po raz pierwszy w Londynie na Royal Academy w 1859 roku.

Obrończynie

Orazio Gentileschi, The Finding of Moses, ok. 1633 r., The National Gallery, London, UK.

Wysławiany Orazio Lomi Gentileschi z Toskanii był włoskim malarzem w XVI wieku. (Był również ojcem silnej feministki w historii sztuki, Artemisii Gentileschi.) W 1626 roku przeprowadził się do Anglii na prośbę króla Karola I, gdzie pozostał przez resztę życia. Obraz The Finding of Moses (Znalezienie Mojżesza) został zlecony przez króla Karola I dla swojej żony Henrietty Marii, aby świętować narodziny ich syna, przyszłego Karola II.

Ta wielka kompozycja przedstawia opowieść z Księgi Wyjścia w Starym Testamencie, według której król nakazał zabić wszystkich nowo narodzonych chłopców z rodzin Izraela, a mały Mojżesz został ukryty dla swojego bezpieczeństwa. 

Orazio Gentileschi przedstawia biblijną opowieść jako dziewięć eleganckich kobiet otaczających niemowlę z przepowiedni. Mistrzowsko uchwycił nagłość chwili i rozmowę między kobietami o tym jak najlepiej chronić życie niemowlęcia. Siła tej kompozycji tkwi w waleczności kobiet w ich zdradzieckim, ale pełnym współczucia akcie odwagi, aby uratować życie przepowiadanego dziecka.

Królowa

Herbert Gustav Schmalz, Queen Zenobia’s Last Look Upon Palmyra, ok. 1888 r., Art Gallery of South Australia, Adelaide, Australia. Wikimedia Commons.

Ten obraz to dzieło Herberta Gustava Schmalza, później znanego jako Herbert Carmichael. Był angielskim malarzem znanym z podejmowania historycznych tematów. Na jego charakterystyczny styl wpływał orientalizm i prerafaelici.

Artysta przedstawił Septimię Zenobię, która była buntowniczą władczynią starożytnego miasta Palmyra, uzależnionego od Rzymu w III wieku. Po śmierci jej męża, Zenobia rozpoczęła agresywną kampanię wojenną i zaanektowała ważne regiony starożytnego Bliskiego Wschodu. Mimo, że jej panowanie trwało tylko sześć lat, pozostawiła po sobie ślad w historii dzięki jej wielkim ambicjom, w tym podbój Egiptu. Nazywała się również królową przez krótki czas.

Gdy cesarz Aurelian doszedł do władzy w Rzymie, zaczął krótką, ale skuteczną kampanię wojenną, aby stłumić palmyreński najazd. Legendy mówią, że Zenobia została schwytania i przeniesiona do Rzymu jako więzień w łańcuchach. Obraz przedstawia ostatnie momenty Zenobii w jej mieście, Palmyrze. W dolnej połowie pierwszego planu widać rzymskiego żołnierza, który wydaje rozkaz schwytania królowej. 

Zobrazowanie Palmyry przez Schmalza jest niezwykle szczegółowe. Pokazuje głębię klasycznej architektury starożytnego miasta, w tym rzędy kolumn i misterne płaskorzeźby. Co więcej, zachodzące słońce w tle jest alegorią końca krótkiego panowania Zenobii. 

Mimo jej krótkich rządów, dziedzictwo Zenobii przetrwało jako niezależna królowa, która przeciwstawiła się potężnym Rzymianom.